Artificiële intelligentie (ai) is de mogelijkheid van een machine om mensachtige vaardigheden te vertonen, zoals redeneren, leren, plannen en creativiteit. Ai maakt het voor technische systemen mogelijk om hun omgeving waar te nemen, om te gaan met deze waarnemingen en problemen op te lossen om een specifiek doel te bereiken. Het is dus niet vreemd dat ai ook invloed heeft op het vakgebied van intellectueel eigendom.
Bij intellectueel eigendom draait het om iets wat uit jouw intellectuele koker komt – een uniek idee of creatief concept – dat je vast hebt laten leggen als jouw eigendom óf automatisch als jouw eigendom is beschermd. Dit kan van alles zijn. Een slimme productverpakking bijvoorbeeld. Een gedicht, lied of schilderij. Of een unieke naam en logo voor je bedrijf.
Nieuwe uitdagingen
Door ai zijn er nieuwe uitdagingen en kansen ontstaan voor de bescherming, creatie en distributie van het intellectuele eigendom.
- Contentcreatie
Ai wordt steeds beter in het genereren van originele inhoud, zoals teksten, afbeeldingen, muziek en video’s. Hierdoor zijn er vragen ontstaan over wie de auteursrechten heeft op de door ai gegenereerde werken, de maker van het ai-algoritme, de gebruiker die het algoritme heeft aangezwengeld of de ai zelf.
- Uitdagingen auteursrecht
Ai ontwikkelt zich steeds meer, daardoor kunnen ai-systemen ook auteursrechtelijk beschermde werken kopiëren. Dit kan inbreuk maken op de rechten van auteurs en kunstenaars. En daardoor is het lastiger om de eigenaar van een bepaald werk te ontdekken. Auteursrecht verwijst naar de rechten die een auteur heeft over zijn werk. Dit omvat het exclusieve recht om het werk te reproduceren, te distribueren en openbaar te maken. Het auteursrecht beschermt een breed scala aan creatieve werken, waaronder boeken, muziek, films en beeldende kunst.
- Octrooirecht
Ai heeft nieuwe uitvindingen en technologieën opgeleverd. Zo zijn er veel ai-gerelateerde octrooien ingediend. Aan de andere kant levert de complexiteit van ai-technologieën juridische geschillen op over octrooirechten. Zeker als het het identificeren van de uitvinder en het bepalen van de nieuwheid en inventiviteit van de uitvinding betreft.
- Merkbescherming
Het is tevens mogelijk om ai in te zetten voor het ontwikkelen van namaakproducten en product-imitaties. Voor merkhouders is het dus wel belangrijk om opmerkzaam te zijn voor online-verkoopplatformen waar ai-gegenereerde imitaties verkocht worden. Dit is een extra uitdaging op het gebied van het beschermen van hun reputatie die ze hebben opgebouwd met hun merk.
- Gegevensbescherming
Ai-systemen verwerken grote hoeveelheden gegevens om te leren en te verbeteren. Hierdoor ontstaan vragen over de privacy van gebruikers en de bescherming van persoonlijke gegevens. Regels hierover zijn opgenomen in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
- Stemklonen
Voor het klonen van stemmen, ook wel stemklonen genoemd, wordt gebruikgemaakt van technologieën zoals deep learning en ai. Dit om een stem te imiteren of te generen die bijna hetzelfde is als de stem van een bepaald persoon. Deze technologie wordt ingezet voor diverse doelen zoals entertainment, voice assistants en zowaar ook fraude. Het gebruik van stemklonen (om een nabootsing van een bekend persoon of beroemdheid te maken) kan inbreuk op het auteursrecht veroorzaken.
Nieuwe regelgeving
Hiervoor zijn aanpassingen aan bestaande wetgeving en nieuwe regelgeving nodig. Daarnaast is het van belang dat er ethische richtlijnen worden opgesteld om aanvaardbaar ai gebruik op het gebied van Intellectueel Eigendom te garanderen en rechten van zowel makers als consumenten te beschermen. Het is dus nog zoeken naar een balans tussen innovatie en de bescherming van intellectueel eigendom in het ai-tijdperk.
(Auteur Merel Goossens is marketeer bij Merk-Echt.)
