In Computable van 22 juni las ik het interessante artikel ‘Kluis gekraakt’ (pagina 11). Ik vind het idee over ‘digitale kluisjes’ uiterst origineel en ik denk dat het ook de burger van dienst kan zijn.
Met de kritiek in het stuk dat de gekozen opzet vele nadelen heeft, ben ik het eens. In de opzet heeft men een fatale denkfout gemaakt. Het lijkt erop dat men in de digitale kluis de waarheid tracht te vangen. Dit is fundamenteel onmogelijk. Een computer bevat geen waarheid, maar slechts een registratie van gegevens die mogelijk onjuist kunnen zijn. Vanuit dit oogpunt is het van belang om te beseffen wie de eigenaar van de gegevens is, de overheid of de burger? Indien de overheid de eigenaar is, dan kan de overheid niet toestaan dat de burger de gegevens verandert. Maar dan is er geen sprake meer van een ‘digitale kluis’. Het idee zal degraderen tot niet meer dan het toegankelijk maken van de overheidsdiensten via het web.
Het concept van ‘digitale kluis’ is wel te redden. De bedoeling is natuurlijk een vergaande digitalisering van de communicatie tussen burger en overheid. Een ‘digitale kluis’ neemt de ultieme stap door de privé administratie van de burger direct te koppelen aan de administratie van de overheid en andere instellingen. Aangezien de burger zijn administratie meestal niet digitaal, maar zeker niet online heeft, is zoiets als een ‘digitale kluis’ noodzakelijk. De burger zal zijn privé administratie echter alleen online zetten als hij volledige zeggenschap heeft over zijn gegevens en vertrouwen heeft in de organisatie die z�jn data beheert. Aan dit principe mag niet getornd worden, anders is het plan gedoemd te mislukken. De burger beslist dus volledig wie toegang heeft tot zijn kluis. Hij kan zelfs de overheid de toegang tot zijn gegevens weigeren. Juridisch gezien is de burger niet aansprakelijk voor de juistheid van de gegevens in de kluis, maar wel voor de gegevens die hij er uit verstrekt. Op deze manier blijft de verhouding van de burger met de overheid zuiver.
Als er een proef met een digitale kluis wordt gestart, kunnen de gegevens beheerd worden door de overheid. Dit is echter niet de ideale plaats. Het zou beter zijn als de banken dit op zich nemen. De burger heeft immers meer vertrouwen in een bank dan in de overheid. Het uit handen geven van je privé gegevens is een even vertrouwelijke kwestie als het uit handen geven van geld. Het beheer van de digitale kluis is n�et de taak van de overheid. De overheid moet wel de protocollen vastleggen om data uit een kluis te halen.
Een zegen
In deze opzet denk ik dat een digitale kluis zeker kan werken. Ik zie het al voor me dat ik m’n werkgever toegang geef om gegevens over mijn loon en bedrijfsspaarrekeningen in mijn kluis te zetten. Mijn bank geef ik toegang om gegevens over aandelen en dergelijke in mijn kluis te zetten. Mijn accountant geef ik toegang om mijn financiële situatie te bekijken en zo worden belastingaangifte en andere papieren rompslomp overbodig.
Als de privé administratie van de burger en de administratie van de overheid strikt gescheiden blijven, dan is de digitale kluis een zegen en zal de burger het ook daadwerkelijk gaan gebruiken.
Lucas B. Kruijswijk Eindhoven