ICT-opleidingen die aandacht besteden aan communicatieve, klantgerichte of mensgerichte vakken, trekken meer vrouwelijke studenten aan. Dit blijkt uit Technóva, een tweejarig vernieuwingsproject in het technisch hoger beroepsonderwijs. Op de slotconferentie pleitten onderwijskundigen eind vorige maand voor hervorming van het technisch onderwijs.
Opleidingen moeten de mens en de techniek combineren", meent Engel Antonides, voorzitter van de technische faculteit van de Hanzehogeschool in Groningen. Deze hogeschool deed mee aan Technóva en voert één van de herontwerp-projecten uit. In zijn ogen moet de hervorming van het onderwijs rigoureus worden aangepakt. "Anders blijft de ’techniek-spagaat’ bestaan."
Meisjes associëren technisch onderwijs volgens hem nog steeds met "vies, moeilijk en alleen voor mannelijke nerds". Aanpassing van het opleidingaanbod kan daar flink verandering in brengen, zo bewijst de geheel nieuwe opleiding Human Technology. De HT-ingenieursopleiding combineert consumentgerichte met technische opleidingen. De opleiding heeft elementen van informatica, elektrotechniek, dienstverlening, commerciële economie en industriële vormgeving. De afgestudeerde HT-ingenieur moet communicatief zeer vaardig zijn en technische problemen kunnen afstemmen op de eisen en wensen van gebruikers.
Een kwart van de studenten die zich aanmeldt voor deze cursus is vrouwelijk, tegen 10 procent studentes bij de overige technische opleidingen. Een vereiste voor het succes is, volgens hem, dat de meer sociale onderdelen vanaf het begin in het vakkenpakket zitten en niet pas in het derde jaar aan bod komen. "Anders duurt het de deelnemers toch te lang voor ze het beloofde land bereiken."
Positieve discriminatie
Ella van der Sanden, directeur van de Informatica opleiding bij de Fontys Hogeschool, waarschuwt tegen iedere vorm van positieve discriminatie. "De opleiding meer communicatief maken, trekt vanzelf meer meisjes." De school in Eindhoven is ook een proeftuin voor Technóva. Hier slaagt een opleiding als ‘Mens en Informatica’ in het werven van studenten die niet aangetrokken worden door ‘harde techniek’ maar die een intermediair willen zijn tussen techniek en samenleving. Naast techniek volgt een student vakken als projectleiding, management, communicatie en marketing.
Diversiteit in het opleidingsaanbod biedt volgens Van der Sanden meer kans op succes dan een campagne die het onderscheid tussen de seksen kleiner wil maken. "Bedrijven hebben behoefte aan zowel de zolderkamer-nerd als de communicatieve ontwikkelaar."
Ook de derde Technóva-proeftuin, de Hogeschool van Amsterdam, meldt een succesvolle aanpak. Marjan Freriks, directeur Informatica en Elektrotechniek, werkt aan een grondige hervorming van het technische onderwijs. "Niet de meisjes, maar de instituten hebben een verkeerd beeld van het techniekonderwijs."
Doorgeefluik
De opleidingen moeten volgens Freriks ingericht worden zoals het bedrijfsleven is georganiseerd; scholieren die in teams aan problemen uit de praktijk werken. De docenten zijn onderdeel van dat team, ze zijn mentoren zoals in het bedrijfsleven ook voorkomt en niet alleen een doorgeefluik van kennis. Freriks zoekt voor de opleiding informatica en elektrotechniek zoveel mogelijk aansluiting bij bedrijven. "Krijgt een student na het afstuderen nog een uitgebreide opleiding, dan vraag ik of onze docenten daar bij mogen zijn. De docent loopt als het ware stage."
Een leerling die volgens deze methode wordt opgeleid, is bij het afstuderen al een junior-medewerker van het bedrijf waar hij of zij meedraaide. "Met name meisjes blijken wat gevoeliger voor deze praktische insteek", wijst Technóva-projectleidster Arda van der Burg.
Nog twee andere hbo’s zijn bezig met vergelijkbare hervormingen. De hbo Enschede/IJsselland is de vierde van de bestaande proefprojecten, de hboUtrecht wordt binnenkort de vijfde. Het ministerie voor Onderwijs, dat Technóva financierde, is tevreden over het resultaat van de hervormingen. "De effecten voor de instroom zijn mooi in kaart gebracht," vindt woordvoerster Julia Bontes. "Wat ons betreft ligt het nu aan de hogescholen zelf of ze deze hervorming toepassen. Maar de technische opleidingen verdienen zeker meer instroom."
