Maar liefst 22 jaar kon FBI-agent Robert Hanssen ongestoord spioneren voor de Russische geheime diensten. Toen hij uiteindelijk in 2001 door zijn eigen collega’s werd aangehouden, was een van de eerste dingen die hij vroeg: 'What took you so long?' Hanssen was een typische insider. Hij benaderde zelf de Russische geheime diensten.
Hanssen was actief in een tijd dat technologie nog niet de rol speelt die het nu heeft. De kans om anno 2017 tientallen jaren onontdekt te spioneren, is dankzij de digitale footprints die we de hele dag door achterlaten een stuk moeilijker geworden. Maar als het gebeurt, is het wel vele malen ernstiger. Dit komt door de snelheid van internet, de hoeveelheid aan informatie die vaak is te stelen en de schaal waarop het onder de aandacht is te brengen.
Toch staan insider threats nu meer dan ooit op de agenda. Dat is begrijpelijk. Veel organisaties hebben een antwoord gevonden op externe bedreigingen. Met geavanceerde technieken is het steeds beter mogelijk hackers of andere kwaadwillenden buiten de deur te houden. Echter, daarmee komt nu juist de aandacht van kwaadwillenden op de mens in de organisatie. Het is alleen een stuk moeilijker om goed te anticiperen op bedreigingen van binnenuit.
Technologie
Omdat we tegenwoordig ons werk voor een overgroot deel online uitvoeren, investeren organisaties terecht in oplossingen op het gebied van technologie, bijvoorbeeld user behavior analytics (uba). Deze leggen alle digitale activiteiten van medewerkers vast en geven een melding als er sprake is van afwijkend gedrag, bijvoorbeeld als een directiesecretaresse plotseling op zondag een groot aantal kopieën maakt. Dat kan duiden op een illegale activiteit, maar ook net zo goed verband houden met een belangrijke overname. Dat moet dan uitgezocht worden en daar komt het menselijk contact aan bod.
Omzeilen
Online-monitoren is niet genoeg. Niet al het gedrag vindt online plaats en daarbij zijn online footprints deels ook te omzeilen. Wie echt kwaad wil en kennis heeft van de security-organisatie, houdt rekening met monitoring en zou bijvoorbeeld foto’s van documenten maken met de smartphone en de documenten vervolgens gebruiken voor eigen gewin of om schade toe te brengen aan de organisatie. Het enkel monitoren van gebruikersgedrag kan heel gemakkelijk een false sense of security geven. Het kan zijn dat je minder goed op elkaar gaat letten omdat de technologie toch wel het afwijkende gedrag ondervangt.
Totaal aanpak
Technologie is weliswaar noodzakelijk, maar moet onderdeel zijn van een totaalaanpak. Echte veiligheid in een organisatie is alleen mogelijk met een systeembenadering waarbij er niet alleen oog is voor technologie, maar ook voor mensen en processen. Het gaat erom psychologie én technologie te integreren in de aanpak van interne dreigingen.
Voor wat betreft het menselijke aspect ligt er een belangrijke rol bij human resources (of p&o), die verantwoordelijk is voor de juiste werving en selectie en voor het goed volgen van de employee lifecycle tot aan het vertrek van een medewerker. Bij processen zijn zaken als een interne gedragscode of een goede klokkenluidersregeling van belang. Bij technologie gaat het om de mix van de juiste middelen tegen externe en interne bedreigingen.
Hoe identificeer je insider threats?
Door een geïntegreerde programmatische aanpak kun je interne dreigingen tijdig identificeren en vervolgens tegengaan.
Daarbij gaat het om vragen als:
- Wat gebeurt er wanneer individuen afwijkend gedrag vertonen in een organisatie?
- Wat voor stappen doorlopen ze tot het uiteindelijke incident van datalekken, datadiefstal, sabotage of gewelddadig gedrag?
- Welke interventies zijn er mogelijk om in een zo vroeg mogelijk stadium de dreiging het hoofd te bieden?
Infosecurity.nl en Data & Cloud Expo
Elsine van Os is klinisch psycholoog. Zij startte na een carrière bij de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en Shell haar eigen bedrijf Signpost Six, dat het bedrijfsleven en de overheid helpt bij dreigingsanalyses op basis van gedragskenmerken. Van Os spreekt op woensdag 1 november tijdens de gecombineerde vakbeurs Infosecurity.nl en Data & Cloud Expo in het onafhankelijke programma ‘Powered by Computable’. Toegang tot dit event en seminarprogramma is gratis. Meer informatie over het programma en tickets vindt u hier.
