Ict-professionals die in projecten werken, lopen één tot vier keer meer risico op psychische problemen als chronische vermoeidheid en maagklachten, concludeerden Duitse onderzoekers onlangs. Geldt dat ook voor Nederlandse ict’ers?
Werken in ict-projecten is volgens het Duitse Instituut voor Arbeid en Techniek ongezond. Uit onderzoek van dit instituut blijkt dat ict’ers die werken aan projecten een verhoogde kans lopen op chronische vermoeidheid, slaapstoornissen, nervositeit en maagklachten. Ongeveer 40 procent van de ondervraagden had symptomen van een beginnende burnout. Geldt in Nederland hetzelfde? Huub Pennock, adviseur arbeidsomstandigheden bij FNV Bondgenoten: “Werken in meerdere projecten tegelijk brengt inderdaad stress met zich mee; de stress van deadlines, piekbelasting en werken met anderen.”
Planning
Pennock onderzocht vorig jaar de werkdruk bij een grote ict-dienstverlener. Hij ontwikkelde een instrument om werkdruk te meten en uit te drukken in een cijfer van 1 (buitengewoon slecht) naar 10 (optimaal). De organisatie scoorde 5,2. “Dat lag vooral aan de planning. De organisatie was erg verkoopgericht. Ze keek niet naar reistijd, maar puur naar beschikbaarheid van medewerkers. Consultants werden naar een opdracht twee uur rijden verderop gestuurd omdat ze aan het begin van het project beschikbaar waren, terwijl een consultant die dichter in de buurt woonde maar later beschikbaar kwam twee uur de andere kant op moest rijden.” Als de reistijd meer dan een uur is (enkele reis), nemen werkdruk en vermoeidheid toe. Pennock concludeert: “Veel werkdruk kan je door goede organisatie van het werk voorkomen.”
Volgens hem is de werkdruk in Nederland sowieso te hoog. “Uit onderzoeken blijkt dat ongeveer een derde van de werkenden de werkdruk als te hoog ervaart. In de ict geldt dat waarschijnlijk nog meer omdat de sector groeit. Ik denk dat ict’ers sowieso met een hogere werkdruk kampen vanwege de snelle technologische ontwikkelingen.”
Tevredenheidsindex
Is werken in de ict ongezond? Effectory doet medewerkersonderzoeken bij organisaties en brengt op grond daarvan de Nationale TevredenheidsIndex uit. De index is gebaseerd op gegevens van 175 duizend werkenden. 65,5 procent van de respondenten ervaart de werkdruk als goed. Dat percentage geldt ook voor de ict-professionals, maar de werkdruk nam voor hen wel flink toe. Een jaar eerder vond nog 68,5 procent van de ict-professionals de werkdruk in orde.
Uit de Effectory-database blijkt verder dat
ict’ers hun werk minder interessant en afwisselend vinden (zie tabel op pagina 35). Ze hebben meer moeite met het vinden van een goede balans tussen werk en privé. Ict’ers menen ook dat hun werk minder goed aansluit op hun capaciteiten. Marc Sijtstra, directeur van Effectory: “Ict’ers zijn gemiddeld positiever over de vrijheden die ze op hun werk genieten, maar negatiever over de inhoud van het werk en het plezier dat ze eraan beleven.”
Belastbaarheid
Een uitsplitsing naar ict-professionals die werken in projecten is niet te maken. Hoe is het gesteld met de werkdruk bij een grote ict-dienstverlener? Annelies Hermens is manager Health, Diversity en Corporate Social Responsibility bij Capgemini. Werkdruk en medewerkertevredenheid laat ze jaarlijks door Effectory onderzoeken. “Volgens 70 procent van onze medewerkers is de werkdruk goed.” Dat is beter dan het Nederlandse gemiddelde. Het Duitse onderzoek strookt dan ook niet met haar eigen bevindingen. “Ik heb het gelezen, maar herkende de conclusies niet.” Ook het ziekteverzuim ligt met 3 procent onder het Nederlandse gemiddelde van ongeveer 5 procent. Het verzuim wegens psychische klachten ligt eveneens onder het gemiddelde. Volgens Hermens wijken de cijfers van concurrenten niet noemenswaardig af.
De belastende factoren van werken in projecten ontkent ze niet, maar het Duitse onderzoek is te eenzijdig. Hermens: “Het onderzoek kijkt te weinig naar de belastbaarheid van medewerkers. We kijken tijdens sollicitatiegesprekken bijvoorbeeld niet alleen naar capaciteiten, maar ook naar persoonlijkheid. Is iemand flexibel en kan hij omgaan met spanning?” Andere maatregelen van Capgemini om de belastbaarheid van medewerkers te verhogen, zijn onder meer flexibele arbeidsvoorwaarden en voorlichting. Het concern biedt ook een training aan voor medewerkers en hun partners om te leren de regelmogelijkheden thuis en op het werk beter te benutten. “Voor de beleving van werkdruk is het vooral belangrijk dat medewerkers voldoende autonomie hebben.”