De software in de meeste bedrijfssystemen is in belangrijke mate tijd- en daarmee datum-georiënteerd en dus tamelijk gevoelig voor een verkeerde omgang met ‘het jaar 2000’. Van ‘irrationele angstgevoelens’ kan dan ook geen sprake zijn. Er wordt eerder te weinig dan teveel aan het probleem gedaan. Het is dan ook krenkend en onterecht om de zaak te bagatelliseren en om de term ‘millennium-maffia’ te hanteren, vindt Ronald Wouterson.
Het artikel ‘De Millennium-maffia’ van Onno L. Gerritse (Computable, 6 februari) staat bol van onbenulligheid. In plaats van het hoofd af te wenden zou het beter geweest zijn technische en tactische tips te geven om de meer dan serieuze ‘jaar 2000’-problemen te helpen oplossen. De term ‘maffia’ is bijzonder grievend, krenkend en onterecht.
Als de columnist zich ook maar enigszins zou hebben verdiept in het onderwerp, bijvoorbeeld door de site van Peter de Jager op Internet (http://www.year2000.com) eens te bekijken of door een praatje te maken met mensen van de grote bedrijven die soms honderden miljoenen guldens reserveren voor de oplossing van het probleem, had hij kunnen bedenken dat deze grote bedragen niet onnodig worden uitgegeven, zeker niet door de slimme managers van Nederlands succesvolste ondernemingen.
Verder is er geen sprake van ‘irrationele angstgevoelens’. De software in de meeste bedrijfssystemen is in belangrijke mate tijd- en daarmee datum-georiënteerd en dus tamelijk gevoelig voor een verkeerde omgang met het jaar 2000. Dit beperkt zich niet tot de maatwerksystemen op mainframes, maar komt ook voor in ‘embedded systems’ en programmable logic couplers. Deze bevatten meestal gelegenheidsprogramma’s die specifiek voor een bepaald doel geschreven zijn en met duizenden andere componenten verantwoordelijk zijn voor cruciale processen in fabrieken, klimaatregelende systemen, enzovoorts. We hebben ervaring met kleine foutjes in software die grote gevolgen hebben. De bekende zijn het falen van de beurzen, het mislukte NOS-journaal van 02-07-1996, de problemen met de Airbus, de Ariane raket, Bea-net, de aluminium-smelterijen in Nieuw-Zeeland en een paar uur later in Tasmanië, het automatisch rijden van de Interliner-bussen, enzovoorts. Stel dat dit soort falen direct na 00:00:00 uur 01-01-2000 massaal manifest wordt waardoor zich ‘spontaan’ calamiteiten gaan voordoen, terwijl de hulpdiensten overbelast of onbereikbaar zijn. Dan is het wat laat om te constateren dat de gebruikelijke noodplannen niet functioneren, omdat het succes daarvan afhankelijk is van overcapaciteit bij anderen die op 01-01-2000 niet beschikbaar is. We moeten het niet hebben van noodplannen. Er moet vooraf geconstateerd worden dat een en ander werkt. Zelfs dan zal er genoeg te doen zijn op 01-01-2000. Lees in dit verband ook het ingezonden stuk van Drs. J. Scheepstra.
Lakse overheid
Er is geen sprake van ‘dat het probleem klein is’. Het probleem zit letterlijk overal en in de meeste systemen ook nog op meerdere plaatsen. De gebruikelijke schatting over aantallen fouten per aantal regels software-code is 1 op 4000. Daar komen er nu al gauw 10 bij. Ooit van Murphy gehoord? Weet dat bijna de helft van alle op dit moment verkochte software en PC’s niet ‘2000-proof’ is!
De essentie is nog nauwelijks doorgedrongen tot onze topambtenaren en ministers, laat staan tot de lokale overheden. Er worden onjuiste en onhaalbare planningen in departementale kringen afgegeven. Men is bij de overheid ontstellend laks bezig met de aanpak van het probleem, ondanks de vele kamervragen van het enige ‘jaar 2000’-bewuste Tweede-Kamer-lid Oussama Cherribi.
Hoezo maffia? Omdat er nu ontstellend veel mensen met het ‘jaar 2000’-probleem bezig zouden zijn? Dus niet! Er wordt veel te weinig aan het ‘jaar 2000’-probleem gedaan. Met name veel midden- en kleinbedrijven weten niet eens wat er aan de hand is. Om met J.A. van Doorn te spreken: Ave Centurion, waar blijf je nou met je Postbus 51 verhaal? De capaciteit van de meeste softwarehuizen is te klein om in dit kader alle klanten te bedienen. Ze houden zich wat dit betreft dan ook akelig op de vlakte! De meeste automatiseerders hebben absoluut geen zin om aan het ‘jaar 2000’-probleem te werken, omdat het voor hun minder interessant is. Er valt niet zoveel te ‘scoren’ met een ‘jaar 2000’-project. Iedere automatiseerder kan wel bij tien bazen terecht voor interessantere klussen. Er wordt op dit moment eerder te weinig dan teveel omzet en inkomen door ‘jaar 2000’-projecten gegenereerd. Lees ook eens de rapporten van de Gartner Group en P&A Consulting. Kan geen kwaad voor een columnist!
Het is jammer dat mensen met oprechte zorg voor onze maatschappij voor ‘maffia’ worden uitgemaakt en dat managers eventueel op het verkeerde been worden gezet door een onjuiste voorstelling van zaken door een columnist. Daarom zou ik in navolging van het gouden eikeltje voor gemeenten en dergelijke door het programma ‘Ook dat nog!’ hiermede Onno L. Gerritse willen voordragen voor de Joepie Meloen der columnisten vanwege de onbenullige struisvogelhouding in zijn artikel. Daarnaast wil ik iedereen die zich op overeenkomstige manier uitlaat als Onno, zoals bijvoorbeeld Maurice de Hond, verzoeken de daad bij het woord te voegen en zich financieel garant te stellen voor de komende slachtoffers.
Ronald Wouterson, Amstelveen
Literatuur en websites:
- Watts S. Humphrey: A discipline in software engineering, USA
- Contra-expertise millenniumproblematiek overheid, Stichting Het Expertise Centrum, Den Haag
- Les Hatton: IBM’s The Year 2000 and 2-Digit Dates, A Guide for Planning and Implementation Safer C, Oakwood Computing, GB
- Ragland: The Year 2000 problem solver, McGraw-Hill Year/2000 Journal, Dallas
- http://www.year2000.com van Peter de Jager.
- http://www.s390.ibm.com/
- http://www.xs4all.nl/~doornh/
Naschrift
Als columnist gooi je af en toe eens een knuppel in het hoenderhok. Niet alleen om de lezer te prikkelen, maar vooral ook om discussies los te maken. Overdrijven is daarbij een vak apart. Natuurlijk mag het nooit de bedoeling zijn om mensen te kwetsen die zich met hart en ziel voor een goede zaak inzetten. In de eerste plaats passen daarom verontschuldigingen aan het adres van de heer Wouterson en alle andere IT’ers die te goeder trouw aan de oplossing van het millenniumprobleem werken. Voor u was het woord ‘maffia’ niet bedoeld. Ik ben het met u eens dat de ernst van het millenniumprobleem niet mag worden onderschat. Maar wat vijf jaar geleden door bijna niemand werd onderkend, heeft inmiddels de vormen van een internationale hype aangenomen. Misschien speelt het ‘fin de siècle’-gevoel daarbij een rol; misschien ook niet. Maar schuilt niet in elke hype een gevaar? Laten we in het tumult niet vergeten dat er meer problemen zijn die onze aandacht vragen. En dat er in de millenniumwereld helaas spelers rondlopen met minder zuivere bedoelingen dan de heer Wouterson.
Onno L. Gerritse
