Charmant en prikkelbaar, de kunst verstaan zich met de juiste mensen te omringen, een grote liefde voor programmeren, de ramkoers niet schuwen, miljardair. Deze steekwoorden typeren de softwaremogol van Duitsland: Hasso Plattner, mede-oprichter van SAP.
Peetvaders van de IT Er lijkt een heuse wisseling van de wacht op gang te komen in de ict. Het zijn vaak de oprichters van smaakmakende bedrijven die langzaam maar zeker een stapje terug doen. Ze dragen met recht en eer de geuzennaam peetvaders van de it. Computable schildert de portretten van deze generatie it-avonturiers. Alle afleveringen: |
Zijn vader heeft niet meegevochten in de oorlog, maar wonend in Berlijn is er geen ontkomen aan de verschrikkingen van de strijd. Plattner herinnert zich de Britse vliegtuigen die in 1948 in de stad landden en aldus de Sovjet-Russische blokkade doorbraken. Hij kan ook een neerstortend toestel voor zijn geestesoog halen. Dit alles heeft geen angstig kind van hem gemaakt; integendeel: het vertrouwen dat met hard werken alles goed komt, overheerst.
Wie deze maakbaarheid symboliseerde, was John F. Kennedy, voor wie hij groot ontzag heeft. De Amerikaanse president had een visie: binnen tien jaar op de maan staan. Toen Kennedy in 1963 werd doodgeschoten, was Plattner terneergeslagen.
Nadat zijn ouders waren gescheiden, moest Hasso op 15-jarige leeftijd naar een internaat (gymnasium) met militaire stijl in Konstanz, vlakbij de Zwitserse grens. Groter verschil tussen het vrije, liberale Berlijn en het stugge, geordende Beieren is bijna niet denkbaar.
Nog draagt hij littekens rond zijn pols uit deze periode. Jongens uit de gegoede burgerij hadden de pik op de radde stadsjongen. De puber ontwikkelde zich tot straatvechter. Eens duwde hij een van zijn aanvallers in een glazen kast en havende het versplinterende glas zijn pols.
Hasso Plattner
|
Ramkoers
In 2000, tijdens een pauze gedurende de jaarlijkse bijeenkomst van SAP Ventures, de investeringstak van de onderneming, hield Plattner een zeilwedstrijd tussen teams van zijn werknemers en investeerders. Ze huurden jachten in de haven van San Diego. Gordon Hull, sinds 1997 partner van Cmea Ventures in San Francisco was erbij. "Op een gegeven ogenblik, met Plattner aan het roer, was zijn jacht op een ramkoers met een ander schip. Hasso schreeuwt tegen de ander dat wij voorrang hebben en wijkt geen centimeter. Uiteindelijk draait de ander bij en misten we elkaar op een haar na. Hij heeft stalen zenuwen. Ik zou niet graag met hem concurreren."
Een ander zeilincident typeert de Germaan evenzeer. In 1996, tijdens de race rond Hawaï’s Diamond Head, was de mast van Plattners jacht gebroken en een van zijn bemanningsleden gewond geraakt. Volgens Plattner kwam de strandploeg van Ellisons racejacht Sayonora in een rubberboot naar hem toe. Maar in plaats van te helpen, cirkelde ze rond de gehavende Morning Glory en maakten video-opnamen. Plattner doet zijn broek naar beneden en laat zijn achterste zien. Larry Ellison, ceo van Oracle en grootste concurrent van SAP, ontkent overigens een noodoproep te hebben genegeerd. "Het was de meest onsportieve daad die ik ooit heb meegemaakt", houdt Plattner vol.
Concurrenten hebben hun handen vol aan de SAP-voorman. In 2002 wil het worstelende Siebel zijn overzeese markten versterken en een reclamecampagne in Duitsland houden. Plattner vindt de advertenties te veel lijken op zijn eigen aanprijzingen en klopt bij de rechter aan voor een verbod, met succes. Thomas M. Siebel reageert gelaten: "Ik ken Hasso; we zijn duidelijk terecht gewezen."
Revolutionair
Plattner treedt in de voetsporen van een zijner grootvaders en volgt een ingenieursopleiding. De toekomst lijkt open te liggen voor elektronica en hij volgt met succes de studie Communicatietechnieken aan de technische universiteit.
Zodra hij zijn titel heeft, monstert hij aan bij grootmacht IBM in Mannheim. Daar geeft hij technische ondersteuning aan de verkoopafdeling. Maar hij is niet in de wieg gelegd voor ondersteunende baantjes en hij wil zijn programmeertalent in de praktijk brengen. Na vier jaar besluit hij met zijn collega’s Dietmar Hopp, Klaus Tschira, Hans-Werner Hector en Claus Wellenreuther in 1972 SAP op te richten. Het vijftal heeft een revolutionair idee: standaardsoftware maken voor bedrijfsvoering; in die tijd kwam dat voornamelijk neer op de financiële verwerking van orderafhandeling. Draaiend op IBM-machines onder Dos. Dat was niet eerder vertoond in de wereld van rekencentra en maatwerk. Een jaar later komt RF op de markt. Later heet het pakket R/1, waar de ‘R’ staat voor ‘real-time’ (niet slechts 1x per maand over ‘de cijfers’ beschikken, maar vrijwel constant). De eerste klanten zijn sigarettenfabrikant Rohthändle in Lahr en de farmaceutische industrie Knoll uit Ludwigshafen. In 1974 telt SAP al veertig klanten. In 1976 haalt de onderneming met 25 medewerkers een omzet van bijna vier miljoen mark. Vandaag is de firma vertegenwoordigd in meer dan vijftig landen, telt zij bijna 29.000 personeelsleden en twaalf miljoen gebruikers, zijn er 60.100 installaties, heeft zij 1500 partners, zitten er 23 software-oplossingen in het portfolio en was het afgelopen jaar goed voor een omzet van 7,4 miljard euro.
Op 9 mei 2003, waar hij voor het laatst de aandeelhoudersvergadering voorzit, stelt Hasso Plattner in een 45 minuten durende toespraak SAP op gelijke hoogte met IBM en Microsoft.
Op en neer
SAP heeft wel moeten vechten voor zijn plek op het erepodium der softwaregiganten. Geboren in de oudtijd der computers heeft het zich steeds moeten aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen. "Je moet in staat zijn je aan te passen aan nieuwe situaties. Dat is een andere vorm van de definitie van intelligent gedrag", verklaart Plattner in het Duitse Business Week.
Toch heeft het lang geduurd voordat de fervent zeiler en golfer tot deze gedachte kwam. Te vaak overtuigd van zijn eigen gelijk was hij soms ook het zand in SAP’s motorblok. Op persconferenties liep hij rood aan als een journalist suggereerde dat zijn software te moeilijk was om te implementeren en te gebruiken. Ook suggesties van klanten in die richting legde hij lange tijd naast zich neer. Waar de code van tal van softwaremakers lijkt op haastig gekrabbel is SAP’s programmataal schoonschrift, zo is Plattners overtuiging. Maar de in 2003 aangestelde nieuwe directeur SAP-Nederland, Bart Hoogendoorn, heeft nadrukkelijk als taak meegekregen de band met klanten te verstevigen.
Lang geloofde Plattner dat marketing niet belangrijk is. Op dat punt heeft Oracle hem al te vaak afgetroefd. En al even lang geloofde hij alles op eigen kracht te kunnen doen; allianties zijn overbodig.
Toch heeft hij de pc-crisis overleefd door eigenmachtig in noodtempo leiding te geven aan een team eersteklas programmeurs dat met de client/server-versie R/3 op de proppen kwam. In die situatie weet Plattner het beste uit zichzelf te halen. Onder druk en met een duidelijk doel voor ogen. Als die spanning er niet is, dan weet hij haar wel in te brengen.
Na bijna de internet-boot te hebben gemist, heeft een alliantie met Commerce One en samenwerking met – en latere overname van – Toptier de grondstenen gelegd voor wat nu bekend staat als Netweaver: een integratie- en applicatieplatform dat frontoffice en backoffice (van oudsher SAP’s terrein) samenbrengt.
Zuid-Afrika
Inmiddels veel geschreven over SAP en nog weinig over de mens Hasso Plattner. Dat is ook moeilijk: bij iemand die zo gedreven is, vloeien persoon en werk in elkaar over. Bovendien schuwt hij de publiciteit. Zijn gezin weert hij zorgvuldig uit de kolommen. Zijn twee dochters (wier namen zoekmachines niet prijsgeven) willen niet in zijn voetsporen treden. Een studeert biologie, de ander is actrice. "Zij zagen onder welke druk ik leef, hoe vaak ik niet thuis was, al die zaken die samengaan met het soort succes dat ik heb bereikt", zegt hij. Volgens Forbes is hij zo’n 5 miljard euro waard.
Van zijn vrouw Sabine leeft hij gescheiden. Wel zijn ze vaak te vinden op hun landgoed Francourt in Zuid-Afrika. In 1970 emigreerde Plattners moeder naar Zuid-Afrika. Na een eerste bezoek is hij verliefd geworden op het land en beschouwt het als zijn tweede vaderland (net als DaimlerChrysler-directeur Jürgen Schrempp). Sabine beheert het landgoed, inclusief golfbanen en talrijke gebouwen, waarin president Nbeki somtijds congresseert. Tevens kweekt zij er rozen en fokt er met succes renpaarden.< BR>