Bijna elk bedrijf doet wel iets aan goede doelen, maar dat maakt het nog geen goed bedrijf. De nieuwe werknemer hecht aan een goed en vooral geloofwaardig imago. ‘Nina Brink en World Online waren hypocriet, dus worden ze keihard afgerekend.’
Goede doelen weten de weg in het vaderlandse bedrijfsleven uitstekend te vinden. Olifanten in Artis, wielrenners, schaatsers, de hiv-vereniging en de voltallige selectie van Sydney, allemaal lukt het ze geld uit de zak van het bedrijfsleven te kloppen. "Maatschappelijk verantwoord ondernemen hoort echter intern bij het bedrijf te starten. Dáár dient het allereerst te kloppen", vindt Claudia Zuiderveld. Zuiderwijk (38) is algemeen directeur van Pink Elephant Professional Services, een dochter van PinkRoccade met tweeduizend personeelsleden in binnen- en buitenland. "Bedrijven die pronken met hun hulp aan zielige kindjes in Afrika, zijn onethisch bezig. Maatschappelijk verantwoord ondernemen dient dicht bij je bedrijf te liggen. Dat internetbedrijf Lost Boys een Formule 1 team sponsort, heeft er ook niets mee te maken. Dat is gewoon een hobby van één van de directeuren."
Wat betekent dat concreet? "Nou, bijvoorbeeld dat je heel goed omgaat met je personeel. Dat je ervoor zorgt dat werknemers zich kunnen ontplooien, dat er een open cultuur heerst, dat je ervoor waakt dat ze niet te veel werken en dat arbeid en zorg goed te combineren zijn, om maar een paar zaken te noemen. Het heeft ook consequenties voor ons aannamebeleid. Er werkt hier 32 procent vrouwen, bijna drie keer zoveel als in de rest van de IT-sector, daar ben ik trots op. Ook aan het werven van allochtonen geven we veel aandacht en ook dat gaat goed. Met ouderen en wao’ers zitten we wel in onze maag. De ontwikkelingen in de IT gaan zo snel, het is heel moeilijk om mensen met zo’n achtergrond hier in te schakelen."
Deze vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen past bij visie van haar bedrijf, vindt Zuiderveld. "In de geïndividualiseerde samenleving krijgen ondernemingen voor een gedeelte de rol van de oude zuilen, zoals de kerken. De grens tussen werk en privé vervaagt en dat schept andere verwachtingen bij werknemers. Ze willen zich op hun werk ontplooien, ze zoeken zingeving, ze willen er vrienden opdoen, met zinvolle zaken bezig zijn en ze willen een bedrijf waar ze trots op kunnen zijn. Ze willen een bedrijf dat zijn maatschappelijk verantwoordelijkheid neemt."
Afrekenen
Werknemers hechten in toenemende mate waarde aan het maatschappelijk opereren van hun bedrijf. Ook sollicitanten nemen dit aspect mee als ze hun keuze maken. Dit blijkt uit onderzoek van de Katholiek Universiteit Brabant dat vorige week gepresenteerd werd op het congres ‘Goed Ondernemersschap – het succesvol vinden en binden van medewerkers’. In het onderzoek waren hoogopgeleide werkzoekenden en zittende werknemers betrokken in de leeftijd van 30 tot 45 jaar. Het is het eerste onderzoek in Nederland dat daadwerkelijk aantoont dat maatschappelijk verantwoord ondernemen economisch voordeel oplevert. Bijvoorbeeld bij het werven van personeel op een krappe arbeidsmarkt en bij het vasthouden van werknemers. Een direct verband tussen de keuze voor een werkgever en maatschappelijk verantwoord ondernemen troffen de onderzoekers weliswaar niet aan, maar zowel zitters als zoekende werknemers hechten sterk aan een goed imago van hun (toekomstige) bedrijf. Een goede maatschappelijk opstelling hoort daarbij. Voor het ondersteunen van milieugroeperingen scoort goed, zo blijkt uit het onderzoek.
"Dat merken wij in de praktijk", zegt Jan Jacobs van het wervings- en selectiebureau FunktieMediair, organisator van het congres Goed Ondernemerschap. "Als we personeel moeten werven voor het bedrijf dat recent slecht in de publiciteit is geweest, dan is dat heel moeilijk. Bijna niemand wil werken bij een onderneming met een slecht imago, dat is dodelijk op de arbeidsmarkt. Neem Ballast Nedam, dat beschuldigd wordt van het betalen van steekpenningen aan de vorige Surinaamse regering. Dat kan ze hier in Nederland flink opbreken."
"Maatschappelijk verantwoord ondernemen is geen vluchtige trend maar een duurzame ontwikkeling", vult zijn collega Raoul Trentelman hem aan. "Zowel klanten als werknemers gaan bedrijven daarop afrekenen.. Natuurlijk zal de belangstelling afnemen bij een economische neergang. maar veel bedrijven zien het allang niet meer als luxe, het behoort tot de core business."
Roeien
Verzekeringsmaatschappijen gaan een clubhuis opknappen, bankmedewerkers koken voor zwervers en werknemers van een spijkerbroekenfabrikant doen goede dingen met invaliden. Claudia Zuiderwijk vindt het activiteiten in de categorie ‘wilgenknotten’ en voor haar bedrijf niet geschikt. "Ik vind dat je dicht bij huis moet blijven. Waarin zijn wij goed? In techniek, in organisatie, in human resource management, dié kerncompetenties moet je inzetten. Wij geven heel veel gratis lezingen op universiteiten, we gaan ook dingen in het basisonderwijs doen. Onderwijs past bij ons, we hebben daar ervaring in. We trainen het personeel van onze klanten, meer dan tien procent van ons eigen loonkostenbudget wordt besteed aan scholing van onze eigen werknemers."
Maar gaan het goede doel en het eigenbelang hier niet erg hand in hand? Zo’n lezing is één grote reclameboodschap voor het bedrijf? "Dat vind ik helemaal niet erg, zolang de belangen maar transparant zijn. Natuurlijk is het prettig als studenten enthousiast worden over ons bedrijf, dat is een gewenst neveneffect. Daar zijn we heel open in. Ik heb juist veel moeite met projecten die lijken op liefdadigheid. Wij hebben het computernetwerk van de hiv-vereniging gratis aangelegd. Dat vond ik nou op het randje. Ik heb gezegd: aanleggen, trainen en weer wegwezen. Weet je wat ik goed vind? Wij staan bekend om ons kwaliteitsmanagement, we hebben er zelfs prijzen mee gewonnen. Allerlei clubs vragen ons nu om daarover te komen praten. Daar vragen we heus niet gelijk geld voor. Soms vinden we een organisatie dan zo leuk, dat kan zelfs een profit-club zijn, dat we het gratis doen."
Het sponsoren van de roeibond lijkt dan een vreemde eend in bijt. Wat weet haar bedrijf van roeien? "Niets natuurlijk", geeft Zuiderwijk grif toe. "Er werken bij ons ook helemaal niet veel roeiers. Daar gaat het ook niet om. Roeien is een studentensport en wij willen studenten werven. Gewoon weer een groot stuk eigenbelang. We richten ons ook hier echter op wat we kunnen: talentmanagement. We helpen bij de begeleiding van de roeiers die over vier jaar naar de Spelen in Griekenland willen.
Huwelijken
Het effect van maatschappelijk verantwoord ondernemen staat of valt met de geloofwaardigheid van het bedrijf, waarschuwt Jan Jacobs. "Werknemers, afnemers, klanten en burgers moeten er in geloven. Een bedrijf als UPC kan er beter even niet aan beginnen. Ze moeten eerst hun dienstverlening op peil brengen, voordat ze er aan kunnen gaan denken om goede doelen te steunen. Hypocrisie wordt onmiddellijk afgestraft. Nina Brink deed iets met zielige kinderen. Uit eigenbelang. En daar wordt World Online op afgerekend."
Allereerst moet het intern kloppen, vindt ook Claudia Zuiderveld. "Natuurlijk is dat een economisch belang. Als je niet goed voor je mensen zorgt, lopen ze weg en dat betekent in onze markt omzetdaling. Bovendien: onze klanten merken het onmiddellijk als we een ontevreden consultant op hun dak sturen. Maar dat goed omgaan is bij ons echt geïncorporeerd. We houden bijvoorbeeld vier keer per jaar een werknemerstevredenheidsonderzoek, dat resulteert altijd in maatregelen. Als op een afdeling mensen een stuk ontevredener zijn dan elders, dan wordt de leidinggevende daarop aangesproken."
Het moderne bedrijf moet voor zingeving zorgen, sociale verbanden creëren, vindt Zuiderveld. Gaat dat niet erg ver? "Ach", antwoordt Zuiderveld, "Een hoop dingen gebeuren vanzelf. Je neemt toch bepaalde type mensen aan. Informeel, sociaal, ook veel niet-technici. Vaak klikt dat wel, het is geen bedrijfsdoel, maar er zijn opvallend veel Pink-huwelijken." En de zingeving, is haar bedrijf een halve kerk? "Ik vind dat we hier ook ver ingaan. Laatst had ik een gesprek met iemand die niet op een managementfunctie was aangenomen. Dan ga je praten wat iemand echt wil, wat zijn echte ambities zijn, welke waarden hij in het leven belangrijk vindt. Zover ging de kerk vroeger niet eens."
