De rol van de ict-architect binnen organisaties gaat de komende jaren volledig op de schop. Dat stelt principal consultant enterprise architectuur Marlies van Steenbergen van Sogeti in haar boek ‘DYA: Van inzicht naar impact: de architectuur voorbij. ‘Van een blok in beton gegoten voorschriften voor ict-projecten, gaan we naar een handvol principes die de kern weergeven van wat nodig is voor de organisatie.’
Het boek van architectuur-specialiste Marlies van Steenbergen wordt gepresenteerd op de twaalfde zogeheten DYA-dag op 26 april 2013 in Houten, waar ict-dienstverlener Sogeti zo’n tweehonderd architecten bij ict-eindgebruikers bijeen heeft gebracht. Het boek geeft organisaties inzicht in de nieuwe rol van enterprise architectuur in een wereld waarin verandering de enige constante is.
Voorheen draaide architectuur in de ict om methoden, processen en in beton gegoten pagina’s vol geschreven voorschriften voor de inrichting van een ict-project. Van Steenbergen pleit in haar boek voor architectuur als stuurinstrument voor het behalen van beoogd bedrijfsresultaat. Daarvoor moet architectuur worden beperkt tot een handvol principes die de kern weergeven van wat nodig is voor de organisatie. Om de slag naar resultaat te maken, moet architectuur zorgen voor verbinding tussen mensen en doelen.
Het DYA-model is door Sogeti ontwikkelt en inmiddels uitgegroeid tot een standaard die overal ter wereld wordt toegepast. Het model bevat vier processen die het hele traject van strategievorming tot realisatie beslaan. Deze processen helpen om de architectuur in te richten, zodat het resultaat de business slagvaardig bedient, tegen acceptabele kosten. De samenhang tussen businessarchitectuur, informatiearchitectuur en technische architectuur wordt daarbij gewaarborgd.
Bestaansrecht
Architectuur is belangrijk voor de slagvaardigheid van organisaties, stelt Van Steenbergen. ‘Maar een goed architectenteam is niet langer voldoende. Architectuur moet een praktisch bruikbaar stuurmiddel worden. Dat vereist samenwerking, interactie, eigenaarschap en vertrouwen in organisaties. Als dat niet gebeurt, dan voorzie ik dat ict-architectuur niet langer bestaansrecht heeft.’
In het boek pleit de auteur voor focus op het totaal, zodat de directie het juiste stuurinstrument in handen krijgt dat nodig is, terugkeer naar de essentie en realiseren van verbinding tussen mensen en doelen. Het boek geeft praktische handvatten hoe dit te realiseren. Zo wordt de verschuiving van sequentieel werken naar interactief werken beschreven: in plaats van vooraf voorschrijven, architectuur interactief toepassen.
Van rules naar principles
Verder vertelt het boek hoe de architectuurfunctie verschuift van een rule-based naar een principle-based instrument, niet meer alles centraal uitschrijven maar zorgen dat de organisatie beslissingen neemt op basis van een beperkt aantal kernwaarden en -keuzes. Ook geeft de auteur praktische tips hoe de verschuiving kan worden gemaakt van van controleren naar loslaten; niet meer alles zelf willen bepalen tot aan het ontwerp van een ict-project toe maar durven overlaten aan collega’s.
Tijdens de twaalfde DYA-architectuurdag in Hotel Van der Valk in Houten delen Rabobank, DB Schenker en Provincie Noord-Brabant hun ervaringen met ruim tweehonderd aanwezige ict-architecten. Zo laat de Rabobank zien hoe architectuur met een beperkte set principes eenvoudig is toe te passen in een voortdurend veranderende omgeving. Met de titel ‘Van samenhang naar verbinding’ staat de DYA-dag in het teken van het bestuurbaar maken van complexe verandertrajecten.
@Ewout,
Maar liefst 4 opmerkingen wil ik maken naar aanleiding van je korte reactie.
1. Allereerst je opmerking dat het Rijnlandmodel ook al achterhaald zou zijn.
Het is toch wel heel toevallig dat mijn oog afgelopen vrijdag (3 mei) viel op een opiniestuk in het Dagblad van het Noorden met de titel “Duits succes gevolg van ingrijpende hervormingen”, geschreven door Duitslandcorrespondent Wierd Duk. Helaas kan ik dit opiniestuk niet in z’n geheel op het internet terugvinden, wel deels onder de kop ‘Duits wonder‘, maar 2 belangrijke citaten hieruit:
Citaat 1.
Na zestien jaar Helmut Kohl (CDU) was Duitsland rond 2000 de zieke man van Europa, met een hoge werkloosheid en lage groei. De wereld lachte niet alleen over Duitslands prestaties op het voetbalveld, Duitslands ooit voorbeeldige Rijnlandse sociaal-economische model leek al net zo verouderd.
Het roer ging om.
Citaat 2.
Dankzij die ambitieuze Agenda 2010, zoals Schröder zijn revolutie noemde, kreeg het Rijnland-model een modern gezicht. Inmiddels is Duitsland weer veruit de succesvolste economie in Europa, waar andere, Angelsaksisch georiënteerde economieën stagneren.
Om 3 redenen vind ik deze citaten belangrijk. Allereerst weerleggen ze jouw stelling dat de Rijnlandse aanpak achterhaald is. Ten tweede laten deze citaten zien dat de Rijnlandse aanpak steeds openstaat voor verbetering en vernieuwing. Ten derde dat het Rijnlands denken aangrijpt op zowel macro- als micro-economisch niveau. Macro-economisch is het een vorm van sociaal-democratisch kapitalisme (tegenover het Angelsaksische neoliberaal kapitalisme); micro-economisch is het een vorm van mensgericht organiseren.
2. Het lijkt erop dat je ‘loslaten’ associeert met ‘laissez-faire’; in beide voorgaande reacties breng je dit argument naar voren. Echter: overlaten aan de markt is wel wat anders dan overlaten aan de expertise en het vakmanschap van de werkvloer! Het eerste is macro-economisch en Angelsaksisch (en in die context wordt ‘laissez-faire’ meestal gebruikt); het tweede is micro-economisch en Rijnlands.
Volledige ondersteuning van de werkvloer en daarmee van de klant is uiteraard de opdracht voor Enterprise Architectuur.
3. Rijnlands organiseren wordt vaak geassocieerd met oeverloos overleggen (polderen) zonder dat uiteindelijk knopen worden doorgehakt. Echter, de Anglo-Amerikaanse manier leidt juist tot bureaucratisering (papierwerk) en een toename van coördinatiemechanismen (managers en hun vele vergaderingen) als gevolg van het vele opknippen.
4. Tot slot je opmerking dat er altijd “onenigheid blijft tussen de dominees en kooplieden”: juist in Rijnlands georganiseerde bedrijven zijn de dominees en de kooplieden verdwenen.
De overgang van Nederland Handelsland: (- kooplieden – dominees) naar
Nederland Innovatieland (voortrekkersrol op – sociaal-economisch gebied – technologisch gebied) is terug te vinden in een overzichtelijke tabel op http://www.rijnland-weblog.nl/rijnlands-en-anglo-amerikaans-1/.