De innovatieperikelen in Nederland blijken ook buiten onze landsgrenzen door te dringen. Hubert Rampersad, directievoorzitter TPS International Inc (San Francisco) ziet de bui ook voor zijn onderneming hangen en heeft ‘Innoverend Nederland’ tegen het licht gehouden
Uit de nieuwste CBS-cijfers blijkt dat maar 20 procent van alle Nederlandse bedrijven bezig is met het vernieuwen van producten, diensten of processen. Vijf jaar geleden was dit nog 34 procent. Investering in onderzoek en ontwikkeling door bedrijven, instellingen en universiteiten in Nederland vertoont een sterke daling die nog niet eerder is in Nederland voorgekomen. Voorts blijkt dat universiteiten onvoldoende Nederlandse academici vinden voor research en development en dat zij op grote schaal een beroep doen op buitenlanders. Dit alles geeft aan dat Nederland innovatie niet echt serieus neemt, hetgeen weinig aanleiding geeft tot vertrouwen in de innoverende kracht van de Nederlandse economie.
Opheffen
We kunnen dus gerust concluderen dat het innovatieplatform van premier Balkenende er een potje van gemaakt heeft. Het is daarom terecht dat SER-voorzitter Herman Wijffels in de laatste vergadering van het innovatieplatform geopperd heeft dat opheffing van het platform serieus overwogen moet worden. Ook ik ben zeer teleurgesteld in de daadkracht van het kabinet, het gebrek aan strategische visie van premier Balkenende en over de genomen maatregelen. Het innovatieplatform is in september 2003 door de regering met veel bombarie ingesteld en had als opdracht om voorstellen te ontwikkelen voor concrete vitalisering van de Nederlandse kenniseconomie. Hierin blijkt ongeveer 115 miljoen euro te zijn ingepompt.
Sinds de oprichting van het innovatieplatform is het qua innovatievermogen echter nog nooit zo slecht met Nederland gegaan. De kwantiteit en kwaliteit van output van dit platform is ronduit slecht te noemen en er is hieruit tot nu toe weinig vernieuwends naar voren gekomen. Het belastinggeld wordt in hoge mate verspild aan veel polder gepraat, gezellige commissievergaderingen, veel analyses en beloftes alsmede cosmetische en wollige adviesrapporten die weinig met echte innovaties te maken hebben.
Premier Balkenende leidt het innovatieplatform om hieraan ‘gewicht’ te geven. Hij noemt het platform de ‘ijsbreker’ van de Nederlandse economie. Het wordt echter tijd dat hij zich gaat bezinnen op zijn eigen persoonlijke ambitie en dat hij deze via zijn persoonlijke balanced scorecard gaat concretiseren, want hier klopt geen meter van.
Zonder echte ’trekker’ met daadkracht, enthousiasme, passie, kennis en visie is elk nieuw initiatief gedoemd te mislukken. Dit is ook met het innovatieplatform het geval. Nederland zakt steeds verder weg, de achterstand wordt steeds groter. Ook qua arbeidsproductiviteitsstijging doet alleen Spanje het nóg slechter dan Nederland. De Nederlandse kennisinvesteringsquote (als percentage van het bruto nationaal product) is veel lager dan Scandinavische landen, de Verenigde Staten en Zuid-Korea. Premier Balkenende kan ook veel leren van de Franse President Chirac die onlangs aankondigde nog twee miljard euro extra in innovaties te besteden. Ik kan zo nog even doorgaan met het opsommen van voorbeelden en onderzoeksresultaten die bevestigen dat Nederland stuurloos is wat betreft ons innovatiebeleid, maar hier zal ik u niet mee vermoeien.
Echt zorgen maken
Ook Philips begint zich nu zorgen te maken en begint te beseffen dat het kabinet zo niet langer kan en mag blijven aanmodderen. Ik ben daarom blij dat Harry Hendrik, directeur van Philips Nederland, nu concrete innovatie-impulsen van het kabinet eist en gedreigd heeft met herziening van zijn investeringsbeleid in Nederland indien het kabinet geen besluit neemt om onmiddellijk extra gelden uit te trekken voor versterking van de kennisinfrastructuur, onder meer in topinstituten die innovatie-impulsen bieden. Dit is nodig omdat innovaties over het algemeen duurzame werkgelegenheid creëren, als gevolg van het ontstaan van nieuwe markten en verbeterde producten. Het gaat hierbij om het zo doelmatig mogelijk mobiliseren en continu inzetten van verschillende vormen van beschikbare kennis waarmee waarde voor klanten kan worden gecreëerd.
De praktijk leert dat innovatieve ondernemingen systematisch beter presteren in termen van productiviteit, export, winst en werkgelegenheid. Zo hebben ondernemingen als CNN en McDonalds grote marktaandelen veroverd door innovatief te zijn, in combinatie met een goed marketingconcept. Innovatie is dus van strategisch belang in de felle internationale concurrentiestrijd en wordt algemeen beschouwd als het belangrijkste concurrentiewapen. Innovatie is van strategisch belang in de felle internationale concurrentiestrijd en wordt algemeen beschouwd als het belangrijkste concurrentiewapen. Kennis en bevordering van innovatie zijn uiteindelijk overheersende factoren voor economische groei en werkgelegenheid op lange termijn. Investeren in kennis, onderwijs, technologische ontwikkeling en innovatie is de nationale verdiencapaciteit voor de lange termijn.
Niet op Balkenende wachten
Laten we niet meer op het kabinet en het innovatieplatform wachten en zelf de verantwoordelijkheid nemen om samen aan de realisatie van deze ambitie te werken. Hiertoe is het nodig dat we een gemeenschappelijke, inspirerende en ambitieuze collectieve ambitie gaan formuleren. Op basis hiervan voelen mensen een sterke binding met elkaar, waardoor ze gemotiveerd zijn om individueel en collectief te leren en kennis te verrijken. Ze zijn onder deze inspirerende omstandigheden vaak ook bereid om hun kennis met anderen te delen en hun persoonlijke doelen overeen te laten komen met de gemeenschappelijke doelen van ons land.
Hierdoor ontstaat een cultuurverandering, ofwel een lerend Nederland (zoals Finland, Taiwan, Korea, et cetera), waarin collectief wordt geleerd en slimmer wordt gewerkt, op basis van een gemeenschappelijke collectieve ambitie. Deze collectieve ambitie zou ik als volgt willen formuleren:
Het continu ontwikkelen, absorberen, verspreiden en toepassen van kennis teneinde hierdoor duurzame werkgelegenheid en welvaart te creëren, in het voordeel van de gehele Nederlandse gemeenschap. We kunnlen op grond hiervan de capaciteit en de creativiteit van het Nederlandse individu bevorderen en via samenwerking en innovaties erin slagen op effectieve wijze waarde voor onze producten en diensten toe te voegen en in vele opzichten toonaangevend zijn. Over tien jaar is Nederland dan het meest innovatieve land in de EU en is het over twintig jaar het welvarendste land van de wereld. ‘Made in Holland’ zal iets fijns betekenen, iets waarop we trots kunnen zijn.
Deze ambitieuze droom acht ik binnen de aangegeven periode realiseerbaar. Ter verwezenlijking hiervan is het nodig dat we gaan beseffen dat kennis de belangrijkste productiefactor is en dat het continu actualiseren van kennis hiertoe noodzakelijk is. Het wordt tijd dat ook het Nederlandse kabinet dit gaat beseffen en eindelijk wakker wordt.
Hubert Rampersad, directievoorzitter TPS International Inc.