"Internet is nu een gigantische jungle. Daar willen we een net park van maken, met bordjes aan de bomen zodat alle bezoekers de weg kunnen vinden en weten waar ze naar kijken." Rik Rensen (43) heeft een nieuwe bedding gevonden voor de pioniersgeest die van hem een ‘ongedurig baasje’ maakt. Op 1 juni wordt hij programma-directeur bij At Home Nederland, de Nederlandse vestiging van de ‘portal’ die in Amerika zo succesvol is.
De overstap van Rik Rensen naar At Home (At Home) Nederland is een opmerkelijke stap voor de man die bijna tien jaar leiding gaf aan RTL Nieuws, en van een aanvankelijk nogal amateuristisch bulletin een heuse concurrent van het nagenoeg onaantastbare NOS-Journaal wist te maken. Een tv-maker die heeft gevochten tegen bezuinigingen, kwaliteitsnieuws wenst te maken en zelfs een tijd veel energie heeft gestoken in het optuigen van een 24-uurs informatieve zender. Is hij van zijn geloof gevallen?
Nee. Internet biedt hem juist de mogelijkheden, zo zegt hij, waar bestaande media minder geschikt voor zijn. Zijn verhaal is kenmerkend voor veel pioniers op het Net: de eerste kennismaking is puur persoonlijk, als gebruiker, en gaandeweg doemen er aan de horizon visies op over het belang van het Net voor het eigen vak. "Wij gebruiken Internet hier op de redactie nu zo’n twee jaar. Het enige dat ik meteen heel handig vond was e-mail, maar verder zat ik thuis net als alle andere surfers een beetje analoog te klooien. Het duurde me veel te lang, en bovendien ging ik net als alle beginners alle kanten op. Maar dan ga je een beetje ervaringen uitwisselen met mensen die er meer van weten, en zo leer je het niet alleen technisch beheersen, maar ga je ook de mogelijkheden zien op professioneel en commercieel gebied."
Nadenkend over het Net als informatiebron, verschoof Rensens visie op televisie. "TV is een passief medium, nog veel passiever dan de krant. Je bent afhankelijk van het tijdstip, en van de keuzen en de volgordes die door de makers worden bepaald. Er is een hele generatie van veertig-plussers die dat prettig vindt. Die zijn net als ik opgegroeid in zo’n buurt waar maar één gezin tv had, en daar ging je dan allemaal kijken naar Okkie Trooi. Niks te kiezen. Maar met de generatie die nu opgroeit, ligt dat helemaal anders. Die weet dat de keuze er wel degelijk is, en dat zijn de informatie-consumenten die wij gaan bedienen."
Jounalistieke invulling
Het idee achter At Home is eenvoudig. De tv-kabel dient als drager voor beeld, geluid en andere informatie, op te vragen wanneer en hoe het de gebruiker schikt. Voor 75 gulden per maand krijgt de abonnee onbeperkt toegang tot diverse kanalen, misschien wel acht of twaalf tegelijk. At Home vult die kanalen en werkt daarbij samen met leveranciers van informatie. De consument hoeft geen telefoontikken meer te betalen en krijgt op de site heldere keuzen aangereikt, als wegwijzer in de informatiejungle.
Volgens Rensen moet de service, om een echte concurrent van traditionele media te zijn, aan een paar voorwaarden voldoen. "Het moet hondseenvoudig zijn, je moet niks hoeven downloaden, en het moet een uitstekende bewegwijzering bieden die de gebruiker aan de hand neemt." Als voorbeeld noemt hij zijn moeder, 73 jaar oud, en nu bezig met een computercursus. "Het is wel zo dat de voornaamste informatie-consument tussen de 20 en de 49 is. Maar daar hoef je met een portal op Internet geen rekening mee te houden. Je kunt alle soorten doelgroepen tegelijk aanspreken, een bieden waar zij behoefte aan hebben."
In eerste instantie krijgt Rensen een team van tien journalisten om zijn informatiekanalen mee te vullen. At Home legt zichzelf de plicht op om wel een eigen gezicht te geven aan de informatie, en hecht veel belang aan het gebruik van de Nederlandse taal. "Uiteindelijk moet je aan de informatie een toegevoegde waarde meegeven, een eigen smoel. Dat betekent dat je ook zelf moet gaan maken. Nog niet het eerste jaar trouwens." Doorslaggevend is ook de betrouwbaarheid van de informatie die op At Home te vinden is; een bekend probleem voor elk bedrijf dat geld wil verdienen op het Net – zeker als de kernactviteit het verschaffen van informatie is. In Amerika werkt At Home al samen met kwaliteitsleveranciers als New York Times en CNN, en in Nederland zal Rensen contact gaan zoeken met de uitgevers van NRC Handelsblad en de Volkskrant, en voor de bewegende beelden met RTL-Nieuws en de NOS.
Jong en oud
Pikant genoeg maakt hij daarbij gebruik van de achterstand die Nederlandse uitgevers hebben opgelopen bij hun eigen inspanningen op Internet. "Het is ook lastig voor uitgevers, niemand weet waar het naar toe gaat en misschien haal je je ergste concurrent wel in huis door zomaar het Net op te gaan." Met At Home wordt het voor uitgevers en eigenaars van tv-stations gemakkelijker om ervaring op te doen. Zo snijdt voor Rensen het mes aan twee kanten: hij biedt de gebruiker kwaliteitsinformatie en de toeleveranciers de mogelijkheid zich een strategisch belang in Internet te verwerven door deel te nemen in At Home. Commercieel denken heeft Rensen bij RTL wel geleerd.
Al krijgt hij ook met minder vertrouwd terrein te maken. Onder het motto ‘elke gebruiker is welkom’ kan er per doelgroep een kanaal worden aangeboden. Jeugd, ouderen, hard nieuws, achtergronden, reizen: de mengvorm van tv en print kan ze allemaal bedienen. En dan krijg je wonderlijke fenomenen. Een ‘adult channel’ bijvoorbeeld. Harde porno? Rensen is er niet voor, maar het kan commercieel wel eens een verkeerde beslissing zijn om de markt van erotiek, waar Internet van wemelt, helemaal uit te sluiten
Want daar draait het natuurlijk om: de investering moet uiteindelijk wel geld gaan opleveren. Daarbij wordt Rensen geholpen door het feit dat nog niemand op het idee is gekomen om Internet onder te brengen in het fijnmazige net van regeltjes waaraan andere media moeten voldoen. "Je hebt eigenlijk je handen vrij als het gaat om sponsoring en commercie; de droom van elke adverteerder. En dan zijn er nog tal van mogelijkheden die niet eens zijn onderzocht."
Reuze spannend allemaal, vindt Rensen, die het eerste jaar van At Home Nederland ziet als de lakmoesproef van een risicovol, maar potentieel zeer succesrijk product. "Daarom vind ik het ook leuk. Omdat het iets toevoegt wat er nog niet was, zonder dat het oude meteen hoeft te verdwijnen. Tegen mensen die daar bang voor zijn zeg ik altijd: Op de WC kun je geen Internet lezen. De krant wel."
Hella Liefting, freelance medewerker