Universiteiten moeten wat betreft ‘eigen’ startups focussen op een beperkt aantal thema’s waarbinnen ze kennis en ondernemerschap willen koppelen. De aan de kennisinstellingen gekoppelde startups zelf moeten zich vanaf het begin richten op ondernemerschap en groei. Ook moeten de financieringsmogelijkheden voor doorgroei van dit type bedrijven verbeteren.
Dit adviseert de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (AWTI) in zijn adviesrapport ‘Beter van start; de sleutel tot doorgroei van kennisintensieve start-ups’, dat onlangs is aangeboden aan de Tweede Kamer.
‘De Tweede Kamer vroeg ons om advies,’ licht AWTI-voorzitter Uri Rosenthal toe. ‘In Nederland ontstaan steeds meer startups die nieuwe kennis willen toepassen. Toch slagen slechts weinige van zulke startups erin een echt groot bedrijf te worden, zeker in vergelijking met een aantal andere landen. In Israël zijn er relatief acht keer zo veel tech-scale-ups en in het Verenigd Koninkrijk twee keer zo veel. Nederland blijft achter. We laten hier dus kansen liggen. Dat is zonde.’
KU Leuven als voorbeeld
In het rapport komt de raad met zes aanbevelingen voor startups. De eerste is dat parlement en regering duidelijk moeten maken wat er van universiteiten en hogescholen verwacht wordt. Essentieel is dat universiteiten een beperkt aantal thema’s moeten kiezen waarop ze zich willen profileren via startups. Een goed voorbeeld is volgens de rapporteurs Leuven Research & Development (LRD) van de KU Leuven. ‘Het LRD is goed zichtbaar binnen de universiteit. Onderzoekers weten het te vinden voor hulp en vragen over mogelijke commercialisering van een nieuw idee. LRD richt zich op de lange termijn en verwacht niet direct financieel resultaat uit startups. Toch is LRD financieel zelfdragend, maar daarbij komen de meeste inkomsten van octrooien uit de jaren negentig. LRD focust op een beperkt aantal startups die vervolgens zeer goed begeleid worden’, aldus de raad.
Internationalisering, ondernemerschap en buitenlands talent
Ten tweede moet er groter gedacht worden bij de doorgroei van startups. Internationalisering is cruciaal. De regering moet aandacht hebben hiervoor en optimale voorwaarden bieden om doorgroei te faciliteren. Ook moet ondernemerschap een grote rol krijgen. Bij startups betekent dit met name een versterking van de aanwezige commerciële en bedrijfskundige kennis. De raad noemt incubator Yes! Delft als goed voorbeeld hiervan, omdat het beginnende startups op verschillende manieren helpt: met de ontwikkeling van een geschikt bedrijfsmodel, met introducties in het bedrijfsleven, en met het aantrekken van investeerders. Ook het aantrekken van buitenlands talent om de kennis en ambitie hoog te houden, is volgens de schrijvers van het rapport van belang. Om dit te realiseren, kunnen regering en parlement de ruimte scheppen voor startups om buitenlands talent aan te trekken en vast te houden, bijvoorbeeld door op hun situatie toegespitste regelingen te maken om kennismigranten aan te nemen.
Intellectueel eigendom
Wat betreft intellectueel eigendom, wringt het soms tussen startups en kennisinstellingen. De rapporteurs menen dan ook dat het parlement en de regering ervoor moeten zorgen dat er een overleg komt tussen vertegenwoordigers van kennisinstellingen en startups. ‘In het overleg wordt vastgesteld hoe het beste kan worden omgegaan met intellectueel eigendom en met eventuele deelname van kennisinstellingen aan de ondernemingen.’ Ook wat dit onderwerp betreft, wordt verwezen naar de KU Leuven met de good practice IusStart. Start-ups van studenten van de KU Leuven die nog onvoldoende budget hebben voor juridisch advies, kunnen zich hier wenden tot rechtenstudenten die als onderdeel van hun master helpen met vraagstukken over onder andere intellectueel eigendom.
Overheid moet miljoeneninvesteringen faciliteren
Ten slotte moet er meer financiering beschikbaar komen voor de doorgroeistappen naar een scale-up. Vooral grote bedragen aan financiering, van tientallen miljoenen, zijn nu nog schaars in Nederland. Belangrijk is ook dat de investeerders goed zijn toegesneden op startups en scale-ups. De overheid kan hier een rol spelen, vinden de schrijvers. ‘Door het fiscaal aantrekkelijker te maken om te investeren in startups en scale-ups. En door als overheid het voortouw te nemen bij het opzetten van publiek-private fondsen hiervoor. Als het lukt om dit binnen EU-verband te doen, zal het nog meer impact hebben’, concluderen de rapporteurs.
