Ruim 65 procent van de Nederlandse bedrijven houden zich op een verkeerde manier bezig met kennismanagement. Dit blijkt uit een onderzoek van IBM Consulting Group. De ondernemingen richten zich teveel op het delen van de minst waardevolle kennis. Kenners plaatsen vraagtekens bij het onderzoek.
De geleerden maken onderscheid tussen expliciete en impliciete kennis. De eerste vorm is de kennis die op papier valt uit te drukken. De tweede soort bestaat uit ervaringen en waarderingen van personen. Het gaat hierbij om kennis die in het hoofd van de medewerker zit.
Theoretici zeggen dat bedrijven met name de waardevolle impliciete kennis moeten delen. De onderzoekers van IBM ondervinden echter dat de grote meerderheid van de ondervraagde bedrijven zich uit praktische overwegingen richt op expliciete kennis. Voorbeelden hiervan zijn het openbaar maken van informatie via een intranet of Lotus Notes infrastructuur. Overdracht van impliciete kennis moet plaatsvinden via sociale contacten en coaching.
IBM bekeek achttien projecten van grote bedrijven. "Het delen van belangrijke, impliciete inzichten is erg ingewikkeld. Veel organisaties worstelen hiermee", aldus Boudewijn van Silfhout, senior adviseur bij IBM.
Beïnvloed
Rob Florijn, kennismanagementspecialist bij Ernst & Young en voorzitter van de Stichting Kennismanagement en IT, zegt dat de resultaten van het onderzoek beïnvloed zijn door het feit dat alleen projecten van grote bedrijven zijn onderzocht. "Hoe groter het bedrijf, hoe complexer het wordt om kennis te delen. Grote ondernemingen moeten daarom beginnen met expliciete kennis. Vervolgens dienen kleinere subgroepen impliciete kennis te delen."
Ook Rob van der Spek, deskundige op dit terrein bij Kenniscentrum Cibit, plaatst kanttekeningen bij de bevindingen van IBM. Allereerst vindt hij de onderbouwing van de conclusies erg mager. Bovendien is hij niet onder de indruk van het feit dat bedrijven voornamelijk expliciete kennis delen. "En wat dan nog? Door zich te richten op expliciete kennis, kunnen organisaties al een aantal zaken verbeteren. Omgaan met impliciete kennis is vaak lastig en vormt meestal de volgende stap."
Cap Gemini
Enkele weken geleden trokken onderzoekers van Cap Gemini de conclusie dat medewerkers niet staan te springen om kennis te delen. Kennis is immers macht en dat staat men nu eenmaal niet graag af. IBM deelt deze conclusie niet. "De bereidheid om kennis te delen is wel degelijk groot. Het probleem ligt meer bij de organisaties en de manier waarop zij met dit onderwerp omgaan", zegt Van Silfhout.
Van der Spek geeft aan dat de bereidheid kennis te delen afhangt van de leeftijd. "Jonge bedrijven ondervinden geen problemen. Hun veelal jonge automatiseerders willen dolgraag kennis delen. Andere organisaties, waar de gemiddelde leeftijd hoger ligt, moeten hun werknemers afrekenen op de mate waarin zij kennis delen."
Florijn is van mening dat werknemers over het algemeen best aan kennismanagement willen doen, als het bedrijf er maar goed mee omgaat. "Het mag niet zo zijn dat organisaties de kennis onafhankelijk gaan maken van de mensen. Zo van: ‘we stoppen uw kennis in een systeem en nu maakt het niet meer uit of u morgen onder een tram terechtkomt’. Als ondernemingen dit goed aanpakken, dan vind ik de stelling dat mensen niet bereid zijn kennis te delen grote onzin.
