Overal waar ‘hightech goud’ onder de grond lijkt te liggen, duikt Gaston Bastiaens op. Zijn laatste daad is het Belgische hightech-bedrijfje Lernout & Hauspie (L&H) in een razend tempo om te bouwen tot een wereldspeler op gebied van spraak- en taaltechnologie.
In de bekende Bastiaens-stijl koopt hij links en rechts kleine en grotere bedrijven op. Voor 53 miljoen dollar verwierf hij onlangs Kurzweil Applied Intelligence, een Amerikaans bedrijf dat een automatische dicteermachine heeft ontwikkeld. De grote vraag is echter of de continuïteit op de lange termijn gediend is met een reeks dure overnamen.
Maar het doel – een leidende positie te verwerven op het gebied van spraakherkenning – heiligt de middelen en Bastiaens is ervan overtuigd dat de markt voor spraakherkenning op het punt staat te exploderen.
Zondebok
Bastiaens houdt ervan in de pioniersfase van producten te zitten. Toen Philips de interactieve compact disk (CD-i) had ontwikkeld, kreeg Bastiaens opdracht deze nieuwe technologie tot een commercieel succes te maken.
De toenmalige topman Jan Timmer had al zijn hoop gevestigd op de CD-i-speler. Met de CD-i-technologie zou Philips eindelijk weer eens vette winsten gaan behalen, maar een grote verkoophit werd het allerminst.
De personal digital assistent van Apple trof hetzelfde lot. Vier jaar geleden bedacht Apple dit ingenieuze apparaat. Net als Philips schreeuwde Apple om een grote winstmaker. Onderzoeksbureaus hadden Apple al voorgerekend dat de verkopen van PDA’s rond de eeuwwisseling die van laptops zouden overtreffen.
In september 1992 kocht Apple bij Philips Bastiaens weg. De Belg werd algemeen directeur van Apple Computer’s Personal Electronics Divisie en was de aangewezen man om de nieuwe Newton verder te ontwikkelen en tot een groot succes te maken.
De eerste PDA was een luxe kladblok, dat handschrift herkende. Je kon al je gedachten aan deze elektronische agenda toevertrouwen. Even wat op het schermpje krabbelen en de notitie stond erin. Daarna zouden PDA’s volgen, waarmee je ook kon bellen en faxen en die voortdurend met nieuws konden worden gevoed. Deze draadloze apparaten zouden uitgroeien tot een soort totaal communicatiemiddel. Het leek ideaal.
De eerste verkopen waren goed, maar technisch haperde er veel aan de PDA’s. In de ogen van Bastiaens verprutste Apple zo’n beetje alles aan de PDA. Apple zocht een zondebok en vond die in de Belg. Eind 1994 kon hij zijn biezen pakken.
Vertwaalfvoudiging
Maar Bastiaens had alweer een nieuwe markt op het oog: software voor Internet. Hij trad aan als topman bij Quarterdeck, een Amerikaanse software-fabrikant die na een financieel zware periode wel een dynamische ceo kon gebruiken. Bastiaens zou zonder lastige superieuren weleens laten zien hoe je een hightech-onderneming moest opzetten.
Quarterdeck had eigenlijk maar één product: een DOS-hulpprogramma om het geheugen van een PC te beheren. Bastiaens besloot dat Quarterdeck een grote sprong voorwaarts moest maken. Zijn nieuwe onderneming zou een grote speler op de snel groeiende Internet-markt moeten worden. Hij bouwde Quarterdeck vliegensvlug om tot een onderneming met een breed assortiment Internet-gerelateerde software. Zelfs voor Amerikaanse begrippen was zijn acquisitiebeleid ongekend agressief.
De Belg was nauwelijks aangetreden of Landmark, InternetWare, Prospero, Inset en Starnine waren aangekocht. Daarnaast investeerde hij in Limbex, Lernout & Hauspie, I.A.L. en Infonautics. De beurskoers vertwaalfvoudigde in amper één jaar tijd. In het boekjaar 1996 kocht Bastiaens liefst zeven ondernemingen, waaronder Future Labs, een ontwikkelaar van software waarmee verscheidene mensen op verschillende lokaties samen met dezelfde applicatie kunnen werken. Vorig jaar mei verwierf Bastiaens Datastorm, ontwikkelaar van het communicatiepakket Procomm Plus.
Verlies
Een jaar geleden kwam Bastiaens naar Nederland om daar vol trots het nieuwe Quarterdeck te presenteren. Telefoneren via het Internet zou een enorme groeimarkt worden. Zeker als WebTalk, het product voor mondelinge communicatie via Internet, zou worden aangevuld met voorzieningen voor het gezamenlijk werken aan dezelfde documenten.
Quarterdeck zou een compleet platform voor ‘communication and collaboration’ op de markt brengen met ‘global chat’, audio-conferencing (WebTalk), fax, data en Internet alsmede het delen van documenten (TalkShow), video en spelletjes. Die laatste twee onderdelen (video en games) moesten nog worden ingevuld, maar dit jaar zou een compleet ‘suite’ klaar zijn.
Bastiaens had de omzet in vijf kwartalen tijd geweldig opgepompt. In 1994, het jaar voor Bastiaens aantrad, bedroeg de omzet 27 miljoen dollar. In het boekjaar 1996 was de omzet gestegen naar 165 miljoen dollar. Een stuk minder overigens dan de 180 miljoen dollar, die Bastiaens had voorspeld.
Vlak na de overname van Datastorm kwam er een kink in de kabel. De omzet viel tegen en de eerste tekenen van verlies werden zichtbaar. Het derde kwartaal van 1996 leverde een verlies op van bijna 23 miljoen dollar. Over het fiscale jaar 1996 moest Quarterdeck zelfs een verlies van 75 miljoen dollar bekendmaken.
De acquisities bleken duur, terwijl de vraag naar software voor geheugenbeheer was gedaald en de Internet-producten slecht verkochten. De Internet-strategie van Bastiaens had eenvoudigweg niet gewerkt. Het grote publiek was niet gewend voor Internet-software te betalen.
De Board of Directors besloot in te grijpen. Bastiaens vertrok met ruzie, hoewel daar in de officiële lezing niets over te vinden was.
Casino
Al tijdens zijn Quarterdeck-tijd had Bastiaens het Belgische hightech-bedrijfje Lernout & Hauspie (L&H) met investeringen geholpen. De Westvlaamse onderneming uit Ieper probeert al sinds december 1987 een commerciële toepassing te vinden voor de baanbrekende spraaktechnologieën die ze verwierf van Belgische universiteiten.
L&H is typisch een bedrijf waar Bastiaens zich thuisvoelt. Een opwindende technologie die echter nog niet is geperfectioneerd, een enorm marktpotentieel, maar ook machtige concurrenten als Philips en IBM. Bastiaens is vastbesloten met L&H een dominerende rol te gaan spelen op gebied van spraakherkenning.
Samen met de voormalige Quarterdeck-technoloog Bob Kutnick deelt Bastiaens niet alleen de liefde voor het casino, maar ook voor snelle overnamen. Hoewel L&H zeker geen royale ‘oorlogskas’ heeft, is het duo al weer flink aan het overnemen geslagen. Ze telden 15,5 miljoen dollar neer voor Berkeley Speech Technologies en 53 miljoen dollar voor Kurzweil Applied Intelligence. En passant werden ook Mendez Translation, Lexitrans, Translingua en Asap overgenomen.
Spraakherkenning, spraakcompressie, het omzetten van teksten in spraak en automatische vertaling behoren tot de grootste uitdagingen van deze tijd. L&H is als enige op al deze vier terreinen actief, aldus Bastiaens.
De weinige keren dat hij tijd heeft een casino te bezoeken, volgt Bastiaens een aparte strategie. Hij kijkt waar overmoedige gokkers zitten en speelt dan heel voorzichtig mee. Als de tafels door lieden worden bezet die bang zijn te verliezen, dan pleegt hij juist meer risico te nemen. Het is te hopen dat Bastiaens nu eens aan de goede tafel zit. Corr.
