De vliegbeperkingen in Europa worden beslist op basis van het werk van het Londonse Vulkanische As Advies Centrum (VAAC), dat hiervoor onder meer een beroep doet op de Name III-software.
Het gevaar van vulkaanas voor de luchtvaart wordt al lang onderkend en de internationale luchtvaartorganisatie ICAO heeft daarom een internationaal systeem van ‘Volcanic Ash Advisory Centres’ (VAAC) opgericht. Tegenwoordig bieden negen van deze centra een bijna wereldwijde dekking van de luchtwegen, met twee centra in Europa (London en Toulouse).
Deze centra adviseren de luchtverkeersleiding (zoals Eurocontrol) en de overheden over de mogelijke gevaren van een vulkaan in actie. Na de uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull begon het 8 man sterke team van de Londonse VAAC, een onderdeel van het Britse Met Office, met de studie van de verwachte baan en evolutie van de uitgestoten stof- en aswolk.
Hiervoor maakt het team gebruik van de Name III-software. Name staat voor numerical atmospheric-dispersion modeling environment en de software kan worden aangewend voor de studie van de verspreiding van gas- en stofdeeltjes door de atmosfeer, zowel op korte afstand als op wereldschaal. Hiervoor doet het pakket een beroep op input uit een reeks meteorologische bronnen, zoals weervoorspellingmodellen, neerslagradarinformatie en satellietbeelden.
De software werd ontwikkeld door het United Kingdom Meteorological Office (UKMO, de volledige naam van het ‘Met Office’) na de problemen met de radioactieve wolk die bij het Tsjernobil-ongeluk vrijkwam. Voorts wordt ook rekening gehouden met de kenmerken van de betrokken vulkaan (bij voorkeur op basis van zijn uitbarstingsgeschiedenis) voor het type uitstoot dat verwacht kan worden en natuurlijk het verloop van de uitbarsting zelf (zoals de hoogte van de askolom).
Uit bovenstaande blijkt wel dat het VAAC met een bijzonder groot aantal variabelen rekening moet houden. Bovendien kan de toestand bij de vulkaan snel veranderen, met een toename of afname van de aswolk. En gezien het gevaar voor de betrokken passagiers moeten conclusies behoorlijk voorzichtig worden getrokken.
Kortom, de klus voor het Londonse VAAC is alles behalve een makkie. Frustraties bij de luchtvaartmaatschappijen en hun passagiers zijn best begrijpelijk, maar het VAAC kan zijn verantwoordelijkheid niet licht nemen.
De informatie van het Londonse VAAC is te vinden op de site van het Britse Met Office.
