Je hebt gekozen voor het buitenland. De werkgever is akkoord, alle zakelijke voorbereidingen zijn getroffen. Privé is alles tot in de puntjes voorbereid en uitgewerkt. Er kan niets meer mis gaan, maar het echte werk moet nog beginnen. Eenmaal verhuisd komt het kennismaken met en wennen aan de nieuwe omgeving; vaak het moeilijkste van alles.
| Career Guide De Career Guide 2003 is een speciale uitgave van Computable over de stand van zakenop de ICT-arbeidsmarkt. Het is gericht op professionals die op de hoogte willen blijven van de laatste ontwikkelingen enmogelijkheden. Want hoe moeilijk de markt momenteel ook is, de vaag naar goede en ervaren medewerkers blijft bestaan.
|
Volgens Smit maken Nederlandse bedrijven vrijwel altijd dezelfde fout als ze besluiten internationaal te gaan werken: "Ze verwachten eigenlijk nooit dat cultuur het arbeidsproces kan beïnvloeden, terwijl dat juist een van de zaken is die enorm belangrijk zijn. We denken nogal snel dat de manier waarop wij werken algemeen gangbaar is. Niets is minder waar." Er zijn volgens Smit weinig landen waarvan de cultuur overeenkomt met Nederland. Dat zijn vooral de Scandinavische landen. De praktijk wijst dan ook uit dat Nederlanders het daar doorgaans goed doen. Omgekeerd geldt hetzelfde: werknemers uit landen als Zweden en Finland passen zich snel en eenvoudig aan aan de Nederlandse cultuur.
Hiërarchie
Cultuur is in ieder land anders. Het is dan ook moeilijk een algemeen beeld te schetsen van de problemen waarmee bedrijven en werknemers uit Nederland te maken kunnen krijgen. Wel blijkt de hiërarchie vrijwel overal strikter te zijn dan bij ons. Wij durven de baas rustig een weerwoord te geven. Dat kom je in weinig landen tegen. Smit: "Neem een land als België, toch vlakbij. De meeste Nederlanders denken dan niet direct aan grote verschillen op de werkvloer, maar een Belgische baas duldt geen tegenspraak. Als die iets vraagt, zegt de werknemer ja; zelfs als hij denkt het gevraagde niet aan te kunnen, zegt hij nog geen nee."
| Stelling Werken in het buitenland is alleen leuk als het niet te lang duurt Mike Higgins: "Werken in het buitenland werkt zolang je ervan kan leren en je ervaringen kan opdoen waar je later iets aan hebt. Dat is niet gebonden aan een maximum tijd." |
Het voortdurend ‘ja’ zeggen zie je ook terug in landen als Thailand en Indonesië, maar dat heeft een andere oorzaak. Smit: "In veel Aziatische landen heerst een hoge mate van collectivisme, terwijl wij individualistisch zijn ingesteld. De werknemer heeft bij ons veelal een eigen mening. In Azië deel je de mening van de groep. Het is voor Aziaten een manier om gezichtsverlies te voorkomen. Zolang je met de groep meegaat kan je als individu nooit een fout maken."
Binnen Europa is Spanje een ‘lastig land’ voor Nederlanders. De cultuur is na de dictatuur van Franco gaan veranderen. Het individu wordt steeds belangrijker. "Ook hier geldt echter nog dat de baas ook echt de baas is", vertelt Smit. "Nederlanders hebben er bijvoorbeeld vaak moeite mee dat tijdens vergaderingen groepjes werknemers ruggespraak houden met elkaar; een soort vergadering in een vergadering. Nederlanders vinden dat vaak frustrerend, zien het als ongeïnteresseerdheid en denken al snel: ‘Doe dat ergens anders, waarom luister je niet?’ Voor Spanjaarden is het een manier om zeker te stellen dat ze begrijpen waarover het gaat, dat ze op het goede spoor zitten. Het is onverstandig er iets van te zeggen, want de Spaanse werknemer voelt zich snel geschoffeerd."
Amerika
Het land bij uitstek waar veel Nederlandse bedrijven en werknemers zich vestigen zijn de Verenigde Staten. De Nederlander mist hier vaak de Hollandse gezelligheid en vindt de Amerikaan oppervlakkig. "Amerikaanse werknemers zijn berekenender dan de Europeanen. Zo weten ze precies wat ze volgens het arbeidscontract moeten doen. Dat doen ze dan ook, meer zeker niet. Ook de onderlinge omgang tussen collega’s is anders. Als een Amerikaan tijdens een gesprek zegt ‘kom eens langs’, betekent dat niet dat je ook echt wordt verwacht. Het is meer een beleefdheidsvorm."
Werknemers die op het punt staan zich in het buitenland te vestigen kunnen een beroep doen op ITIM. Via een korte training wordt dan geprobeerd iemand voor te bereiden op de cultuurverschillen. "Stap één is bewustwording van de eigen cultuur. Daarna volgt het herkennen van de verschillen tussen culturen. In een later stadium komen specifieke vaardigheden, waaronder bijvoorbeeld presentatietechnieken, aan bod." De meeste kans op succes over de grens hebben werknemers die al eerder voor kortere tijd te maken hebben gehad met het buitenland. "Die hebben al aan den lijve ondervonden dat er verschillen zijn. Daardoor hebben ze een stap voor op personen die dergelijke ervaring missen."
Ronald Boutkan
