Moderne ict is steeds slechter te repareren. Daar moet iets aan gedaan worden. Dit is de discussie-stelling die Computable-lezers vandaag krijgen voorgelegd.
Het fenomeen van planned obsolescence is bekend in de ict, maar lijkt breder door te dringen. Een smartphone is weliswaar geen koelkast, maar door de trend van het internet of things kan een koelkast steeds meer als een smartphone worden beschouwd. Inclusief de hechte integratie van ict-componenten en ‘onrepareerbaarheid’?! Laptops die dun, dunner, dunst zijn, scoren steevast slecht wat betreft repareerbaarheid. Dit in navolging van smartphones die ooit standaard verwisselbare batterijen hadden.
Vastgelijmde schermen, dichtgeklemde behuizingen, gesoldeerd geheugen, en meer reparatie-frustrerende fratsen zijn de norm aan het worden. Deze trend kan wel logisch zijn, maar dat wil nog niet zeggen dat het oké is. Het Europese Parlement (EP) maakt zich nu hard voor ‘het recht op repareerbaarheid’, zodat producten een langere levensduur kunnen hebben. Sleutelwoorden als duurzaamheid, repareerbaarheid, upgradebaarheid, consumentenbescherming en financiële prikkels zijn genoemd in een plenaire EP-sessie. Hiermee is een verplichting voor betere repareerbaarheid nog lang geen feit, maar het is waardevol en dus waard om voor te vechten.
Wat vind jij?
Niet alleen het recht op repareerbaarheid, maar ook de prijs van die reparatie.
Neem als voorbeeld een Samsung galaxy S6 Edge. Een nieuw scherm plaatsen is 280 euro voor een toestel dat met goed zoeken nog geen 400 kost… dat is 70% van de nieuwwaarde!
repareerbaarheid … tot welke prijs?
Een telefoon, die vandaag de dag waterdicht moet zijn, is ongeveer total-loss als de batterij vervangen moet worden.; ofwel, de reparatiekosten zijn hoger dan de dagwaarde van het toestel.
Het kan dan misschien wel gerepareerd worden, maar een nieuwe kopen is goedkoper. Dit geldt m.i voor veel apparaten
Het EP maakt zich hard voor het recht op duurzame(re) producten die lang(er) meegaan.
Vanuit die duurzaamheidsgedachte worden er door het EP een aantal suggesties gedaan. Zoals het (beter) repareer zijn, betaalbare en goed verkrijgbare onderdelen, mogelijkheden tot upgrades en een beloningssysteem op de fabrikage van duurzame producten.
Of het de eindstreep haalt is nog altijd de vraag maar het blijft een prima initiatief!
Dat is een maatschappelijk probleem dat ook de ICT betreft.
In de jaren 1970 is er een boekje gepubliceerd “We stinken er in” dat beschijft hoe we in ons eigen vuil zullen stikken, lijkt er op dat dat waarheid geworden is.
Het zou inderdaad goed zijn als apparatuur beter repareerbaar zou zijn. Ik heb ooit een laptop gehad van een merk die een vrucht als logo heeft, waarbij de videochip het twee keer begeven heeft. Duidelijk een zwak punt. De reparatie zou 900 Euro moeten kosten volgens de leverancier. Ik heb voor die prijs maar een complete laptop van een ander merk gekocht.
Prijs van reparatie is hier belangrijk. Als de prijs van reparatie meer dan de dagwaarde van het apparaat is, dan is reparatie zinloos. Dus we moeten in de wetgeving meenemen dat reparatie gedurende de “normale” gebruiksperiode economisch aanvaardbaar moet zijn.
Laten we dan ook minimum garanties aan bruikbaarheid gaan toekennen aan apparatuur. Bij. smart televisies of auto’s met navigatiesystemen. Het is bijzonder vervelend als de appratuur nog functioneert, maar steeds meer functionaliteit verliest omdat software upgrades elders de apparatuur onbruikbaar maakt. Voorbeeld is mijn auto van anderhalf jaar oud, mijn vorige telefoon functioneerde prima met de carkit, maar mijn nieuwere telefoon wil het maar niet goed doen. Er moest zonodig aan bluetooth geprutst worden.
Van nieuwe mogelijkheden wordt je niet altijd blij. Als de wijzigingen op basisfuncties steeds sneller gaat wordt de bruikbaarheid van apparatuur alleen maar korter. Laten we deze trend omkeren. Recht op reparatie zal daar volgens mij bij helpen.
Hoort daar dan ook het software upgrade beleid bij waarbij de fabrikant verplicht is om gedurende de levensduur van een product verplicht wordt veiligheid updates te verzorgen?
Ik stel me altijd voor dat over 40 jaar miljoenen Wall-E robotjes in vuilnisbelten aan het graven zijn op zoek naar waardevolle wrakken die dan weer slim uit elkaar gehaald kunnen worden.
Of ze laten het mensen voor een appel en een ei doen waarvan hun (groot)ouders in onveilige mijnen gewerkt hebben om de grondstoffen voor elektronica naar boven te krijgen maar dan stuk voor stuk uitgeput zijn.
De reacties lijken een beetje de crux van het probleem te omzeilen. het artikel begint met het concept ‘planned obsolescence’, ofwel artikelen bewust zo maken dat ze niet te repareren zijn omdat de binnenkant domweg niet toegankelijk is of het artikel anderszins niet demontabel of reparabel. En dat met het doel voor weinig geld een compact resultaat te krijgen (dus grotere marge) of bewust om te sturen op vervanging in plaats van reparatie – vervanging levert de producent meer winst op.
Dat daarnaast ook nog eens de software updates worden gestopt om vervanging te stimuleren maakt het natuurlijk alleen maar erger.
Wat de markt betreft is het lang leve de wegwerp economie, het produceren van afval levert meer winst op dan het voorkomen daarvan. Hoog tijd die trend te stoppen.
Al in 1970 schreef Alvin Toffler het boek Future shock. Hij beschreef hoe de technische ontwikkeling steeds sneller zal gaan: “dingen” bestaan uit steeds meer verschillende componenten; deze componenten ontwikkelen zich onafhankelijk van elkaar en gaan bestaan uit verschillende (sub-) componenten die zich ook ontwikkelen.
Bij elke verandering van een (sub-) component kan er een nieuwe versie van het “ding” worden uitgebracht. Uit hoe meer componenten het bestaat (en dat worden er steeds meer), hoe vaker men een nieuwe versie kan uitbrengen – en uit concurrentieoverwegingen ook uitbrengt.
Dit is precies wat we nu zien gebeuren: geheugens worden kleiner, processors worden sneller, processors worden energiezuiniger, batterijen worden kleiner, batterijen kunnen meer energie opslaan, schermen krijgen meer beeldpunten per vierkante centimeter, schermen worden touch-screens, programma’s worden geavanceerder (en groter en trager, maar er is genoeg geheugen en de processor is sneller, dus: hup!). Ik vergat de camera die kleiner en nauwkeuriger is geworden. O ja, Internet op de telefoon en iPad is normaal.
Ik heb een prima oude telefoon liggen, met een verwisselbare batterij, een grofkorrelige camera en hooguit iMode (weet u nog?). Telefoneren en SMS-en kan ik er nog prima mee, maar ik heb een probleem om foto’s over te nemen naar mijn computer – de driver werkt niet op mijn huidige computer. Hij is ingehaald door de technische ontwikkelingen. Ik weet niet of deze telefoon repareerbaar is, maar a) hij is niet kapot en b) waarom zou ik hem willen repareren mocht hij ooit kapot gaan?
Nou heb ik het idee dat men in de auto-branche ook neigt tot vervangen van kapotte, steeds complexere, onderdelen – inplaats van ze te repareren. Dat is misschien het lot van elk massa-product.
Hierboven las ik dat grote ondernemingen de onrepareerbaarheid doelbewust inzetten: vervangen is lucratiever dan laten repareren.
Is het dan niet beter de betreffende grote ondernemingen aan te pakken? Zij zijn er om de mensheid te dienen, toch? Niet om grondstoffen te “churnen”.
Zo’n eis van repareerbaarheid… ik weet het niet. Wat wil men (het Europarlement) ermee bereiken? Zuiniger omgaan met materialen? Eis dan dat fabrikanten hun producten terugnemen en de gebruikte grondstoffen terugwinnen en net zo zuiver aanbieden als zij ze eerder hebben gekocht.
Repareerbaarheid voorschrijven lijkt me een poging om een symptoom te verhelpen.
Sommige eisen zijn niet te verenigen. Zoals waterdicht en makkelijk te repareren. Of ultradun en makkelijk te repareren.
Als een apparaat niet makkelijk te repareren is, dan moet het in ieder geval goed te recyclen zijn. Want die grondstoffen zijn schaars, als ze niet al uitgeput zijn.
Reparatierecht klinkt een beetje als symptoom bestrijding. Je moet grondstoffen belasten en hoe milieu-onvriendelijker des te meer belasting.
Zou toch veel logischer zijn om je telefoon te laten upgraden (door leverancier) met een betere camera i.p.v. een heel nieuw model en het ouwe model op de afvalberg?