Val niet voor Activex

De impact van open systemen en Microsoft heeft geleid tot enorme veranderingen in de IT-industrie, met name bij IBM. Het is verrassend dat een relatief klein bedrijf als Microsoft zoveel invloed heeft. IBM's groei was in 1996 ongeveer even groot als geheel Microsoft en de software-omzet is bijna gelijk aan die van de drie grootste softwarebedrijven, Microsoft, CA en Oracle, bij elkaar.

De sleutel tot Microsofts succes was de enorme zichtbaarheid die het leveren van produkten voor de eindgebruiker met zich meebrengt. Minstens even belangrijk waren de briljante marketingstrategieën, waardoor het bedrijf erin slaagde derderangs produkten te verkopen en de concurrentie uit te schakelen. Het netto effect daarvan is een monopoliepositie. Microsoft heeft die benut om een gigantische winst te genereren uit de naïviteit van eindgebruikers. Die winst, en niet de omzet, geeft Microsoft de kracht om de rest van de IT-industrie angst aan te jagen.
De PC-industrie heeft een nieuw probleem. Software heeft van oudsher een aanschafprijs èn jaarlijkse onderhoudskosten van 10 tot 20 procent daarvan. Bij PC-software heeft de leverancier geen inkomsten uit onderhoud. Hij moet zijn produkten dus zo ontwerpen dat ze bij de introductie al verouderd zijn, zodat het equivalent van de onderhoudsomzet wordt gegenereerd door eindgebruikers ervan te overtuigen dat ze pakweg elke twee jaar de nieuwe versie moeten kopen. Omdat die nieuwe software gegarandeerd meer verwerkingskracht nodig heeft, is er ook regelmatig nieuwe PC-hardware nodig: Intel geeft wat Microsoft neemt.
Er zijn tekenen die erop wijzen dat de PC-zeepbel op spatten staat. Gerenommeerde advies- en marketingorganisaties komen met mallotige projecties van de PC-verkoop na 2000 door simpelweg de omzetgrafieken van de laatste jaren te extrapoleren. Al die organisaties hebben er met hun voorspellingen de afgelopen jaren naast gezeten en het lijkt erop alsof dat nu ook het geval is.
De belangrijkste ontwikkeling op de Personal Computer-markt is connectiviteit: Internet en intranetten. Daarvoor is een Network Computer-model nodig. Connectiviteit is nu nog een uitbreiding van de PC, maar de tijd is rijp voor NC's, die meer gebruiksgemak en lagere eigendomskosten bieden. NC's vestigen de aandacht op de server in plaats van de desktop, wat een terugkeer naar centrale verwerking betekent. Die centralisatie zal echter een andere vorm aannemen dan de klassieke mainframe-georiënteerde verwerking met domme terminals. Daardoor zal de strijd aan de serverkant oplaaien, waardoor de PC-markt verder moet inkrimpen. Er zijn veel spelers die hiervan kunnen profiteren - niet alleen bedrijven als IBM, Sun, Oracle, Tandem, CA en Candle, maar ook Microsoft, omdat NT en Backoffice serieuze kandidaten zijn. Het zal Microsoft echter niet lukken de servermarkt te beheersen. Het is, ondanks de NT-hype, nog steeds een kleine speler; het huidige bedrijfsmodel heeft zijn tijd gehad. Kan Microsoft een stapje terug doen en zichzelf op tijd reorganiseren? We zullen zien; IBM is het tenslotte ook gelukt.
Op korte termijn heeft Microsoft een groter probleem: Netscape. De rest van de IT-industrie heeft de krachten gebundeld en gebruikt Netscape om Microsoft dwars te zitten, tenminste voor het moment. Als antwoord daarop heeft Microsoft Activex geïntroduceerd, een software-omgeving voor PC's. Dat is nu juist het probleem. Netscape en Java draaien op elk platform, van PC tot NC. Activex werkt alleen maar op PC's met MS-besturingssystemen en Microsofts browser, Internet Explorer.
Activex bevat Java-technologie onder licentie van Sun en is consistent met de Ietf-standaarden voor het Web. De IE-browser ondersteunt echter ook Microsoft-applets die zijn ingebed in Html-pagina's en hij is geïntegreerd met OLE. Deze browser-uitbreidingen op OLE maken het mogelijk dat Java-applets OLE-compatibele server-objecten aanroepen en dat Java-applets ingebed worden in andere PC-applicaties, zoals Visualbasic-programma's. Activex werkt alleen maar met een PC; het is een onverbloemde poging om het NC-alternatief om zeep te helpen voordat het marktaandeel kan verwerven.
Er is niet veel inzicht voor nodig om in te zien dat het ondersteunen van Activex een potentiële ramp is. Door Java goed te ondersteunen, zullen nieuwe applicaties draaien op zowel een PC met Microsoft- of Netscape-browsers als één van de nieuwe NC's van IBM (NCD), Oracle enzovoort. Dit opent de weg naar vrije concurrentie, zodat een nieuwe generatie van Java-gebaseerde applicaties tot hetzelfde niveau van volwassenheid kan uitgroeien als Microsoft Office en Lotus' Smart Suite. Java-applicaties kunnen eenvoudiger (en daardoor beter), geïntegreerder en goedkoper zijn. Iedereen met enige invloed moet nu direct de banvloek over Activex uitspreken, want anders ...