Europese banken moeten in hun bedrijfsstrategie volop aandacht schenken aan IT-ontwikkelingen en -investeringen. Wie dat niet doet, raakt zijn marktpositie kwijt aan nieuwe concurrenten. Het tekort aan IT-personeel en de afwezigheid van IT-directeuren in de toplagen van veel banken vormen echter grote struikelblokken.
Dit beeld komt naar voren uit het onderzoek The effects of technology on the EU banking systems van de Europese Centrale Bank. De onderzoekers stellen vast dat IT-ontwikkelingen effect hebben op praktisch alle bancaire aspecten en kunnen worden beschouwd als een van de drijvende krachten achter veranderingen in de financiële wereld. De eerste grote veranderingsgolf vond volgens hen plaats in de jaren zestig en zeventig: de automatiseringstoepassingen waren toen voornamelijk bedoeld voor intern gebruik. Ze droegen bij tot de verlaging van de kosten door het automatiseren van papierstromen en arbeidsintensieve bedrijfsprocessen.
Inmiddels is een tweede golf van technologische verandering gaande. Deze maakt voor klanten de weg vrij om direct toegang te krijgen tot de producten en diensten van bancaire instellingen. Gangbare mogelijkheden van dit telebankieren, zoals pinautomaten en telefonisch bankieren, worden in toenemende mate vergezeld van nieuwe ontwikkelingen als online PC-bankieren en internet-bankieren.
Nieuwe mededingers
Deze tweede, extern gerichte golf, waarbij klanten bediend worden via geautomatiseerde kanalen zonder tussenkomst van baliepersoneel, zal de bankkosten verder terugdringen en het concurrentieveld van de banksector grondig veranderen. De onderzoekers verwachten dat het bankieren-op-afstand vooral door internet een grote vlucht zal nemen. Om hun marktpositie te behouden mogen banken IT-ontwikkelingen geen moment uit het oog verliezen. Door de opkomst van telebankieren vervagen de grenzen van de financiële wereld. Klanten zijn minder aan hun bank gebonden en potentiële nieuwe mededingers staan te trappelen om elektronische bancaire diensten aan te bieden. Behalve financiële bedrijven als verzekeringsmaatschappijen en effectenmakelaars zouden dat ook supermarkten, IT-bedrijven, telco`s en mediagiganten kunnen zijn. Zij kunnen met behulp van de nieuwste technologische ontwikkelingen betaal-, advies-, beleggings- en investeringsdiensten leveren. Maar de concurrentiestrijd is nog niet in alle hevigheid losgebarsten. Banken, zo blijkt uit het rapport, hebben nog op twee punten een grote voorsprong: het publieke vertrouwen en de monopoliepositie op het terrein van deposito’s. Ook de nog steeds lage PC- en internet-dichtheid onder Europese huishoudens is een vertragende factor.
Allianties
Behalve aan telebankieren zullen banken aandacht blijven schenken aan de verdere verbetering van de interne bedrijfsprocessen. Dit heeft tot gevolg dat de druk op de automatisering flink toeneemt. Banken nemen daarom steeds meer hun toevlucht tot het uitbesteden van automatiseringsactiviteiten. Het millenniumprobleem, de invoering van de euro, veranderende regelgeving en fusies hebben dit proces versneld.
Het rapport geeft aan dat banken meer technisch ondersteunend personeel in dienst zullen moeten nemen, zoals helpdesk-medewerkers en website-beheerders. Verder denken de onderzoekers dat banken onderling meer technologie met elkaar zullen delen. Bovendien voorspellen ze een toenemend aantal allianties tussen banken en IT-bedrijven en telco’s. Bankiers willen op deze manier makkelijker bij kunnen blijven met de jongste technologische IT-ontwikkelingen. Ook kunnen zulke samenwerkingen de invoering van technologische vernieuwingen versnellen.