Patiënten zijn zich nauwelijks bewust van de mogelijkheden die ict en internet bieden voor toekomstige zorgverlening. Bovendien is er een groot verschil tussen de daadwerkelijke toepassing van ict en de doelstellingen van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS). Dat blijkt uit een nulmeting van onder meer Nictiz, dat de inzet van ict in bepaalde zorgprocessen onderzocht.
Uit het tussenrapport eHealth-monitor 2015 blijkt bijvoorbeeld dat inzage in digitale dossiers en beeldschermzorg nog weinig gebruikt worden. Het zelf meten van gewicht, bloeddruk en bloedsuikerspiegel door chronisch zieken is al wel in opkomst, maar die gegevens worden nog lang niet altijd online gedeeld met zorgverleners.
In 2014 heeft het ministerie van VWS drie doelstellingen geformuleerd om patiënten meer regie over hun gezondheid en zorg te geven door de inzet van elektronische zorgtoepassingen (e-health). Nictiz en het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg )hebben op verzoek van VWS geanalyseerd waar de zorg nu staat. De uitkomsten van die zogenoemde nulmeting zijn vastgelegd in het tussenrapport.
Daaruit blijkt dat ongeveer 10 procent van de chronisch zieken het afgelopen jaar online inzage heeft gehad in eigen medische gegevens van één of meerdere zorgverleners. Chronisch zieken blijken niet goed op de hoogte te zijn van inzagemogelijkheden in hun medische gegevens via het internet. De doelstelling van VWS om binnen vijf jaar 80 procent van de chronisch zieken direct toegang tot bepaalde medische gegevens te bieden wordt nog bij lange na niet gehaald. Het gaat bijvoorbeeld om medicatie-informatie, vitale functies en testuitslagen die desgewenst gebruikt kunnen worden in mobiele apps of internetapplicaties. Voor niet chronisch zieken is de doelstelling 40 procent.
Zelfmetingen en telemonitoring
Ook op het gebied van telemonitoring en zelfmetingen zullen nog flinke stappen gezet moeten worden om de ambities te halen. Van alle chronisch zieken doet nu 40 procent zelf metingen. Het gaat dan om waarden als gewicht, bloeddruk of bloedsuikerwaarde. Onder kwetsbare ouderen is dat 36 procent.
Doelstelling VWS: ‘Van de chronisch zieken (diabetes, COPD) en kwetsbare ouderen kan 75 procent, die dit wil en hiertoe in staat is, binnen vijf jaar zelfstandig metingen uitvoeren, veelal in combinatie met gegevensmonitoring op afstand door de zorgverlener.’
Op het moment van de nulmeting blijkt ongeveer de helft van de mensen met een chronische ziekte die zelf mrten en vier op de tien kwetsbare ouderen die zelf meten dit alleen voor zichzelf te doen en de metingen dus niet met de zorgverlener te delen, lichten de onderzoekers toe. De reden voor zelf meten die het meest wordt aangegeven, is ‘het controleren of de meetwaarden binnen bepaalde grenzen blijven’.
Beeldschermzorg
Ook op het gebied van beeldschermzorg en domotica liggen de situatie in de praktijk en de doelstellingen nog ver uit elkaar. De ambitie van VWS luidt: ‘Binnen vijf jaar heeft iedereen die zorg en ondersteuning thuis ontvangt de mogelijkheid om – desgewenst – via een beeldscherm 24 uur per dag met een zorgverlener te communiceren. Naast beeldschermzorg wordt hierbij ook domotica ingezet. Dit draagt eraan bij dat mensen langer veilig thuis kunnen wonen.’
Uit de nulmeting komt naar voren dat 5 procent van de mensen die thuis zorg ontvangen via een beeldscherm, bijvoorbeeld van een tabletcomputer, contact kan maken met een zorgverlener.
Conclusie
De onderzoekers: ‘Deze nulmeting maakt duidelijk dat het voor een verdere verspreiding van e-health-toepassingen nodig is, dat het aanbod van elektronische communicatiemogelijkheden voor patiënten verder wordt versterkt. Ook is hiervoor nodig dat patiënten zich veel meer bewust worden van de mogelijkheden van ict en internet voor de zorg, aldus de samenstellers van het tussenrapport eHealth-monitor 2015.
