Hoewel vakbonden en ondernemingsraden van onder andere HP, IBM, KPN, Océ , NXP, Ericsson en Atos halverwege 2012 nog een manifest hebben opgesteld waarin zij de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven oproepen om te voorkomen dat hoogwaardig Nederlands ict-werk verplaatst wordt naar lagelonenlanden, blijft de markt voor outsourcing groeien. Dit blijkt uit onderzoek van adviesbureau Quint Wellington Redwood en Whitelane Research onder tweehonderd Nederlandse respondenten op directieniveau.
Bijna de helft (45 procent) van de respondenten geeft aan meer te gaan outsourcen dan nu het geval is. Van de gehele onderzoekspopulatie gaat tien procent voor het eerst tot uitbesteding over. In het huidige crisisklimaat blijven kostenreductie (64 procent) en het zich willen richten op kernactiviteiten (51 procent) de belangrijkste beweegredenen om te outsourcen.
De constatering dat hoogwaardig werk uit Nederland verdwijnt door offshoring en uitbesteding naar lagelonenlanden, is dan ook juist. Waaraan volgens critici echter wordt voorbijgegaan, is het tekort in Nederland aan ict-professionals. Branchevereniging ICT Nederland stelt dat het tekort aan goedgeschoolde ict’ers in 2016 zal oplopen naar vijfduizend tot elfduizend, afhankelijk van de economische groei.
Volgens CBS-cijfers zijn er eind 2011 283.000 ict-professionals werkzaam in Nederland, waarvan de helft bij ict-leveranciers, en blijft het aantal werkzoekende al jaren onder de tienduizend. Dat is voor het overgrote deel zogeheten frictiewerkloosheid, waarbij het aanbod niet aansluit op de vraag. Voorziet offshoring dus in de nog steeds groeiende behoeften aan ict-dienstverlening van Nederlandse bedrijven en kunnen ict-dienstverleners alleen op deze manier hun concurrentiepositie behouden en verbeteren?
Developers
Volgens algemeen directeur Paul Schuyt van Levi9 is hier veel voor te zeggen. ‘Als je op dit moment kijkt naar de ict-dienstverleners, dan valt op dat er een tekort is aan echte softwareontwikkelaars voor de programmeertalen .net en Java. Daarvoor wordt in toenemende mate een beroep gedaan op kenniswerkers uit bijvoorbeeld Spanje, of het werk wordt gedaan vanuit landen als Roemenië, Servië en Oekraïne.’
De bankzitters bij de ict-dienstverleners zijn volgens Schuyt veelal business analisten, consultants, projectmanagers en werknemers met andere niet harde ict-functies. ‘Als je kijkt naar de in- en uitstroomgegevens van ict’ers aan hogescholen en universiteiten blijkt dat we het tekort aan programmeurs ook houden. Dit werk zal uitgevoerd moeten worden in landen waarin het vak van techneut nog status en aanzien heeft en waar daadwerkelijke interesse is in de inhoudelijke kant van ict.’ Het woord lagelonenland is volgens Schuyt misleidend. ‘Het wekt de suggestie dat het om de prijs gaat. Duidelijk moet zijn dat het verplaatsen van werk vooral zal moeten gebeuren vanuit het oogpunt van schaarste en kwaliteit.’
Ook volgens Hugo Messer van Bridge Outsourcing is het goed voor bedrijven om werk te verplaatsen om toegang tot talent te krijgen. ‘Bedrijven floreren uiteindelijk omdat ze slimme mensen hebben die slimme producten voortbrengen. Een secundaire reden is kostenbesparing. Als een organisatie deze mensen lokaal kan vinden en met deze mensen de slimme producten tegen een concurrerende prijs kan produceren, dan is de noodzaak om werk te verplaatsen er niet. Als een concurrent echter hetzelfde product tegen een veel betere prijs kan produceren omdat het grootste deel met goedkopere mensen wordt gemaakt, kan dit de organisatie noodlottig worden.’
Cultuurverschil
Senior consultant Lars van Zon van T-Systems plaatst hierbij een kanttekening. Werk moet zich volgens hem wel voor offshoring lenen. ‘Outsourcen van werk vraagt extra management, en hoe groter het cultuurverschil, hoe meer tijd en aandacht er aan het overbruggen van die verschillen besteed moet worden. Dat pakt niet altijd positief uit’, zegt hij. ‘Ten tweede is grootschalige offshoring slechts van beperkte duur. Het resultaat is namelijk een grote geldstroom naar het betreffende land, en dat heeft gevolgen voor de welvaart, de lonen en de interne vraag in dat land. Voor je het weet zijn ze ‘te duur’ en verplaatst het werk zich opnieuw.’ Messer is het hiermee eens. ‘Het moet niet een doel op zich zijn om zoveel mogelijk werk te verplaatsen, maar alleen dat werk te verplaatsen waarvoor het moeilijk is om mensen in Nederland te vinden.’
Opdrachtgevers zijn volgens de Computable-experts vooral geïnteresseerd in voldoende inhoudelijke capaciteit en zij willen snel en direct kunnen schakelen met de mensen die de ict-dienstverlening uitvoeren, zonder taal-, cultuur- of tijdsbarrière. Alles draait dan ook om de juiste kennis in de juiste dienstverleningsvorm, denkt Frank Vogelezang van Ordina. ‘Alleen inzetten op lagelonenlanden is in mijn beleving volstrekt onvoldoende.’
Senior consultant Harold van Heeringen van Sogeti Nederland vult aan: ‘Niet voor niets zien we dat veel organisaties terugkomen van het uitbesteden van softwareprojecten aan India. Ik heb vanuit mijn functie als president van de International Software Benchmarking Standards Group (ISBSG) toegang tot veel projectdata van zowel onshore als offshore uitgevoerde projecten. Op het moment dat je echt gaat meten wat de prijsverschillen zijn, zijn die miniem. De productiviteit van de projecten die offshore worden uitgevoerd is namelijk in de regel veel lager dan die van de projecten die in Nederland worden uitgevoerd. Redenen hiervoor zijn bijvoorbeeld dat de functionele documentatie die door de klanten worden aangeleverd vaak onvolledig is en niet gedetailleerd genoeg. Ook is het in offshoreprojecten vaak veel lastiger om de communicatie tussen het projectteam en de klant te onderhouden. Alle factoren samen zorgen ervoor dat een gemiddeld uur in een offshoreproject duurder is dan misschien verwacht.’
Outsourcing 2.0
Volgens product marketing manager Fred van Slooten van Peak-IT draait het om de dienstverlening. ‘Een organisatie kan alleen succesvol zijn, als de dienstverlening aansluit bij de wensen en eisen van de klant. Offshoring past bij de kostenbesparing die ict-dienstverleners willen behalen, maar heeft niets met de daadwerkelijke dienstverlening te maken. Het is voornamelijk intern gericht. Een ict-dienstverlener is er juist voor zijn klanten. Daarom is het belangrijk de dienstverlening dichtbij de klant uit te voeren.’
Het traditionele outsourcen behoort zelfs al tot het verleden, denkt Europees directeur Robert Chevalier van MicroSourcing Benelux. ‘Bedrijven kunnen nieuwe, hoogopgeleide collega’s werven in bijvoorbeeld de Filippijnen als aanvulling op hun team in Nederland. Deze worden gehuisvest, gemanaged en voorzien van hardware en software en zijn in staat om direct aan de slag te gaan. Deze nieuwe collega’s kunnen zelfs enkele maanden in Nederland ingewerkt worden’, zegt hij. ‘Outsourcing 2.0 draait om de beschikbaarheid, kennis en ervaring van het individu en niet meer om het project. En, er zit ook een zeer aanzienlijk kostenvoordeel aan.’
ICT Services Guide 2013
Dit artikel verscheen in de Computable ICT Services Guide 2013. Kijk hier voor de complete inhoud van deze jaargids.
‘Dit werk zal uitgevoerd moeten worden in landen waarin het vak van techneut nog status en aanzien heeft en waar daadwerkelijke interesse is in de inhoudelijke kant van ict.’
Vrije vertaling:
Dit werk moet niet worden uitgevoerd in landen waar de techneuten ongeinteresseerde saaie verwende vastgeroeste ouwe zakken zijn 😉
Merkwaardig toch dat de markt tien jaar lang om de niet-harde ict-functies vraagt. Systeembeheerder moest consultant worden, een programmeur op visitekaartje leverde niet genoeg op, maak er analist van. Wat!, werk je al langer dan 5 jaar met die techno prut ? het wordt tijd dat je projectmanager wordt. Jij werkt toch in een bedrijf met computers ? Weet je wat, ik maak er business analist van. Daarna eindeloos gezever over werken op het vlak van business en ict 😉
En nou klagen over het tekort aan vakmensen..
Haha Mauwerd. Leuke en zeer herkenbare reactie.
Het valt me op dat outsourcen en offshoren nog steeds door elkaar gebruikt worden. Maar: outsourcen = uitbesteden, offshoren = werk verplaatsen naar een ander/ver land; een combinatie van beide is mogelijk maar niet altijd van toepassing.
Daarnaast krijg ik de indruk dat er weinig verandert in de outsourcing branche. Grappig bijvoorbeeld dat “demand” nog steeds kosten en focus op core business als belangrijkste argumenten gebruikt, terwijl “supply” nog steeds continuïteit en flexibiliteit van personeel als belangrijkste pluspunten van offshoring noemt.
En beiden hebben niet altijd gelijk: de kosten zijn vergelijkbaar doordat er alleen sterk gestandaardiseerd werk overgedragen kan worden – en dat standaardiseren kost veel tijd/geld – en doordat het aansturen over landsgrenzen heen ook additionele effort vergt (lees: project management en andere regie rollen). Daarmee vervalt ook het argument van flexibel personeel: er zijn weliswaar heel veel chinezen (en filippijnen en mexicanen en afrikanen), maar dat wil niet zeggen dat ze je begrijpen, de juiste vaardigheden hebben en doen wat je van ze vraagt (= waarvoor je ze denkt te betalen). En zodra je ze hebt opgeleid worden ze weer actief op de arbeidsmarkt (ze zijn niet zo loyaal aan hun werkgever), waardoor ook het argument van continuïteit vervalt.
Outsourcing 2.0 klinkt goed, maar wordt hier beschreven als “Detachering 4.7”, met inhuurkrachten uit een goedkoop buitenland.
Onder de streep blijft er in Nederland behoefte aan ervaren en geschoold ict-personeel: om de business eisen en wensen te vertalen in technische requirements, om projecten te managen, om contracten te onderhouden, om te testen en om te innoveren.
Mijn verwachting is dat dit personeel steeds minder bij ict-dienstverleners werkt, maar veel meer als flexibel personeel beschikbaar is, bijvoorbeeld in zzp-samenwerkingsverbanden, omdat “demand” deze kennis en vaardigheden dichtbij de business processen – de eerdergenoemde focus – nodig heeft en [dus] bij voorkeur uit een eigen netwerk selecteert.
Tien jaar geleden heb ik Java vaarwel gezegd, niet vanwege gebrek aan interesse maar omdat mijn detacheerder meer kon verdienen aan ander werk. Interesse in de ict-techniek is er genoeg, waardering is jarenlang nihil met alle gevolgen van dien.
Los daarvan: welk gebrek aan ict-professionals? Er is nog steeds meer aanbod van vraag, maar de vraag is naar duidendpoten in een sterk concurrerende markt.
Leuk al die sociaal wenselijke antwoorden… maar de enige echte reden is natuurlijk kostenbesparing.
Voer voor complottheorie aanhangers: als we er nu maar voor zorgen, dat we techniek zo min mogelijk waarderen, dan krijgen we geen sollicitanten en dan “moeten” we dus wel werk verplaatsen… Belachelijk? Hopelijk wel.
Botweg gezegd is het offshoren vergif voor de lokale economie. Deze verzwakt door het weggooien van lokale banen tegen een een verwachte korte termijn winst. Het resultaat is een broze economie die minder tegen een stootje kan en minder snel opveert als het wat beter (of minder slecht) gaat.
En het wordt nog erger als diezelfde bedrijven die deze banen naar het buitenland verplaatsen hier geen sociale lasten meer afdragen en zelfs weinig tot geen belasting betalen. Hiermee onttrek je Nederland en/of Europa nog meer kapitaal wat uiteindelijk in de zakken van degenen komen die al lang meer dan genoeg hebben terwijl het volk telkens weer met een 0-lijn of inflatie correctie genoegen moet nemen.
Dus doorbreek die negatieve neergaande spiraal en ga niet sociaal ondernemen omdat het zo leuk is voor de werknemers, maar doe het om het economische klimaat van het land gezond te houden.
Even simpel rekensommetje.
Een manager verdient hier meer dan een techneut. Zie een recent artikel van computable:
https://www.computable.nl/artikel/nieuws/loopbaan/4748580/1458016/techneut-gaat-leidinggeven-voor-meer-salaris.html
Wat kost meer? Een manager hier en een techneut uit India of gewoon alleen een techneut uit Nederland?
Manager 90 euro per uur.
Techneut uit India 20 euro per uur.
Techneut van hier 50 euro per uur.
Verschil tussen 110 euro per uur kwijt zijn of 50 euro per uur.
De tarieven zijn even uit de duim gezogen. Het gaat het om de logica of eerder het gebrek eraan.
We kennen allemaal de voors en tegens van wel of niet offshoren, maar bottomline gaat het erom in welk(e) (markt)segemt je actief bent en of offshore past in je dienstverlening dan wel de dienst die je wilt afnemen. Waarbij ik nog steeds wel de discussie aan durf te gaan over de zgn. kostenreductie wat vaak als business case wordt gebruikt om het maar “ver weg” te zoeken.
Het offshoren van het bouwen van software is achterhaald. Er zijn genoeg producten die op een visuele manier tot het bouwen van software overgaan en daardoor wordt het code kloppen overbodig. Dergelijke systems zijn vaak vele malen sneller als de traditionele manier (java / .net) van ontwikkelen. PAAS oplossing die hele ontwikkel traject overnemen, ontwikkelen en beheer, zorgen er voor dat de aandacht gericht kan worden op waarde voor de business in plaats van hoe goed een persoon is een bepaalde taal (Java . net). Deze producten zorgen er voor dat de klant bediend wordt op zijn wenken. Het feit dat de managers in Nederland nog wars vand dergelijke producten zijn, geeft aan de dat visie ontbreekt. Waar je natuurlijk wel op moet letten is dat je een vendor lock in krijgt. Kortom, spijker je zelf bij en weet wat er in de wereld te koop is.