De rijksoverheid brengt het aantal datacentra terug van 64 naar vier à vijf. Dat gebeurt in het kader van een grootschalige centralisatie. Ook komt er één ict-werkplekbeheerder voor de kerndepartementen in Den Haag. Verder worden de activiteiten en de backoffices van uitvoerings- en toezichtorganisaties zoveel mogelijk geclusterd. Dit staat in het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst dat minister Piet Hein Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.
Met dit ambitieuze efficiencyprogramma wil het kabinet een compacte rijksdienst creëren die moet leiden tot een efficiëntere bedrijfsvoering en minder bureaucratie. In het regeerakkoord is besloten tot een ombuiging van 6,14 miljard euro in 2015 en structureel 6,56 miljard euro voor een kleinere overheid. Minister Donner presenteert binnenkort ook reorganisatievoorstellen voor andere bestuurslagen, zoals provincies, gemeenten en waterschappen.
Het programma kent drie hoofdlijnen: een rijksbrede infrastructuur voor de ondersteunende bedrijfsvoering, een concentratie van de ondersteunende bedrijfsvoering bij de kerndepartementen en de clustering van uitvoerings- en toezichtsorganisaties.
Samenvoegen
Op ict-gebied betekent het bezuinigingsprogramma het terugbrengen van 64 datacentra tot vier à vijf en het instellen van één ICT-werkplekbeheerder voor de werkplekken bij de ministeries in Den Haag. Op wat voor termijn deze concentratie plaatsvindt en wat de gevolgen zijn voor het betrokkken ict-personeel is nog onbekend. Er wordt al langer gepraat over het samenvoegen van datacentra bij de rijksoverheid. Daarnaast bestaan er al diverse shared service centra, zoals SSO-ICT bij Verkeer & Waterstaat dat al werkplekbeheer voor andere departementen uitvoert, P-Direkt voor de personeels- en salarisadministratie van het Rijk en het aangekondigde Doc-Direct voor archiefopslag en -bewerking.
Clustering
Daarnaast heeft minister Donner maatregelen aangekondigd die van invloed zullen zijn op de inrichting van backoffices en het gebruik en beheer van systemen. Zo worden de werkzaamheden op het gebied van personeel en organisatie ondergebracht in één dienst en komen er één facilitair dienstverlener voor de Haagse gebouwen.
Ook worden uitvoerings- en toezichtstaken geconcentreerd. Zo komt er één rijksincassodienst bij het ministerie van Veiligheid en Justitie en één subsidiedienst bij het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie geconcentreerd. Voorts moeten de uitvoerende taken van de inkomensondersteunende uitvoeringsorganisaties van de rijksoverheid (UWV, SVB en DUO) zoveel mogelijk worden geclusterd.
Ai ai, de geschiedenis herhaalt zich. Zware interim jongens zijn bezig geweest. Lekker verdienen!
Dit is een prachtig idee van iemand met verstand van ICT-zaken en veel historisch besef.
En nu dan even de realiteit:
Een jaar op 7 of 8 geleden moest er een landelijk rekencentrum komen voor allerlei Justitiediensten zoals GDI, RO en nog een paar, JRC dus, Justitie Rekencentrum. Na een selectieproces van potentiele locaties is gekozen voor Maasland. De op afstand slechtste locatie want onder zeeniveau, te weinig energietoevoer, te weinig koelcapaciteit, niet centraal gelegen, slecht bereikbaar, geen mogelijkheid tot twin-centre, etc.
Als heel snel wilden een aantal diensten niet meer meedoen en haakten af. Dat was kennelijk mogelijk. koninkrijkjes, machtsspelletjes, u kent dat wel.
Dus ging het niet meer verder als JRC maar als LRC, Landelijk Rekencentrum voor Rechterlijke Organisatie. Alle genoemde diensten zaten wel op dezelfde zaal maar beheerden elk hun eigen spullen.
Sinds een jaar of 2 weten we dat OM zijn diensten wil uitbesteden, ze hebben inmiddels gekozen voor Atos Origin. Dus ook de RO club is uit elkaar gevallen: OM bij Atos en Rechtspraak bij Spi-it, het oude ICTRO.
En nu dus weer terug naar meneer Donner, hij denkt dat je alle overheidsrekencentra op 1 hoop kan gooien en dat daar dan nog geld mee te verdienen is ook. Een utopie!
Elke dienst is een koninkrijk op zichzelf, niet bereid om de onafhankelijkheid op te geven. Er zullen politieke spelletjes ontstaan, tegenwerking, vertragingstactieken etc.
En mocht de centrale moloch toch werkelijkheid worden dan wordt het een onwerkbaar instituut met een centraal Change Management wat, door alle vervlechting, geen enkele wijziging meer goedkeurt want ‘alles raakt aan alles’. Dit zal dus leiden tot een star en angstig management, veel changes zijn een potentieel risico voor de dienstverlening. Dit zal leiden tot het laten uitvoeren van changes door externen, die kan men de schuld geven als een change niet goed gaat.
Dus ruiken externe dienstverleners hun kans (dit is ook door anderen al genoemd), de tarieven zullen extreem hoog worden, want afbreukrisico, schaalgrootte, u kent dat wel.
Welnu, meneer Donner. Als u nog meer goede ideeen hebt, laat het ons dan even weten, dan gaan we alvast sparen, want met uw huidige ideeen zal de slagvaardigheid van het rekencentrum nihil worden en de kosten maximaal.
Goed idee, meneer Donner. Laat u vooral niet afschrikken door alle stuurlui ‘dat het toch wel weer niks zal worden’. Er is enorme winst te halen. Ondermeer omdat de technische mogelijkheden zijn veel groter dan dat ze waren bij eerdere centralisatieslagen. Maar ook omdat overheidsorganisaties steeds meer de wil hebben om, zeker op ict gebied, constructief samen te willen werken. Er zijn al legio organisaties die de voorkeur geven aan niet zelf willen kopen en beheren van hard- en software.
Een valkuil die terecht door veel stuurlui wordt genoemd is het niet vakkundig genoeg zetten van (te grote) stappen. Centrale voorzieningen moet zich in praktijk wel gaan bewijzen. De ‘zie-je-wel’ vrijwilligers popelen om te gaan wijzen op minder geslaagde centralisatie stappen. De OLO voorziening, qua omvang peanuts in verhouding met waar je als overheid op termijn uit wil komen, zou wat dit betreft een goede leerervaring moeten zijn.