De inkt op het ene mega-contract is nog niet droog of IBM Global Services meldt alweer een andere grote deal ergens in de wereld. Alleen niet in Nederland. Hier is de dienstentak van Big Blue in een paar jaar tijd opzij gezet door lokale spelers.
De Nederlandse ict-markt is volop in beweging: uitverkoop onder kleinere ict-bedrijven, rekencentra die in de etalage staan en een groeiende stroom strategische ict-overeenkomsten. Zo’n beetje alle ict-dienstverleners van naam laten zich hierbij gelden. Alleen IBM Global Services roert zich niet op de overnamemarkt en sluit geen servicecontracten van betekenis.
De cijfers van onderzoeksbureau IDC laten zien dat de positie van IBM op de Nederlandse ict-dienstenmarkt is verslechterd. Van een toppositie begin jaren negentig is de automatiseerder gezakt van een derde plek in 1994 naar een zesde plek vorig jaar. Volgens Stan Koeleman, analist bij IDC Nederland, is IBM op de dienstenmarkt voorbij gestreefd door vijf partijen die alle een sterke binding hebben met de Nederlandse markt. Overnames en grote uitbestedingscontracten vormen belangrijke factoren voor de groei van deze huidige aanvoerders, die alle een omzet van boven de 1 miljard gulden hebben. Een voorbeeld van een marktsegment waar IBM Global Services de boot heeft gemist, is de sociale zekerheid. Hier sloten Pink Roccade, Ordina en Cap Gemini kortgeleden belangrijke ict-contracten.
Toch heeft ook IBM sterke wortels in Nederland: het vierde vorig jaar zijn zestigjarig bestaan. Elena Christopher, analist van de Gartner Group, meent dat het ict-concern zijn aandacht in Europa momenteel richt op de grote landen. "Daar zitten nu eenmaal de grootste klanten. Bovendien hoeft IBM niet zo nodig te acquireren als het, zoals vandaag de dag, weer eenvoudig ict-medewerkers kan werven of inhuren."
Weining ambities
IDC-analist Koeleman vindt dat de huidige koploper, Cap Gemini Ernst & Young, veel succes boekt met de huidige marktpositionering. "Het biedt advies via Ernst & Young, en systeemintegratie en uitbesteding via Cap Gemini. Dit concept van consult, built & run hanteert IBM ook, maar het zet dit niet helder in de markt." Bovendien lieert het bedrijf zich soms aan één partij zoals crm-softwarenmaker Siebel, waardoor potentiële klanten kunnen worden afgeschrikt, aldus Koeleman.
Waar Big Blue bedrijfsbreed het ene megacontract na het andere aankondigt – deze week weer één met Air Canada – blijft het in Nederland al jaren stil. Dat komt de profilering op de lokale markt ook niet ten goede. Gartner-analiste Christopher "IBM is van oudsher gewend om alleen internationale contracten, waarvan lokale activiteiten veelal een uitvloeisel zijn, onder de aandacht te brengen."
"Het bedrijf toont lokaal ook nauwelijks ambities", constateert Gerard van Hees, bestuurder bij FNV Bondgenoten. "Dat was voor het laatst het geval bij de mislukte veiling van Pink Roccade. Het bedrijf heeft bijvoorbeeld een aantal jaar geleden het rekencentrum van de gemeente Leiden overgenomen. Maar dat het nu veel belangstelling toont voor de overheidsmarkt, nou nee! Terwijl daar toch belangrijke ict-ontwikkelingen plaatsvinden."
Een schrale troost voor IBM is dat andere firma’s met een hardware-achtergrond, zoals Hewlett Packard, Digital (Compaq) en vooral Unisys, veel verder zijn gezakt op de Nederlandse ict-services-markt dan Big Blue. Zij hebben zich minder goed weten aan te passen aan de afnemende vraag naar hardwarediensten en de sterk groeiende vraag naar diensten rond advies, implementatie en beheer van softwareoplossingen, stelt Koeleman.
Top 10 ict-services-markt 2000
(Bron: IDC)