Intel neemt gas terug met kloksnelheid

Intel ziet af van de reeds geplande 800- en 866 MHz-uitvoeringen van zijn zware Xeon-processor. Computerfabrikanten lopen niet warm voor die chips en klagen zelfs bij dat de opeenvolging van snellere processors hun te snel gaat. De Xeon-variant van de Pentium III is ontworpen voor gebruik in servers en daar heeft niet kloksnelheid, maar stabiliteit de hoogste prioriteit.

Serverleveranciers bereiken die stabiliteit door de diverse componenten van het systeem op elkaar af te stemmen. Vervolgens onderwerpen zij de machine aan rigoureuze en langdurige testprocedures. Dit proces kan wel zes maanden in beslag nemen. Serverfabrikanten als Compaq, IBM, Hewlett-Packard en Dell konden de snel opeenvolgende sprongen in de kloksnelheden die Intels processors gedurende de afgelopen maanden dan ook nauwelijks bijbenen.

Weinig behoefte

Een hoge kloksnelheid is niet de belangrijkste behoefte in serveromgevingen. Voor dergelijke computers is met name een hoge communicatiesnelheid voor data van belang. Dat omvat de bandbreedte naar het systeemgeheugen, maar ook de communicatie met andere componenten van het computersysteem, zoals randapparatuur. Intel verbetert die communicatiesnelheid door zijn Xeon-processors uit te rusten met grote cache-geheugens van 1 of 2 MB. Dat geheugen bevindt zich direct naast de processor en moet veelgebruikte gegevens uit het hoofdgeheugen vasthouden zodat die snel beschikbaar zijn.
De recente sprongen in kloksnelheden bereikte Intel door het opvoeren van de zogeheten multiplier (de kloksnelheid van de geheugenbus in verhouding tot de kloksnelheid van de processor). Hierbij neemt de snelheid van het systeemgeheugen dus niet evenredig toe met die van de processor. Het gebruik van snel cache-geheugen vangt dit probleem enigszins op, maar deze oplossing is lang niet altijd afdoende voor servers. Die machines verwerken immers veel afwisselende gegevens.

Systeembus

Processorfabrikant AMD zag dit probleem geruime tijd terug al aankomen. Deze Intel-concurrent heeft de systeembus van zijn huidige reeks Athlon- en Thunderbird-processors afgeleid van Compaqs krachtige Alpha-processor. Die chiparchitectuur heeft een aanzienlijke hogere datadoorvoersnelheid dan de x86-architectuur waar Intel en AMD hun producten op baseren.
Dankzij de Alpha-technologie hebben AMD's Athlon- en Thunderbird-processors een voorsprong qua geheugenbandbreedte op de concurrerende Pentium III- en aanstaande Pentium 4-chips, codenamen Willamette en server-uitvoering Foster. Die laatstgenoemde nieuwe 32-bit Intel-processor komt in het eerste kwartaal van volgend jaar op de markt. Daarnaast staat ook de 64-bit Itanium-chip (voorheen Merced) op stapel. Woordvoerder Otto Pijpker van Intel in de Verenigde Staten meldt dat die langverwachte zware processor binnen enkele maanden uitkomt en draait op een kloksnelheid van 800 MHz.

Tempo verlagen

Serverfabrikanten hadden dus nauwelijks behoefte aan nog een nieuwe uitvoering van de Pentium III Xeon. Pijpker bevestigt dat klanten als Compaq de processorleverancier verzochten het tempo voor de introductie van nieuwe Xeon-chips te verlagen. Compaq-woordvoerder Steve Thieme zegt dat zijn klanten de voorkeur geven aan minder frequente systeemopwaarderingen met grotere voordelen.
De vorige reeks Xeon-processors kwam in mei uit en draait op een kloksnelheid van 700 MHz. De stap naar 800 MHz zou dus nauwelijks de moeite van het certificeren waard zijn. De eerstvolgende opwaardering voor de Xeon-reeks is nu gepland voor het eerste kwartaal van volgend jaar. Die toekomstige processors zijn gebaseerd op de Cascades-chipkern en moeten een kloksnelheid boven de 900 MHz halen.
Intels besluit het lanceringstempo voor zijn Xeons te verlagen heeft mogelijk ook nadelige gevolgen. Het gevaar bestaat dat de prijsdalingen voor Xeon-processors en systemen met die chips afnemen. Doordat er geen nieuwe, snellere processors uitkomen, is er voor Intel minder noodzaak de prijzen van de bestaande, oudere exemplaren te verlagen. Hetzelfde argument geldt ook voor de producten van de serverfabrikanten.