Nooit meer dwalen in e-overheid

Opdrachtgever voor de zoekdienst is Advies.Overheid.nl, een van de programmabureaus van de ICTU. Dit bureau heeft als taak bij te dragen aan een via internet toegankelijke en transparante overheid, vertelt programmamanager Erik Hup. Een bekend instrument van Advies.overheid.nl is de Overheid.nl Monitor voor het beoordelen van publieke websites. Nu is daar de Overheidsbrede Zoekdienst bijgekomen. Doel ervan is het toegankelijk maken van alle digitale informatie van de overheid. “Om de burger grip te laten krijgen op de overheid moet die wel informatie kunnen zoeken en vinden”, stelt Hup. “Daar valt nog veel te verbeteren. Veel info is moeilijk te vinden. Een kwart van de overheidssites blijkt bijvoorbeeld niet goed op Google afgestemd te zijn. Aangezien zo’n 60 tot 70 procent van de internetters dit zoekmiddel gebruikt, duiken die sites bij hen niet op.”

Een brede zoekdienst kan webgebruikers beter de weg wijzen naar informatie en diensten van de overheid. Hup: “Stel, je hebt een visvergunning nodig. Via een paar klikken kom je er dan achter dat die niet bij de gemeente moet worden aangevraagd, maar bij een uitvoeringsinstantie van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Of er loopt een rat in de tuin. Via de zoekdienst is snel uit te vinden of de gemeente of een waterschap iets doet aan bestrijding.” De zoekdienst is specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse overheid, waardoor er in tegenstelling tot algemene zoekengines veel ruis wordt onderdrukt. Ook moeten bruikbaar én begrijpelijkheid samen kunnen gaan. De dienst bevat bijvoorbeeld een synoniemenlijst, zodat zowel de ambtenaar in zijn jargon als de burger in gangbaar Nederlands zijn weg kan vinden. Een bekend voorbeeld is de aanvraag voor een kapvergunning, waarbij voor kappen ook regelmatig de synoniemen ‘vellen’ of ‘rooien’ worden gebruikt. “Deze zoekdienst moet iets vergelijkbaars worden als Funda.nl voor huizenkopers”, aldus Hup.

Basis oplossing

Het aanbestedingsproces begon al op 1 augustus 2005. In april 2006 werd het contract met it-dienstverlener Be Value getekend. Die heeft in negen maanden tijd een basisoplossing ontwikkeld in samenwerking met de partners Be Informed (kennissysteem), Autonomy (zoektechnologie) en ASP4all (technisch beheer). Bij het zoeken van informatie draait het nu om de beschikbaarheid en de vindbaarheid van informatie. In een later stadium buigt Be Value zich over een ‘vraaggerichte’ ontsluiting en persoonlijke attendering binnen de context van wat men zoekt.

Om de overheidsgegevens doorzoekbaar te maken brengt Be Value er met metadata structuren in. Dit zorgt ervoor dat de informatie (naast trefwoord of thema) ook doorzocht kan worden aan de hand van expiratiedatums, postcodes en – straks – ‘geoviewers’. “Het aanbrengen van die metadata is voor ons geen probleem”, vertelt directeur Rik Hoogenberg van Be Value. “Het betekende voor een aantal departementen wel dat zij hun informatiehuishouding op orde moesten krijgen.” De zoekdienst biedt toegang tot zo’n 1600 overheidssites met authentieke bronnen als wet- en regelgeving, officiële publicaties, vergunningen en bekendmakingen en producten- en dienstencatalogi (zoals een adressenalmanak van publieke instellingen). Deze websites worden continu gespiderd om de collecties actueel te houden. Het hulpmiddel bevindt zich op de algemene website Overheid.nl. Daarnaast hebben acht ministeries meegedaan aan de aanbesteding, evenals het Bedrijvenloket, het Contactcentrum Overheid en het PIP (Persoonlijk Internet Portaal). Be Value heeft met het ICTU een mantelcontract gesloten; daarbinnen hebben de andere partijen elk aparte contracten met Be Value gesloten over hoe de zoekdienst wordt geïntegreerd in hun sites. De automatiseerder tracht samen met Advies.Overheid.nl nieuwe partijen te vinden die zich willen aansluiten.

Zoekbox à la Google Bar

Overheidsinstanties, zoals gemeenten, kunnen de dienst in een zoekbox à la Google Bar opnemen in hun websites. Willen ze er hun eigen informatiebronnen mee ontsluiten, dan wordt het een ander verhaal. Dan kan er na een aanbesteding eventueel bij Be Value een abonnement worden afgesloten voor de standaarduitvoering (met indien gewenst een aanvullende parametrisering). Volgens Hoogenberg van Be Value is de zoekdienst geen hardgecodeerd systeem en voldoet die aan de webrichtlijnen van de overheid. “Een koppeling met een contentmanagementsysteem levert geen problemen op.”