Ondanks een toename van digitale dienstverlening en de groei van het aantal gebruikte apparaten per ambtenaar zijn de ict-kosten per werkplek bij gemeenten stabiel gebleven. Gemiddeld telt een inwoner 74 euro per jaar neer voor de inzet van ict bij zijn gemeente. De kosten voor hardware en het technisch beheer zijn de afgelopen jaren zelfs gedaald. Dat blijkt uit de ICT Benchmark Gemeenten van M&I/Partners dat jaarlijks de ict-kosten van 24 gemeenten van verschillende omvang onder de loep neemt.
‘De ict-kosten per inwoner zijn in 2013 nagenoeg gelijk gebleven en komen uit op 74 euro. Gemeenten met meer dan honderdduizend inwoners geven gemiddeld 19 euro per inwoner meer uit dan kleineregemeenten. De kosten per werkplek zijn gedaald tot 6101 euro’, schrijven de onderzoekers die het boekjaar 2013 bestudeerden.
In een toelichting schrijven ze: ‘Ict vervult een steeds belangrijkere rol binnen gemeenten. Zonder ict zou de dienstverlening aan burgers en bedrijven er anders hebben uitgezien. Veel aspecten van de e-overheids-voorzieningen zouden niet mogelijk zijn geweest. Ict is daarnaast een essentieel onderdeel van de gemeentelijke bedrijfsvoering.’
Jos Smits, professional partner M&I/Partners: ‘Des te opmerkelijker is dan ook de stabilisatie van de ict-kosten per inwoner. Over de periode 2004-2013 zijn de ict-kosten per inwoner binnen een bandbreedte van ongeveer 64 tot 78 euro gebleven. De kosten zijn niet evenredig of meer gestegen met het belang en gebruik van ict binnen de gemeente. De conclusie is dan ook dat ict de investeringsruimte voor innovatie en vernieuwing binnen de eigen begroting heeft gevonden door een efficiëntere inzet van de ict-functie. Zo zijn de kosten voor hardware en de kosten voor het technisch beheer de afgelopen jaren gedaald.’
Net zoals in voorgaande jaren realiseren gemeenten met minder dan honderdduizend inwoners gemiddeld lagere ict-kosten per inwoner: 62 euro tegenover 81 euro voor 100.000+ gemeenten. Wilfred van der Schaaf, projectleider M&I/Partners: ‘Er zijn verschillende redenen waarom de 100.000+ gemeenten gemiddelde hogere ict-kosten per inwoner hebben. Grote gemeenten hebben een omvangrijker takenpakket, dat meer inzet van ict vraagt. Daarnaast is er sprake van meer complexiteit in de informatievoorziening en wordt er een hoger niveau gevraagd van de ict-dienstverlening.’
Helft ICT-kosten is personeelskosten
De onderzoekers: ‘De gemiddelde ict-kosten per ict-werkplek zijn over de periode 2004 tot en met 2013 met 19 procent gestegen. Aan die stijging is dit jaar een eind gekomen. Ten opzicht van vorig jaar zijn de ict-kosten per ict-werkplek met 8,7 procent gedaald, van 6685 euro tot 6101 euro. De oorzaak is een stijging van het aantal werkplekken tot ruim 1,4 werkplekken per medewerker bij gelijkblijvende kosten. Het aantal werkplekken stijgt door de toename van het aantal devices. Naast de vaste werkplek gebruiken de ambtenaren steeds vaker laptops en tablets.’
Volgens de onderzoekers geldt ook in 2013 dat software en personeel, bestaande uit eigen ict-krachten en inhuur het grootste gedeelte van de totale ict-kosten voor hun rekening nemen. ‘Sinds 2009 ligt dit gezamenlijke percentage rond de 74 procent. De kosten van het ict-personeel zijn procentueel (ten opzichte van de andere ict-objecten) gestegen tot bijna 50 procent van de totale ict-kosten. Jos Smits: ‘We constateren al geruime tijd het effect van ‘communicerende vaten’ tussen personeel en software. Kleine gemeenten geven relatief meer uit aan software, grote gemeenten aan personeel. Per saldo ligt het percentage altijd rond de 74 procent.’
Dit komt nagenoeg overeen met een rapport (van M&I) dat ik in 2011 voor een business analyse gebruik heb. Maw, ik zie weinig verandering van 2011 tm 2013.
In de tijd dat verschillende leveranciers nieuwe licentiemodellen voor hun producten bedenken, waardoor je zeker meer kosten gaat maken, hoe komt dat de kosten stabiel zijn gebleven?
Heeft het misschien te maken met bezuinigingen en tegenhouden van ict-projecten bij de gemeenten (waardoor je geen nieuwe producten met nieuwe licenties gebruikt)?
We hebben veel vernieuwingstrajecten in 2014 gezien. Denk aan migratietrajecten bij verschillende gemeenten van Windows XP naar hogere versie en ook de prijs die een aantal gemeenten extra aan Microsoft betaald hebben voor het verlengen van hun supportcontract.
Ik verwacht dat de uitslag van dit onderzoek in 2015 (over 2014) een ander beeld zal laten zien (hogere kosten) dan wat we hier over 2013 zien.
Als ik cijfers even kwantitief vertaal dan snap ik niet helemaal de uitleg over het verschil tussen kleine en grote gemeenten. Een groter takenpakket wordt tenslotte al gedekt door een groter ICT budget, de factor inwoner. Ook hilarisch om te roepen dat er een hoger niveau gevraagd wordt van de ICT-dienstverlening bij grote gemeenten. Dat klinkt als gebruikelijke arrogantie van de grote stad, ook wel bekend onder de naam megalomane projecten.
Misschien dat volgende keer gewoon een benchmark gegeven kan worden, welke gemeente is efficient en welke niet. Als belastingbetaler wil ik graag een resultaatverplichting en geen inspanningsverplichting want ik zie tot op heden dus nog weinig rendement van Het Nieuwe Werken.
@Ewout
Benchmarks en soortgelijke kwantitatieve cijfers zijn op zich interessant maar je krijgt een wat meer volledig beeld als je ook kwalitatieve beoordelingen mee gaat nemen. Dat geldt zeker voor lokale overheden die een sociale en maatschappelijke functie hebben. Dat je die zou gaan benchmarken als zijnde een commercieel bedrijf staat in dat opzicht haaks hierop.
Dan is het nieuwe werken een interessant voorbeeld wat je kan bekijken of het rendeert. Maar als die medewerkers minder lang in de file staan en/of wat meer contact hebben met hun kinderen is moeilijker meetbaar maar zal wel degelijk invloed hebben.
Als er een relatie is tussen de kosten van een werkplek en de mate van digitale dienstverlening dan komt deze in de benchmark niet naar voren.
Uit een andere monitor (Ernst en Young) van eind 2013 blijkt dat slechts 57% van de gemeenten in staat is om alle producten digitaal aan inwoners te leveren. De digitale dienstverlening aan bedrijven is slecht bij 16% van de gemeenten voorhanden. ICT beveiliging is een aandachtspunt.
Misschien dat deze benchmark aantoont dat er niet of nauwelijks door gemeenten in ICT wordt geinvesteerd. “De conclusie is dan ook dat ict de investeringsruimte voor innovatie en vernieuwing binnen de eigen begroting heeft gevonden door een efficiëntere inzet van de ict-functie” kan ik dan ook niet helemaal plaatsen.
Verder wordt er geconstateerd dat “Naast de vaste werkplek gebruiken de ambtenaren steeds vaker laptops en tablets” Tablets kan kloppen, maar laptops naast een vast werkplek zie ik niet. Heel veel gemeenten zijn bezig met virtuele desktops, flexplekken en vermindering van fysieke werkplekken, dat zie je niet terug…