De nieuwste goudkoorts op Internet is het kunnen inrichten van eigen winkeltje op het Web. Met het groeiend aanbod van gratis Internet door Zonnet.nl, Freeler van ING/Postbank, Myweb.nl, enzovoort, breekt het besef door dat Internet doorbreekt naar de early majority: een flinke stap in de richting van een massamedium.
Het bouwen van sites of interactieve presentaties op het Web, zoals bij E-trade.nl, Flexweb.nl en Tref.nl, heeft alleen maar aan het licht gebracht dat simpelweg een site online brengen nauwelijks meerwaarde heeft. Uitprobeersels, zonder enige relatie met de kernactiviteiten van een organisatie, zijn hobbyisme en volstrekt verspilde moeite. Sitegeneratoren zijn uit, want met Frontpage2000 en Dreamweaver zijn al door iedereen vanaf de eigen PC heel verdienstelijke sites te bouwen. Wil je meer, dan is het slim om een webbouwer in te schakelen.
De winkelkoorts slaat momenteel toe, omdat ook in Nederland de omzetten op het gebied van e-handel aanzienlijk groeien. Daarnaast zijn de Internetaanbieders – juist omdat toegang gratis is geworden en er steeds minder aan toegang te verdienen valt – naarstig op zoek naar alternatieve inkomstenbronnen. Ook zij kijken daardoor steeds intensiever naar hoe een graantje mee te pikken uit de e-handelruif. Daarvoor zijn er verschillende modellen: het ‘affilliate’-model, het advertentiemodel, het transactiemodel en het winkelcentrummodel. In het ‘affiliate’-model wordt de ‘portal’, als aandrager van een klant die een bestelling plaatst, beloond per klant danwel per bestelling. Amazon.com heeft een deel van haar succes aan dit model te danken. Het voordeel is dat volledig transparant wordt wie voor wie hoeveel omzet of margebijdrage genereert. Het advertentiemodel is het bekendst: een vergoeding betalen voor het aantal keer dat bezoekers van een portal een ‘button’ of ‘banner’ kunnen zien. Vanwege het grote aanbod aan advertentieruimte stort deze markt momenteel aardig in. Dit is terecht, want de vraagprijzen voor banners en buttons – uitgedrukt in cpm (cents per million views) – staan in vrijwel alle gevallen volstrekt niet in verhouding tot de opbrengsten voor een e-winkelier. In het transactiemodel brengt een portal zelf vraag en aanbod samen – zoals Ebay – en vraagt in ruil daarvoor een vergoeding per transactie. Dit is een zeer bewerkelijke methode voor een portal, en vraagt het uiterste aan organisatievaardigheden. Tenslotte zijn er de portalen die zelf een winkelcentrum opzetten en shop hosting-vergoedingen vragen per winkel. Deze rol ligt dicht bij die van de traditionele ‘internet provider’, die al gewend was als facilitair centrum op te treden, websites te ‘hosten’, en hiermee slechts één stapje verder gaat: een winkeltje technisch ondersteunen.
Een simpel eigen winkeltje opzetten wordt momenteel in de VS op grote schaal gepromoot. Excite en Amazon zijn partijen die deze laatste strategie handen en voeten geven. Amazon.com kondigde in oktober aan te starten met Zshop. Voor 10 dollar per maand en een transactievergoeding van een halve dollar plus 5 procent kan iedereen een winkel starten met een catalogus tot 3000 producten. De strategie van Jeff Bezos, ‘ceo’ van Amazon.com, is al langer gericht op het vormen van een zo breed mogelijk assortiment om een soort superwarenhuis te vormen. Geheel op eigen kracht het assortiment verbreden is een moeizame en zeer kostbare weg, omdat met het toenemen van het aantal leveranciers de complexiteit van de eigen organisatie kolossaal groeit. Met het Zshop-concept heeft Bezos deze puzzel slim opgelost via het winkelcentrummodel: Amazon is technisch facilitair, anderen doen het winkelbeheer. Het geheel kan natuurlijk als een shop-in-the-shop-warenhuis in de markt gezet worden. Een soort online Bijenkorf dus.
Zoals aangegeven zijn portalen druk op zoek naar ‘hoe verdien ik geld aan e-handel’, aangezien de banner-inkomsten steevast tegenvallen. Excite.com heeft in samenwerking met I-Mall eveneens een op het Web gebaseerde ‘shop’-bouwer opgezet. De prijzen zijn aan de hoge kant, maar het begin is er. Natuurlijk zijn ook in Nederland de winkelinitiatieven in ontwikkeling. KPN introduceerde bijvoorbeeld Netmerchant.nl op basis van Microsoft-technologie en Iceshop.nl is in de weer met een winkelconcept op basis van open source-technologie in de ICT-branche. De prijzen voor het opzetten van een winkel zijn door deze ontwikkelingen fors aan het dalen. Koste het een aantal jaren in eigen beheer ontwikkelen van een winkel al gauw een aantal ton, nu gaat het om enkele duizenden guldens per jaar. Misschien zijn de gratis winkels – in navolging van gratis PC’s, gratis Internet, gratis hosting, gratis e-mail – nu ook in aantocht … Dan gaat de echte winkelexplosie pas plaatsvinden.
Periodiek schrijft prof. dr. Martijn Hoogeveen, verbonden aan de Open Universiteit Nederland en Takeitnow.com, over een Internetonderwerp. Voor siteverwijzingen zie: www.computable.nl/internet.