De open standaard eXtensible Business Reporting Language (XBRL) kan een revolutie ontketenen in de wereld van elektronische financiële rapportages, maar Nederland loopt het risico achteraan te lopen als de huidige afwachtende houding niet verandert.
De Nederlandsche Bank, De Belastingdienst, Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en accountantskantoren, alle grote financiële informatieverwerkers zijn ervan overtuigd dat XBRL als wereldwijde standaard voor elektronische rapportages uiteindelijk zal doorbreken. In Nederland blijven de verschillende partijen echter apathisch naar elkaar kijken, zodat er uiteindelijk niets gebeurt. "Het is typisch Nederlands, dat we oeverloos erover praten en dat niemand beweegt", aldus Jan Pasmooij, voorzitter van XBRL-Nederland die de ontwikkeling van XBRL in Nederland promoot.
Wat XBRL is? Een open standaard voor het automatisch verzamelen, publiceren en uitwisselen van financiële informatie. Het is een op XML gebaseerde standaard die labels hangt aan deeltjes financiële informatie. Deze deeltjes worden vervolgens in een raamwerk geordend en gerangschikt met behulp van onder meer wetgeving en regelgevingen. Doordat XBRL een open standaard is, kunnen verschillende organisaties hiermee applicatieonafhankelijk financiële informatie met elkaar uitwisselen. In de keten van bedrijven, banken, accountantskantoren, Belastingdienst en andere financiële informatieverwerkers, levert dat tijdwinst op en accuratesse. Nu doen verschillende organisaties die financiële informatie met elkaar uitwisselen nog dubbel werk, waardoor er ook nog eens meer kans bestaat op fouten bij de overdracht.
Een belangrijk onderdeel voor de werking van XBRL, is het bepalen van de taxonomie. Een taxonomie levert de regels voor het definiëren van XBRL-labels. Het is vergelijkbaar met de semantische regels die waarde toekennen aan woorden en zinnen binnen een bepaalde taal. Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) en International Accounting Standards (IAS) zijn bijvoorbeeld taxonomieën, maar een taxonomie kan meer inhouden. Ook kunnen bijvoorbeeld regels binnen een bedrijf of binnen een bepaalde industrie worden verwerkt. Als het gaat om rapportage tussen bedrijven en de belastingdienst, dan kunnen belastingspecifieke regels in een taxonomie worden verwerkt. Waar het om gaat is, dat de inhoud en structuur van een rapportage binnen een bepaalde context wordt geplaatst.
Frontpositie
De vraag is dus alleen: wie stapt er in XBRL? Er zijn al wel softwarefabrikanten die hun software XBRL-enabled hebben gemaakt, zoals Microsoft en SAP, maar het ontbreekt nog aan taxonomieën voor de verschillende financiële rapportages. In de markt is men vooral druk bezig om afwachtend naar elkaar te kijken. De Nederlandse Bank zegt dat banken hun verantwoordelijkheid moeten nemen. XBRL-Nederland hoopt dat de Belastingdienst als eerste zal opstaan. En met een schuin oog wordt er ook al gekeken naar het Ministerie van Economische Zaken. Ondertussen gebeurt er helemaal niks en loopt Nederland het risico om op het gebied van e-business achter te gaan lopen bij omringende landen. In Engeland is de Belastingdienst bijvoorbeeld al wel begonnen met de implementatie van XBRL in de elektronische belastingaangifte.
Uiteindelijk zal er iemand als eerste moeten opstaan, maar wie? Het zal een organisatie moeten zijn die een bepaalde massa heeft als het gaat om het afhandelen van financiële informatie, zoals de Belastingdienst. Tijdens het Internationale XBRL-congres dat afgelopen maand in Amsterdam werd gehouden, verklaarde Richard van Breukelen van de Nederlandse Belastingdienst dat er wel de intentie is om als eerste in XBRL te stappen. "Wij hebben de intentie om onze belastingformulieren over te zetten naar XBRL en om als eerste speler op de markt in beweging te komen. Wij zijn dus bereid om de frontpositie op ons te nemen." De Belastingdienst zal voorlopig echter het hoofd moeten breken over de vraag waarom de ‘gewone’ elektronische belastingaangifte voor bedrijven geen succes is. Dit jaar konden bedrijven voor het eerst hun winstaangifte indienen, maar slechts 1 procent van de bedrijven maakte er gebruik van.
"Ik had gehoopt dat de Belastingdienst zou durven om de eerste stap te zetten. Dan zal je zien dat iedereen er in meegaat", zegt Pasmooij. "Ze zeggen wel bereid te zijn om een voortrekkersrol te nemen, maar het moet nu wel zichtbaar gaan worden. In Engeland doen ze het wel."
Accountants
Dat accountantskantoren het belang onderkennen van XBRL, is te zien aan de unanieme steun die zij toezeggen aan XBRL-Nederland en XBRL-international. PricewaterhouseCoopers, Deloitte & Touche, KPMG, Ernst & Young, allemaal zijn ze aangesloten bij deze platformen die XBRL promoten. Op het congres in Amsterdam waren ook veel medewerkers van de kantoren vertegenwoordigd. "Ik denk dat accountants dit als een ontwikkeling zien die hoe dan ook gaat komen", zegt Pasmooij. "Dat betekent dat het impact op ons vak gaat hebben. Dan moet je dat gaan begrijpen, erbij betrokken zijn en zorgen dat wij ermee kunnen werken als er taxonomieën gebouwd gaan worden."
XBRL kan het werk van een accountant volledig op z’n kop zetten. Als XBRL doorbreekt, kunnen bedrijven sneller rapporteren. Met als gevolg dat ze misschien anders gaan rapporteren, of meer gaan rapporteren. En hoe geef je in het vervolg een accountantsverklaring af? Nu geeft een accountant een verklaring bij een jaarrekening, terwijl een bedrijf met XBRL bepaalde specifieke financiële informatie kan benchmarken met andere bedrijven. Geef je daar als accountant ook zekerheid over? "Maar de ontwikkeling van XBRL moet niet teveel in de richting van accountants getrokken worden", zegt Pasmooij. "XBRL is geen speeltje van accountants. Bedrijven moeten ermee werken!"< BR>
