De drie r’s: rendement, rendement en rendement. Daar draait het momenteel om bij ict. Hier ligt een nieuwe rol voor consultants. Geen spannende implementaties van de heetste software meer, maar hoe knijp je oude systemen uit, dat is de vraag. Klanten willen echter wel waar voor hun geld.
| Vier niveaus Driek Desmet van McKinsey stelt dat het veranderende advieswerk samenhangt met de andere koers die bedrijven thans varen. De nadruk ligt niet meer op initiatieven waaraan veel (nieuwe) it te pas komt, zoals het aanleggen van internetkanalen en het openen van buitenlandse vestigingen. De bedrijven concentreren zich juist weer op hun kerntaken en willen hun it (kosten)effectiever gebruiken. De McKinsey-man deelt de wijze waarop ondernemers met dit gegeven omgaan op vier niveaus:
|
Maar er is hoop, volgens het blad. Er blijkt een nieuw slag adviseur in omloop die gefrustreerde klanten in de arm nemen om meer rendement te krijgen uit bestaande it-infrastructuren en kosten kan terugdringen. Zij trachten hun verloren miljoenen toch nog terug te verdienen door beter presterende it-systemen. Van een adviseur die dat voor elkaar kan boksen, is z’n kostje gekocht. Het is een van de weinige adviesactiviteiten waar nog echt groei inzit. Wel is de huidige trend zo dat het kortere, minder dure contracten betreft, met hardere afspraken over resultaatverplichtingen tot aan no cure no pay toe.
Andere koers
Is dit fenomeen ook zichtbaar in Nederland? Driek Desmet kan zich er wel in vinden. Hij is locatiemanager business technology office Benelux bij McKinsey Company. "Grote organisaties besteden hun it-budget op een andere manier. Ze stoppen minder geld in nieuwe it-pakketten, maar meer in het rechttrekken van de architectuur en het stroomlijnen van koppelingen: een betere planning, meer systeemintegratie en accurate datamodellen."
Dit beleid hangt samen met de uit economische overwegingen andere koers die bedrijven zijn gaan varen. "Zij concentreren zich niet meer op sterk door it-gedreven nieuwe initiatieven, maar op hun kerntaken. Daarbij willen ze it kosteneffectiever inzetten." Desmet waarschuwt wel dat ondernemers zich teveel richten op het puur snoeien in it-kosten. "Slechts een enkeling, en dat zijn meestal de leidende bedrijven in een marktsector, beseffen dat je niet alléén in je vlees moet snijden, maar ook voortdurend je zakelijke processen moet blijven verbeteren, ook met nieuwe it."
Management consultant Nathan Burgers van de AT Kearney-groep van EDS stelt dat de verlaging van it-kosten op dit moment hét thema is bij klanten. Ook hij beveelt raden van bestuur aan verder te kijken dan alleen het rücksichtlos schrappen in posten. "Hoe stuur je it aan, is een essentiëlere vraag. Pas als er zicht is op de manier hoe it wordt ingezet, kan er worden geschrapt zonder dat bedrijfsprocessen in gevaar komen." Soms ontstaan er bezwaren vanuit de commerciële hoek, vertelt Burgers, "als er een streep is gezet door een vernieuwend traject waarmee juist voordeel te behalen is." Een gevolg van de roep om kostenreducties is dat het bureau tevens gevraagd wordt te adviseren over hoe grote it-projecten te stoppen zijn. Burgers: "Gemiddeld worden zo’n zes van de tien projecten tot nader order stilgelegd."
Eén straat
Bij de ict-consultants, die directer op de technologie zitten en minder in de bestuurskamer vertoeven, is het beeld in grote lijnen hetzelfde. Pim Zoeteweij, directeur Consulting Nederland van IBM Business Consulting Services, meldt dat klanten, na jaren nieuwe systemen in huis te hebben gehaald, nu "geconcentreerde it" willen, waarmee meer rendement te behalen valt. Principal Consultant Nico Brand van Cap Gemini Ernst & Young bespeurt onder klanten de vraag of al die verscheidenheid aan hard- en software wel nodig is. "Ze willen naar één ontwikkelstraat toe". Net als Zoeteweij merkt hij echter op dat kleinere projecten rond nieuwe technologie wel degelijk doorgaan. "Klanten willen toch weten wat ze aanmoeten met bijvoorbeeld draadloze technologie, enterprise application integration en nieuwe internet-portaloplossingen."
Arend Stemerding, partner van Deloitte & Touche Management & ICT Consultants, merkt dat de advieswereld zich steeds meer is gaan buigen over de opkomende vervangingsmarkt. "Klanten willen weten of ze oude systemen moeten vervangen om het rendement op it te verhogen en de bijdrage aan de business te vergroten. Ze vragen om een aanpak waarin it niet meer domineert, maar als een hulpmiddel wordt gepositioneerd."
Dat het organisaties menes is, blijkt wel uit de grootscheepse it-saneringsoperaties die ook in Nederland veelvuldig voorkomen. Multinationals als Unilever, Shell, KLM, ING, ABN Amro, DSM en Heineken, maar ook een politie-organisatie als de Klpd voeren vergaande standaardisatie- en centralisatieprogramma’s uit, waarbij hele it-afdelingen op z’n kop worden gezet. Het bracht Aart van der Vlist, werkzaam bij Atos Kpmg Consultant, op een recente bijeenkomst over uitbesteding tot de uitspraak dat it niet meer strategisch is. "Bedrijven willen van it gebruikmaken, zoals ze dat met potloden doen, tegen zo laag mogelijke kosten."
Obsessie
De Yankee Group voorspelt echter dat de obsessie van klanten met kosten van tijdelijke aard is. Het onderzoeksbureau verwacht in de tweede helft van 2003 een hernieuwde vraag naar adviesdiensten voor oplossingen waarbij waarde en niet prijs maatgevend zal zijn. Om de concurrentie bij te kunnen houden, is het installeren van nieuwe systemen noodzakelijk, aldus de Yankee Group in zijn recente rapport What will happen next in consulting and integration.
Desalniettemin zullen de adviesbomen niet meer vanzelf de hemel ingroeien, zoals eind jaren negentig. Opdrachtgevers stellen hogere eisen aan consultants. Zij zetten ze selectiever in, willen lagere tarieven en vragen om een resultaat- in plaats van een inspanningsverplichting. "Ze vragen om een business case vooraf en een evaluatie achteraf. Ook maken ze strakkere afspraken, met vaste prijzen of een prijsplafond", zegt Arend Stemerding van Deloitte & Touche.
Over het maken van no cure no pay-afspraken zijn de opvattingen onder adviseurs echter eensluidend: die constructie komt niet voor in Nederland. Volgens Pim Zoeteweij van IBM BCS, werkt zo’n constructie niet, omdat een consultant nu eenmaal niet in staat is om zelf de cure te realiseren. Zeker als een opdrachtgever niet akkoord gaat met een voorgelegd plan. Hij ziet wel meer bonus-malusregelingen ontstaan, waarbij een consultant een deel van het risico op zich neemt. De tijd dat adviseurs op hun mooie blauwe ogen worden geloofd, is in ieder geval voorbij.< BR>
