Zo voorkom je te grote afhankelijkheid van cloudleveranciers

BLOG – Veel organisaties zitten gevangen in vendor lock-in: ze zijn zo afhankelijk geworden van bepaalde cloudleveranciers, dat switchen praktisch onmogelijk is geworden. Dit soort scenario’s wil je als organisatie natuurlijk voorkomen. In deze blog onderzoeken we hoe je de risico’s van een te grote cloud-afhankelijkheid op een laagdrempelige manier kunt inschatten én welke stappen je kunt zetten om deze afhankelijkheden beter te beheersen.

Anno 2025 is een groot deel van de bedrijven verweven met clouddiensten. Van e-mail en CRM tot boekhouding en back-up: steeds meer onderdelen van bedrijfskritische processen zijn uitbesteed aan externe partijen. Op zich is daar niets mis mee. Sterker nog, hyperscale cloudproviders (zoals AWS en Azure) leveren organisaties enorme voordelen op in termen van schaalbaarheid, innovatie en kostenbesparing.

Het probleem: veel organisaties verliezen de controle over hun leveranciers en de afhankelijkheden. Ze weten niet meer precies waar ze van afhankelijk zijn en wat de gevolgen kunnen zijn bij een te grote afhankelijkheid. Recente ontwikkelingen – van geopolitieke spanningen tot strengere privacywetgeving – maken dit risico steeds zichtbaarder. Want wat doe je als leveranciers plotseling hun voorwaarden wijzigen, prijzen verhogen of bepaalde diensten stopzetten?

Soevereiniteit: meer dan alleen nationaliteit

Organisaties zoeken daarom steeds vaker naar alternatieven in de vorm van de ‘soevereine cloud’: een cloud-omgeving waarbij je meer controle houdt over je data en minder afhankelijk bent van buitenlandse leveranciers. Maar wat betekent dat eigenlijk precies? Is een Nederlands datacenter met Amerikaanse hardware bijvoorbeeld soeverein? En wat als de data in Europa staat, maar de metadata elders wordt verwerkt?

Soevereiniteit is geen ja/nee-vraag, maar een spectrum. De ene organisatie wil alles binnen Europa houden, de andere accepteert Amerikaanse cloudproviders zolang de data maar lokaal blijft. Het gaat er dus vooral om welk niveau van afhankelijkheid acceptabel is voor jouw organisatie, en hoe kwetsbaar dat je maakt.

De uitdaging: van bewustzijn naar actie

In gesprekken met CIO’s van grote organisaties zie je wat dat betreft een herkenbaar patroon. Ze zijn zich bewust van de risico’s van een te grote afhankelijkheid, maar worstelen met het zetten van concrete stappen. Begrijpelijk ook: het gaat om complexe materie. Bovendien is het vaak lastig om budget vrij te maken voor het verkleinen van risico’s die zich mogelijk zullen voordoen.

Tegelijkertijd investeren diezelfde organisaties wel systematisch in andere vormen van risicomanagement: noodaggregaten voor stroomuitval, back-upsystemen voor datauitval, en cybersecurity-maatregelen tegen digitale bedreigingen. Voor leveranciersafhankelijkheid ontbreekt die systematische aanpak vaak.

Een praktische aanpak: begin met inventariseren

Omdat dit gebrek aan een systematische aanpak tot echte risico’s leidt, is het goed om je te realiseren dat een complete cloud-exit meestal helemaal niet nodig is. Pak om te beginnen de leverancierslijst [Jv1] uit je administratie er eens bij en stel jezelf voor elke leverancier drie vragen:

• Kritisch proces?

Heeft deze leverancier invloed op een bedrijfskritisch proces? En welke schade ontstaat concreet bij uitval? Denk hierbij aan operationele stilstand, forse migratiekosten, compliance-problemen zoals AVG-boetes, of reputatieschade.

• Directe impact?

Kan deze leverancier op korte termijn de dienstverlening beëindigen of drastisch wijzigen?

• Acceptabel bedrijf?

Is het voor jouw organisatie acceptabel om afhankelijk te zijn van dit bedrijf? Dit is een strategische afweging: welke wet- en regelgeving volgen ze? Hoe stabiel zijn ze in financieel en operationeel opzicht? En heeft je organisatie er vertrouwen in dat ze zorgvuldig omgaan met jullie data? Ook geopolitieke overwegingen spelen een rol. In welk land is de leverancier gevestigd, en welke politieke risico’s brengt dat wellicht met zich mee?

Van analyse naar actieplan

Op basis van de antwoorden is een gericht actieplan op te stellen.

• Gaat het om een kritisch proces bij een bedrijf dat niet acceptabel is voor jouw organisatie? Dit vraagt om directe actie. Hier zitten jouw grootste risico’s, dus het is verstandig om zo snel mogelijk naar een alternatief te zoeken.

• Gaat het om een kritisch proces bij een acceptabel bedrijf, maar met mogelijk directe impact? Je hebt minimaal een uitgewerkte exit-strategie nodig. Het bedrijf is weliswaar betrouwbaar, maar snelle veranderingen kunnen direct grote gevolgen hebben. Zorg dat je voorbereid bent op verschillende scenario’s.

• Betreft het een niet-kritisch proces en/of is er slechts indirecte impact? Je kunt dit risico waarschijnlijk accepteren. Houd de situatie wel in de gaten en evalueer periodiek of de omstandigheden zijn veranderd.

Bewuste keuzes maken

Het belangrijkste is dat je elke keuze bewust maakt. Misschien concludeer je dat een bepaalde internationale cloudprovider perfect past bij jouw situatie. Je werkt voor een groot bedrijf met goede relaties, de kans op problemen is klein, en je hebt vertrouwen in de stabiliteit.

Of je besluit dat bepaalde workloads toch beter in een Nederlandse of Europese private cloud kunnen draaien, met een hybride strategie die het beste van beide werelden combineert. Ook dat is een valide keuze, zolang je maar weet waarom je ervoor kiest. Zeker voor vitale infrastructuur is een hybride strategie vaak de meest verstandige optie om risico’s te spreiden.

De eerste stap: weten waar je staat

Schaalbaarheid, innovatie en kostenefficiëntie: hyperscalers hebben ons zoals gezegd enorme voordelen gebracht. Die voordelen hoef je niet op te geven. Maar begin wel met inzicht: maak een overzicht van je belangrijkste leveranciers en analyseer systematisch je afhankelijkheden. Want pas als je weet waar je staat, kun je bewuste keuzes maken over waar je naartoe wil.