Energiesector overleeft niet zonder strategische IT

Dit constateert DCE Consultants in haar rapport IT-trends in de energiesector. Een onderzoek naar de toepassing van IT bij Nederlandse elektriciteits-, gas- en waterleidingbedrijven. De liberalisering en privatisering zorgen voor turbulente tijden op de energiemarkt in Nederland. Blijkens het onderzoek zorgen actuele thema's, zoals fusies, reorganisaties, de energiebeurs en concurrentie, voor grote veranderingen. De waterschappen, bijvoorbeeld, zullen nog efficiënter moeten gaan werken, benadrukte staatssecretaris Monique de Vries van Verkeer & Waterstaat in het tijdschrift Waterspiegel. Het aantal waterschappen zal dan ook door verdere fusies teruglopen van zestig naar veertig à vijftig.
Lag van oudsher het brandpunt op het leveren van gas, water en licht, vandaag de dag draait het bij energiebedrijven om klantgerichtheid, marketing en risicomanagement. DCE constateert dat een goede koppeling tussen bedrijfsstrategie en IT-strategie noodzakelijk is om te overleven in een vrije markt. Haar bevindingen stroken met wat Wim Rietveld, IT-directeur van het nieuwe fusiebedrijf Nuon (omzet: 7,6 miljard gulden), eind vorig jaar in Computable beweerde. Zijn bedrijf beschouwt IT als een strategische ondersteuning om de miljoenen klanten te bereiken.
Het onderzoeksbureau enquêteerde 28 Nederlandse energiebedrijven ('gas,water en licht') over IT-trends. Daar waar belangrijke verschillen zichtbaar zijn, maken de onderzoekers overigens wel onderscheid. Zij geven bijvoorbeeld aan dat elektriciteitsbedrijven, die het verst zijn in hun marktgerichte ommezwaai, aan IT een groter strategisch belang hechten dan gas- en waterleidingbedrijven. Deze beschouwen automatisering nog vaak als facilitair. Automatiseerders van elektriciteitsondernemingen richten zich meer op het inspelen op gebruikerswensen, terwijl hun collega's van gas en water nog steeds een groot belang hechten aan beheer en standaardisatie. Dit accentverschil komt ook naar voren bij het budgetbeheer: bij de elektriciteitsbedrijven liggen de IT-budgetten in het algemeen bij de gebruikersorganisatie; bij het 'gas- en water' gaan de IT-afdelingen over het geld.

Standaard boven maatwerk

Uit de onderzoeksgegevens blijkt dat de energiebedrijven circa 2 procent van hun omzet aan IT besteden. DCE verwacht dat de IT-bestedingen de komende jaren fors toenemen. Een flinke som zal opgaan aan de modernisering en integratie van systemen op het gebied van verbruik en facturering, en relatiebeheer. Door de vele fusies en overnames beschikken de energiebedrijven doorgaans over een te grote waaier aan informatiesystemen. Vooral de water- en gasbedrijven, die op deze terreinen een achterstand hebben op de elektriciteitsbedrijven, zullen hierin flink wat geld pompen.
Daarnaast zullen de nutsbedrijven investeren in erp-systemen voor projectadministratie en logistiek, en (geografische) informatiesystemen voor infrastructuur-objecten. Opvallend is nog dat elektriciteitsbedrijven aanmerkelijk meer willen investeren in Internet- en intranettoepassingen dan hun gas- en licht-collega's. Het gaat hierbij om maatwerkoplossingen. Een uitzondering, want de onderzoekers wijzen er op dat de nutsbedrijven - in tegenstelling tot voorgaande jaren - bij nieuwe informatiesystemen de voorkeur geven aan standaardpakketten. De kosten hiervan zijn beter beheersbaar.

Eneco en Origin

Volgens DCE bestaat er een duidelijke trend onder de energiebedrijven om uitvoerende IT-activiteiten, zoals systeemontwikkeling, onderhoud en beheer, uit te besteden. Redenen zijn kostenreductie, kwaliteitsverbeteing en personeelsschaarste. Op dit moment onderhandelen het Zuid-Hollandse energieconcern Eneco en Origin nog steeds over de overname van het Automatiseringscentrum Nutsbedrijven BV (ACN). Beide partijen hadden de voorgenomen overname reeds op 27 oktober 1999 gemeld aan de Nederlandse mededingingsautoriteit. In een normale procedure zou de NMA zo'n plan na vier weken hebben goedgekeurd. Een NMA-medewerker meldt dat het onderzoek is stopgezet, een beslissing die bijna nooit voorkomt. Er blijkt te weinig informatie beschikbaar over welke onderdelen van ACN nu precies worden overgenomen. Of de stagnatie te maken heeft met de aangekondigde fusie tussen Eneco, het Utrechtse Remu en zes kleinere nutsbedrijven, kunnen de woordvoerders van de twee grootste energiebedrijven niet bevestigen.