Ergens in Placer County, Californië, ligt een plaatsje dat Penryn heet. Het staat vooral bekend om zijn graniet. Als het aan Intel ligt, wordt Penryn ook om een andere reden bekend: het moet de processor worden die AMD de genadeklap gaat geven.
Penryn is de codenaam voor de volgende generatie Core 2-architectuur. Op dit moment maakt Intel voor zijn Core 2 Duo- en Core 2 Quad-processoren nog gebruik van de Conroe-core, maar deze is aan vervanging toe. Met Penryn hoopt Intel deze verandering succesvol te maken. De meest in het oog springende verandering is dat de Penryn een schaalverkleining doormaakt: de processor wordt niet meer op 65, maar op 45 nanometer geproduceerd. Met alle bijkomende voordelen, zoals een kleiner chipoppervlak, energiezuinigere prestaties en veel minder warmteontwikkeling.
Core 2½
Hoewel de Penryn-core niet voor een compleet nieuwe ‘Core 3'-architectuur staat, heeft Intel meer veranderd dan een aanpassing van het productieproces. Zo wordt de vrijgekomen ruimte op het silicon gebruikt om de processor meer cache mee te geven. Waar de Core 2 Duo het op dit moment moet doen met 4 MB en de Core 2 Quad met 8 MB aan L2-cache, krijgen de toekomstige Core 2 Duo's en Core 2 Quads respectievelijk 6 en 12 MB aan cachegeheugen mee. De L2-cache blijft netjes verdeeld per twee processorcores. Volgens Intel heeft het delen van het L2-geheugen positieve resultaten op de prestatie van de processoren. Deze uitspraak lijkt impliciet bevestigd te worden door AMD, die al heeft aangegeven in de toekomst ook gebruik te maken van de ‘shared' L2-cache-techniek.
Diep in de processor heeft Intel gesleuteld aan de integer- en floating point-units. Nieuw is een techniek met de naam Fast Radix-16, waardoor het uitvoeren van delingen stukken sneller gaat dan voorheen. Niet alleen Fast Radix-16 is nieuw, ook heeft Intel een hele reeks nieuwe instructies in de hardware uitgevoerd ten behoeve van multimedia. De naam van deze instructies is, niet geheel verrassend, SSE4.
De nieuwe SSE4-instructies zijn vooral gericht op het sneller maken van het coderen en decoderen van videomateriaal, zoals H.264 en mpeg2. In Penryn wordt de SSE4-instructieset bijgestaan door een nieuwe Super Shuffle Engine, die de verwerking van SSE4-opdrachten zo weet om te gooien dat er extra tijdswinst wordt behaald. De Super Shuffle Engine vereist wel dat videobewerkingsprogramma's hiervoor geprogrammeerd zijn, dus of er bij introductie van de Penryn veel ondersteuning voor deze functionaliteit zal zijn, valt te betwijfelen.
Kloksnelheden
Ook de kloksnelheid van Penryn verschilt van de huidige Core 2-processoren. Op het Intel Developer Forum 2007 heeft Intel twee werkende Penryn-systemen gedemonstreerd – één met een dualcore-Penryn en één met een quadcore-Penryn. Beide waren op 3,33 GHz geklokt. Ter vergelijking: de snelste quadcoreprocessor van dit moment is de Core 2 Extreme QX6800 op 2,93 GHz. De hogere kloksnelheden zijn zeker te danken aan de verhoging van de busfrequentie; van 1066 MHz naar 1333 MHz. Intel claimt dat de nieuwe cpu-optimalisaties voor extra prestatiewinst zorgen.
Er gaan geruchten dat Intel het topmodel bij de introductie een klokfrequentie van 3,46 GHz wil geven. Intel houdt daarmee de deur wijd open voor hoger geklokte modellen in de toekomst; de core zou in elk geval zeker tot 4 GHz kunnen schalen zonder dramatische veranderingen in de energieconsumptie. De maximale energieconsumptie blijft overigens hetzelfde als bij de huidige Conroe's: 65 watt voor dualcore, 95 voor mainstream quadcore en 130 voor de Extreme-reeks.
Omdat Penryn geen nieuwe architectuur met zich meebrengt, blijven de processoren compatibel met een groot deel van de huidige moederborden. Dit geldt in elk geval voor de recent aangekondigde 3-serie-chipsets (G33, P35, X38) van Intel. Hoe het zit met de wat oudere P965, G965 en 975X is niet bekend – Intel weigert hierover uitsluitsel te geven, al had het demonstratiesysteem op het IDF 2007 een Intel D975XBX2-moederbord.
Hoewel aanvankelijk Penryn-processoren met een busfrequentie van 1333 MHz geproduceerd worden, houdt Intel de mogelijkheid open de busfrequentie te verhogen naar een ongekende 1600 MHz. Hiervoor zou zeker een nieuwe chipset nodig zijn: de 3-serie kan niet overweg met een hogere bus dan 1333 MHz.
Mobiel
Penryn is niet alleen ontworpen voor desktopprocessoren, maar ook voor mobiel gebruik. Daartoe heeft Intel een aantal verbeteringen aangebracht die de Penryn zuiniger moeten maken dan de huidige Centrino-processoren (Merom). De meest in het oog springende verbetering is de toevoeging van Deep Power Down Technology.
Huidige mobiele Core 2-processoren hebben vier energiebesparende standen: C0, C1, C3 en C4. Hoe langer de processor ‘idle' is, hoe dieper de processor in slaap raakt. C4 is de zuinigste stand: de processorklok wordt uitgeschakeld, de L1-cache wordt geleegd en de L2-cache wordt gedeeltelijk geleegd. De nieuwe Deep Power Down Technology voegt een extra stand toe: C6. Deze gaat nog veel verder: het voltage van de processor wordt bijna op nul gesteld en de L1- en L2-cache worden geheel uitgeschakeld. Daarmee is het energiegebruik minimaal.
Overklokken
U leest het goed: Intel slaat aan het overklokken! Niet op de traditionele manier, maar via een slimmigheidje met de naam Enhanced Intel Dynamic Acceleration. In een perfecte wereld zijn alle applicaties die u draait multithreaded. Zo haalt u het maximale uit uw dualcore- of quadcoreprocessor. In de echte wereld is een groot aantal van de programma's die u gebruikt, zeker op de desktop, helaas singlethreaded en kan hun werklast dus maar op één processorcore worden uitgevoerd.
Is dat het geval, dan schakelt EIDA uw tweede core zo goed als uit en wordt uw eerste core juist overgeklokt. Bij het uitvoeren van een singlethreaded applicatie kan het dus gebeuren dat uw 2,93GHz-processor naar 3,2 GHz wordt overgeklokt- zij het voor slechts één core.
AMD
Het is te vroeg om te zeggen dat Penryn de competitie wegvaagt. AMD werkt achter de schermen al geruime tijd aan de Barcelona-core. Deze moet voor de desktop leiden tot een nieuwe generatie processoren met de codenaam Phenom. AMD zegt dat de Phenom zonder problemen kan meekomen met de concurrentie, maar bij partners heerst er twijfel.
Barcelona is meerdere malen uitgesteld en de preproductiemodellen die in juni op de Computex-beurs getoond werden, konden niet sneller worden geklokt dan 1,6 GHz. De reacties waren dan ook overwegend negatief. Intel wil de Penryn-processor nog voor de kerst introduceren om de eerste exemplaren in het eerste kwartaal van 2008 te leveren. Het is te hopen dat AMD voor die tijd zijn zaakjes op orde heeft.
Die p35 Chipset kan prima overweg met 1600mhz FSB. Ik heb die van mij al op 500mhz dus 2000FSB moet makkelijk kunnen.