Ze worden lekker gemaakt met flitsende reclames over supersnel en goedkoop internetten. Als ze aanvullende informatie aanvragen, krijgen ze te horen dat hun gemeente niet voorkomt in de uitrolplanning van het adverterende kabel- of telecombedrijf. Boze bewoners van ‘buitengebieden’ zijn het wachten op breedbandinternet (via kabel of adsl) ‘meer dan zat’. De kersverse stichting NLFlatfee spreekt van ‘een dreigende digitale kloof’. De overheid zou moeten ingrijpen, vindt de stichting. Een ordinaire bedelactie of een broodnodig initiatief?
| Beleid De Vereniging van Nederlandse Gemeenten zegt desgevraagd geen coördinerend beleid te voeren. "We zijn nu bezig beleid te ontwikkelen, maar dan moeten we wel denken aan de langere termijn." Er is dan ook een rol weggelegd voor de landelijke overheid. In mei en juni vonden gesprekken plaats tussen NLFlatfee en het Directoraat Generaal voor Telecommunicatie en Post (Dgtp) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Sijm: "Op advies van het dtgp hebben wij ons tot een stichting omgevormd. Er is gesproken over kostenprognose van pilotprojecten en sponsoring vanuit het ministerie. Nee, het lijkt mij niet verstandig nu al bedragen te noemen.’ De persvoorlichter van Economische Zaken (waaronder het Dtgp sinds 22 juli valt) reageert, na overleg met de betrokken ambtenaren, echter afwerend op de claims van NLFlatfee: "Er is geen enkele toezegging van een financiële vergoeding geweest. NLFlatfee heeft zich op eigen initiatief tot een stichting omgevormd. Het ministerie heeft oog voor regionale verschillen, maar de vraag blijft of het van belang is overal breedband te hebben. Er zijn ook verschillen tussen jongeren en ouderen, autochtonen en allochtonen. De digitale kloof is een complex van factoren, en niet enkel een kwestie van infrastructuur." |
"Wij stellen een flatrate als prioriteit", zegt Dragstra. "Het gaat ons primair om de telefoontikken. Met een standaard internetverbinding via de telefoonlijn betaal ik KPN maandelijks tweehonderd euro. Vergeleken met het goedkoopste adsl-abonnement, dat hier niet beschikbaar is, betaal ik vier maal zoveel voor een verbinding met een tiende van de snelheid." Hij ziet zich als ‘melkkoe van de KPN’ en meent dat de overheid moet ingrijpen. Hij heeft berekend dat voor 75 miljoen euro heel Nederland op een breedbandverbinding is aan te sluiten. "Dat is één JSF-piloot minder."
Economische achterstand
Via de publieke kolommen van ict-sites wordt ook kritiek geleverd op het NLFlatfee-initiatief. "Wij richten toch ook geen actiegroep op omdat onze huizen drie keer duurder zijn", schrijft een Randstadbewoner. Volgens Andries Sijm, vertegenwoordiger van NLFlatfee voor West-Nederland, ligt het niet zo eenvoudig. Er dreigt een digitale tweedeling in Nederland, stelt hij. "Wij worden vooral benaderd door huisvrouwen. Leraren geven kinderen op school de opdracht via internet informatie te zoeken voor een werkstuk. Vervolgens worden de moeders met torenhoge telefoonrekeningen geconfronteerd."
Ook zouden bedrijven in de buitengebieden benadeeld worden door de hogere kosten van intensief internetgebruik via een standaard telefoonlijn. Hierdoor zouden deze gebieden een economische achterstand oplopen.
Waarom verloopt de uitrol van breedbandinternet in de buitengebieden, waar ook de kleinere Randstad-gemeenten onder vallen, zo traag? Dit hangt vooral samen met de relatief hoge investeringen. De bevolkingsdichtheid is lager dan in de grote steden; er zijn minder huishoudens op een telefooncentrale aangesloten. Gezien het geringe aantal potentiële consumenten vinden telco’s de terugverdientermijn van het geschikt maken van een centrale voor dsl te lang.
Bovendien moet voor breedbandinternet de glasvezelkabel dichter bij de voordeur liggen. Dit is in de Randstad, met zijn uitgebreide glasvezelnetwerk, goedkoper te verwezenlijken dan in bijvoorbeeld de Achterhoek, waar die infrastructuur nog ontbreekt.
Verder houden de meeste kabel- en telecombedrijven een ‘investeringspauze’ vanwege hun huidige slechte financiële situatie. Alleen bij een gegarandeerde terugverdientermijn van maximaal twee jaar investeren ze.
Door dit alles blijven veel kleine en middelgrote gemeenten verstoken van breedband internet via een vast tarief. De gebruikers rest geen andere – betaalbare – keuze dan een pstn- of isdn-verbinding op basis van telefoontikken van de KPN. Als men de relatief lage snelheid daarvan voor lief neemt en slechts af en toe internet, hoeft dit voor een huishouden of klein bedrijf geen probleem te zijn. Bij een internetgebruik van gemiddeld meer dan twee uur per dag lopen de (telefoon)kosten echter exponentieel op vergeleken met het standaard adsl-tarief van vijftig euro per maand.
Actiegroepen
Hoe groot is het probleem? Sijm: "KPN beheert 1350 telefooncentrales in Nederland. Daarvan zijn er nu vijfhonderd geschikt voor adsl. In de komende periode worden nog eens tweehonderd centrales aangepast. Dan houdt het op. Dit zijn de grote centrales die 80 procent van de huishoudens bereiken. Voor een klein deel van de resterende 20 procent biedt de kabel uitkomst, afhankelijk van waar men woont. Het Essent-gebied bijvoorbeeld is fijnmaziger verglaasd dan het Casema-gebied."
NLFlatfee wil voor heel Nederland breedband internet tegen een vast, betaalbaar tarief. Eén strategie is mobilisatie van consumenten. In zijn eigen gemeente heeft Sijm 271 personen bij zijn actiegroep weten te betrekken; te weinig om een telecombedrijf over de streep te trekken. Sijm: "De telco zegt: ‘leuk, 300 potentiële gebruikers, maar wie garandeert mij dat zij ook een abonnement nemen?’ Er moet een partij gerant staan voor een lokale actie. De enige partij die ik zou kunnen verzinnen is de gemeente."
Maar tot nu toe is het geen enkele bij NLFlatfee aangesloten actiegroep gelukt een gemeente hiervoor warm te maken. Annemarie Bergervoet, communicatieadviseuse van de gemeente Breukelen, stelde samen met Sijm een startnotitie op genaamd ‘Breedband Breukelen, een zaak voor de gemeente?’ In september zal de gemeenteraad zich over het document buigen. Bergervoet: "In het raadsprogramma is een passage opgenomen waarin over de wenselijkheid van breedband wordt gesproken. Er is echter nog geen enkele invulling aan gegeven en het is nooit expliciet onderwerp geweest van een raadsvergadering. Het probleem is: behoort dit onderwerp tot het reguliere takenpakket van de gemeentes? We hebben deze infrastructuur net afgestoten, moet je daar nu weer op terugkomen? Het is bovendien de vraag of je gemeenschappelijke middelen moet inzetten voor een dienst waarvan niet iedereen gebruik gaat maken."
Maurice Blessing
