Het kabinet eist nadrukkelijk de ruimte op om Huawei als 5G-leverancier uit te sluiten als het Chinese bedrijf de nationale veiligheid in gevaar kan brengen. Bij een eventueel veto wordt alles geheimgehouden. De reden van uitsluiting wordt nooit in de openbaarheid gebracht. Evenmin zal duidelijk worden om welke leverancier het gaat en welke delen van de infrastructuur het betreft.
Dit bleek tijdens een Kamerdebat op 5 februari over mogelijke spionage door Huawei in Nederland en de veiling van 5G-frequenties.
Minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie) weigert bij een eventuele uitsluiting van Huawei de redenen openbaar te maken. Een select groepje Kamerleden zal dan in een vertrouwelijke briefing worden ingelicht. Maar het is hen streng verboden daar met fractiegenoten over te praten, laat staan met derden. Van enige parlementaire controle op de besluitvorming is straks geen sprake, vrezen GroenLinks en SP. De bewindsman deed alleen de vage toezegging dat het kabinet geen besluit zal nemen zonder dat de meest betrokken Kamerleden dit kunnen overzien.
Ook de telecomoperators, waaronder KPN, kunnen straks in een lastig parket terechtkomen. Ze krijgen bij een veto wel de achtergronden te horen maar moeten daar over zwijgen. In antwoord op vragen van Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) bevestigde Grapperhaus dat bedrijven hun aandeelhouders of investeerders hierover niet mogen informeren. KPN vreest speculaties in de media wanneer het kabinet zonder enige toelichting operators verbiedt met een bepaalde leverancier in zee te gaan. Ook op de beurs kan dit tot onrust rond haar aandeel leiden.
Lippen op elkaar
Het kabinet hield tijdens het debat de kaken stijf op elkaar als het ging om het eventueel weren van bepaalde leveranciers zoals Huawei. De Tweede Kamer vuurde tal van vragen af, maar kreeg geen enkele duidelijkheid. Minister Grapperhaus wilde zelfs niet zeggen waarom het kabinet zo geheimzinnig doet. Hij beriep zich daarbij op de nationale veiligheid. Volgens hem is elk woord een woord te veel. Als een tipje van de sluier wordt opgelicht, kan een land met kwade bedoelingen of een cybercrimineel daar misbruik van maken. Overigens nam geen van de vijf bewindslieden die namens de regering aan het debat meededen, ook maar één keer het woord Huawei in de mond.
Nederland volgt daarbij een totaal andere koers dan het Verenigd Koninkrijk dat helder is over de rol van Huawei bij het Britse toekomstige 5G-netwerk. De Britten gaan Huawei weren uit het kritieke deel van het netwerk, de kern van 5G. Van de niet-kerndelen mag Huawei maximaal 35 procent gaan leveren. Daarbij hebben de Britten precies aangegeven wat de kritieke onderdelen zijn. In Nederland is echter volstrekt onduidelijk welke delen van het netwerk als kritiek worden beschouwd. Het Besluit veiligheid en integriteit telecommunicatie geeft het kabinet de mogelijkheid alles binnenskamers af te handelen zonder dat de buitenwacht iets te horen krijgt.
Stresstest
Grapperhaus liet in het midden of het Radio Access Network (RAN) dat antennes met elkaar verbindt, ook onder dit besluit valt. Maar het VVD-Kamerlid Weverling diende een motie in om dit besluit ook toe te passen op de antennes. Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) wil dat de regering telecomaanbieders verplicht om in delen van het land met vitale infrastructuur alleen antennes te gebruiken van vertrouwde leveranciers. Als GroenLinks hiervoor een meerderheid krijgt, loopt KPN risico met het plaatsen van Huawei-antennes in de Randstad. De telecomaanbieder is daar afgelopen november al mee begonnen.
De VVD riep regering op een structureel stresstest- en oefenprogramma op te zetten. De overheid en vitale sectoren moeten cross-sectoraal oefenen op scenario’s van digitale ontwrichting. De laatste keer gebeurde dit in 2017. Volgens de VVD moet veel vaker worden geoefend.
Het CDA wil voorkomen dat speculanten op de 5G-veiling misbruik maken van de lichtere eisen die aan nieuwkomers worden gesteld. Het Kamerlid Joba van den Berg wil dat een vergunning wordt ingetrokken als deze voor veel geld wordt doorverkocht aan een ander.
