BZK slaat plank mis met 'overheids-Zoom'

De oprichting van de stichting NTF (New Trust Foundation) die een prototype van het video-communicatieplatform moest ontwikkelen, verliep allerminst volgens het boekje. Door deelname van ambtenaren in het bestuur van deze stichting heeft de schijn van belangenverstrengeling kunnen ontstaan. 

Dit blijkt uit antwoorden van minister Hanke Bruins Slot (BZK) op vragen van kamerlid Renske Leijten (SP). Aanleiding tot deze vragen was een bericht in de Volkskrant begin januari dat NTF met een van de eigen bestuursleden in zee ging. Zonder aanbesteding werd een prototype ontwikkeld. 

Bruins Slot moet nu toegeven dat de besluitvorming over de gunning onvoldoende is onderbouwd en vastgelegd. Evenmin is de opdracht gedocumenteerd in de vorm van een contract. De interne verantwoordingsprocedure was gebrekkig. Vanwege de pandemie was snel gehandeld, wat ten koste ging van de zorgvuldigheid. Kortweg gesteld: besluiten zijn er snel doorgedrukt, terwijl van transparantie geen sprake was.

Kennisgroep

Opvallend is dat het ministerie ruim acht maanden nodig had om te kunnen analyseren wat er in haar eigen huis is gebeurd. In april 2018 was een ‘kennisgroep’ van ambtenaren en marktpartijen opgericht om digitale identiteiten beter te kunnen vaststellen. Bij het uitbreken van de coronacrisis werd Webex gekozen voor videovergaderen. Maar dat systeem viel destijds niet te gebruiken voor gerubriceerde informatie. Ook Zoom en Teams waren toen niet geschikt. 

Zo ontstond behoefte aan een Nederlands alternatief. Topambtenaren, bijgepraat door marktpartijen, zagen daar mogelijkheden toe. Ze hadden zelfs zoveel vertrouwen in hun sterk beveiligde ‘Zoom-alternatief’ dat het project in handen van eerdergenoemde stichting NTF werd gelegd. Want dan zou de ‘Nederlandse Zoom’ als dienst ook aan marktpartijen kunnen worden verkocht. Het ministerie mag dat namelijk niet. 

In het bestuur van NTF zaten naast twee hoge ambtenaren ook de oprichter, de advocaat Arthur van der Wees. De stichting besteedde de technische ontwikkeling grotendeels uit aan X-Systems uit Den Haag. Voor het niet-bestuurlijke werk sloot NTF die vanuit Binnenlandse Zaken werd gefinancierd, een contract af met zijn eigen oprichter Arthur van der Wees. Deze advocaat werd betaald voor vendor-management en contract-werkzaamheden. Aan beide opdrachten was geen aanbestedingsprocedure vooraf gegaan.

Eigen houtje

De minister erkent nu dat deze gang van zaken rondom NTF de schijn van belangenverstrengeling oproept. Bovendien hadden betrokken ambtenaren te veel op eigen houtje gehandeld. Bruins Slot gaat maatregelen nemen om herhaling te voorkomen. Uiteindelijk heeft het project de overheid bijna 900.000 euro gekost. Overigens zijn geen onrechtmatigheden geconstateerd bij de besteding van middelen die aan NTF beschikbaar waren gesteld. De samenwerking met NTF is gestopt. Het prototype dat X-Systems opleverde, bleek onbruikbaar.