Het hoofdkwartier van Cap Gemini SA ligt pal achter de Arc de Triomphe. In de werkkamer van bestuursvoorzitter Paul Hermelin is de opgewonden verkeershectiek van de Place Charles de Gaulle duidelijk hoorbaar. Zelf oogt de 49-jarige topman ook een tikkeltje gehaast. De aangekondigde nieuwe reorganisatie vergt veel toelichting aan personeel, analisten en pers. De maatregelen moeten de ict-dienstverlener terug in het offensief brengen.
Hermelin trad negen jaar geleden in dienst bij Cap Gemini. Zoals het een Franse manager betaamt, bouwde hij eerst een carrière bij de Franse overheid op – in zijn geval bij het ministerie van Economische Zaken – voordat hij naar het bedrijfsleven overstapte. Bij de automatiseerder bemoeide hij zich eerst met bedrijfsbrede zaken als financiën en strategie, alvorens hij manager werd van de Franse vestiging, directeur Zuid-Europa en chief operating officer. Vanaf begin dit jaar is hij, als opvolger van de eind 2001 vertrokken Geoff Unwin, bestuursvoorzitter van het Cap-concern. "Ik ben afgestudeerd ingenieur en heb ooit nog geleerd om code te kloppen in Fortran en Assembler. Wat dat betreft begrijp ik volkomen wat wij verkopen en leveren."
Hermelin is het brein achter de overname voor elf miljard van Ernst & Young Consulting in 2000, waarmee in een klap een sterke positie op de Amerikaanse markt werd verworven. Het fusiebedrijf Cap Gemini Ernst & Young bleek daardoor wel gevoeliger voor marktontwikkelingen, en ondervond snel hinder van de beginnende recessie in de Verenigde Staten. Volgens Hermelin werd dit effect versterkt door de conjunctuur- en prijsgevoelige adviesactiviteiten, het droogvallen van de vraag in de telecom- en de bankwereld (sectoren waar Cgey een sterke positie heeft) en de ondermaatse prestaties op het vlak van outsourcing (uitbesteding), uitgerekend de enige goeddraaiende dienstenactiviteit op de markt. "Strategisch gezien heb ik geen spijt van de overname", zegt Hermelin, "maar al met al kregen we meer dan onze Europese concurrenten te maken met een lastige mix van negatieve ontwikkelingen."
| Top 10 Ict-dienstverleners Omzet 2001 in miljoen euro
|
Wachten op Godot
In antwoord op de teruglopende inkomsten schrapte Cgey vorig jaar 5400 banen. Vorige week kondigde de ict-dienstverlener een nieuwe reorganisatie aan, waarbij 5500 banen verdwijnen. Zo’n 2500 arbeidsplaatsen worden direct weggesneden. De klappen vallen het hardst in de Verenigde Staten, Scandinavië en België, waar 160 banen verloren gaan. Bij drieduizend medewerkers, die niet rechtstreeks te factureren zijn, wordt eerst geprobeerd ze al dan niet bijgeschoold op een verkoop- of adviseursfunctie te plaatsen. Hermelin stelt dat zijn groep het offensief op de markt weer in handen moet krijgen. Daartoe is ook een nieuw managementteam samengesteld, met als chief operating officer Alexandre Haeffner, afkomstig van de telecomdivisie.
"De grote vraag is", zegt Hermelin, "hoe we na een slecht einde van 2001 onze groei terugkrijgen. De markt is momenteel zwak. Niemand durft meer te zeggen wanneer het herstel intreedt. Sommigen zeggen eind dit jaar, anderen noemen de lente van 2003. Ik ben er niet zeker van en kan niet van onze 56duizend medewerkers verlangen erop te wachten zoals er op Godot gewacht moet worden. Daarom zeg ik: ‘laten we ons nu zodanig organiseren dat we ook succesvol kunnen zijn op de huidige markt.’ Bovendien, als we nu fit zijn, profiteren we straks beter van het herstel van de markt."
Naast het saneren van arbeidsplaatsen wil Hermelin de organisatiestructuur veranderen. Rebalancing is het toverwoord. De nieuwe roerganger wil bijvoorbeeld een eensluidend bedrijfsmodel met standaard methodieken voor alle regio’s invoeren, gebaseerd op de driedeling consulting, systeemintegratie en uitbesteding. In elke regio moet deze opzet in ieder marktsegment terug te vinden zijn. "Veel van onze handel is nog steeds sterk geografisch bepaald. Gezien onze internationale ambities – deze business maakt nu nog minder dan 20 procent van onze omzet uit – moeten we een standaard bedrijfsmodel gaan hanteren. Hierdoor kunnen onze regio’s beter met elkaar samenwerken."
Door de organisatie te stroomlijnen verwacht Hermelin meer grote, wereldwijd getinte uitbestedingsopdrachten te sluiten. Met dit soort contracten maken concurrenten als IBM, EDS, CSC en Accenture al jaren goede sier. Vooral op het terrein van het beheren van ict-infrastructuren heeft de Franse firma nog een achterstand in te lopen. Op termijn wil Hermelin dat eenderde van de omzet (nu nog 25 procent) uit uitbesteding komt. Verder wil de firma zich meer richten op sectoren waar nog wel ict-vraag bestaat, zoals de overheid, zorg en nutssector.
India
Nu de groei haast is stilgevallen proberen concurrenten natuurlijk van elkaar marktaandeel af te snoepen. Hoe ziet Hermelin in dit licht de recente bewegingen van HP/Compaq en Atos Origin? Hij denkt even na, maar dan valt zijn antwoord ruim in het voordeel uit van zijn Franse branchegenoot. "Atos opereert op een rustige, weloverwogen manier: de snelle integratie van Origin, het sluiten van veel langlopende beheercontracten en nu het betreden van de adviesmarkt met de aankoop van de Engelse en Nederlandse Kpmg-divisies. De fusie van HP en Compaq is goed nieuws voor ons, omdat ze al hun aandacht moeten besteden aan de integratie. Hun doel is om een soort bedrijf als IBM te worden. Ze willen ook hun dienstenpositie uitbreiden. Dat is niet eenvoudig. Denk aan Digital, die had een goede servicesbusiness in huis, maar … laat ik me netjes uitdrukken … die werd na de overname door Compaq volledig genegeerd, althans hier in Frankrijk."
Denkt u dat HP/Compaq nog een it-adviseur wil kopen, bijvoorbeeld de consultingdivisie van Pricewaterhouse Coopers (tegenwoordig Monday geheten)?
"Je weet dat het Carly Fiorina niet gelukt is PWC te kopen. Ik denk niet dat ze het nog een keer mag proberen. Ze heeft er ook geen geld voor. Bovendien moet ze eerst bewijzen dat er bij de fusie tussen deze twee fabrikanten sprake is van synergievoordelen. Er blijven dus genoeg vragen over. Dat geldt ook voor de toekomst van Monday en Deloitte Consulting. Wij hebben het moeilijk, maar anderen ook. Wat gaan Logica en CMG bijvoorbeeld doen, nu ze veel hebben verloren met hun productoplossingen."
Als het herstel op de markt uitblijft, verwacht u dan nieuwe ontslagrondes?
Voorlopig niet. Maar er spelen ook andere vraagstukken. Klanten stellen hogere eisen aan de it-industrie over productiviteit en return on investment. Wij investeren in offshore en competence centers. Hierbij speelt tevens de India-kwestie mee: vanwege het taalprobleem zijn de Indiase it-bedrijven vooralsnog alleen sterk aanwezig in de VS en Groot-Brittannië. Dat verandert een keer en dan stomen ze ook op in Frankrijk of bijvoorbeeld Nederland. Daarom moeten we nu al it-werk gaan leveren met een hogere productiviteit.
Rik Sanders
