Bart Jansen ontving uit handen van minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen de Christiaan Huygens wetenschapsprijs voor het promotieonderzoek dat hij uitvoerde aan de Universiteit Utrecht. Jansen legde via zogenaamde ‘reductieregels’ een wetenschappelijk fundament onder de vereenvoudiging van complexe computerberekeningen.
‘Met zijn werk kunnen we in de nabije toekomst berekeningen veel sneller uitvoeren. Los van de wetenschappelijke waarde, levert dat de maatschappij aanzienlijke besparingen op qua tijd, geld en effectiviteit’, motiveerde voorzitter Ronald Cramer de keuze van de jury. De Christiaan Huygens wetenschapsprijs stimuleert vernieuwend onderzoek in de vakgebieden waarin Huygens uitblonk. Dit jaar staat informatie- en communicatietechnologie centraal. In totaal waren 33 kandidaten genomineerd. De winnaar krijgt een bronzen beeld van Christiaan Huygens en een geldbedrag van tienduizend euro.
Vuistregels voor berekeningen
De jury roemde het proefschrift van Jansen als ‘steeds van de hoogste kwaliteit’. Zijn werk is zeer snel internationaal doorgebroken en is nu al onderdeel van een standaardwerk van de ‘founding fathers’ van het vakgebied. Hoewel computers nog steeds sneller worden en meer rekenkracht krijgen, zijn veel vraagstukken nog zo complex dat exacte computerberekeningen wel jaren kunnen duren. In dat geval worden vaak vuistregels gebruikt om een benadering van een antwoord te vinden.
Als een exact antwoord nodig is, past met ‘reductieregels’ toe om het rekenen te vereenvoudigen. Reductieregels worden breed toegepast, uiteenlopend van de berekening van de optimale route van de pakketbezorgdienst tot het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen.
Selectie juiste reductieregels
Jansen bedacht de methodologie om voor een bepaald vraagstuk de juiste reductieregels te ontwikkelen en selecteren. Daardoor is het antwoord exact en blijft de benodigde rekentijd te overzien. ‘Met mijn aanpak heb ik het gebruik van reductieregels van kunst tot wetenschap verheven’, vat de promovendus samen. ‘De wet van Moore suggereert dat de rekenkracht elke paar jaar verdubbelt, maar inmiddels lijken de grenzen van de technische verbeteringen in zicht te komen. Daarom is het belangrijk om berekeningen te vereenvoudigen om daarmee de software, in plaats van de hardware te versnellen. Een goede toepassing van reductieregels kan de rekentijd met wel een factor duizend verlagen. Maar de toepassing van reductieregels staat nog in de kinderschoenen. Mijn onderzoek is dan ook eerder een begin- dan een eindpunt.’
Bart Jansen
Bart Jansen (1986) studeerde informatica aan de Universiteit Utrecht en haalde zowel zijn bachelor als zijn master cum laude. Hij promoveerde op 1 juni 2013 op het proefschrift ‘The Power of Data Reduction: Kernels for Fundamental Graph Problems’. Jansen werkt momenteel als postdoc aan de Universiteit van Bergen in Noorwegen.
