China trekt teugels techbedrijven verder aan

De maatregelen betekenen dat grote internetplatforms zoals Alibaba, Tencent en Meituan aanzienlijk in hun vrijheid worden beknot. Westerse bedrijven krijgen te maken met concurrenten die het spel eerlijker moeten gaan spelen. De Chinese maatregelen komen in belangrijke mate voort uit eigen belang. De machthebbers in Beijing beseffen dat China op den duur deals zou mislopen als niet wordt voldaan aan de meest elementaire principes van privacy en veiligheid. Ook op gebied van e-commerce grijpt de regering in op de wijze waarop met gebruikersdata wordt omgegaan. Het aantal neprecensies wordt teruggedrongen, terwijl kritische recensies voortaan moeten blijven staan.

De Chinese maatregelen komen niet als een verrassing. De autoriteiten hebben met hun laissez-faire-beleid ervoor de weg vrijgemaakt voor Chinese platformbedrijven om maximaal te groeien. Nu ze echte wereldspelers zijn geworden, vindt Beijing het tijd voor een correctie die op korte termijn misschien wat groei kost maar hun positie op de lange duur bestendigt. Daar hoort ook privacy bij, evenals eerlijk gebruik van data. Ook op gebied van artificial intelligence komt er regelgeving. 

Op de beurs van Hong Kong liepen de koersen van internetbedrijven een flinke deuk op. Videoplatform Bilibili zag de koers 7,4 procent dalen, terwijl Tencent (waarin het in Amsterdam genoteerde Prosus een flink belang heeft) 4,1 procent inleverde. Alibaba ging 4,2 procent achteruit.

GDPR-kopie maakt einde aan 'data graaien'

Een ommekeer beleeft China op gebied van de privacywetgeving. Het wetsvoorstel hiervoor toont een opvallende gelijkenis met de strenge Europese General Data Protection Regulation (GDPR). Net als bij die wet, die in Nederland de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) wordt genoemd, mag een Chinese organisatie of persoon binnenkort niet meer gegevens verzamelen dan nodig is om een bepaald doel te bereiken. Een andere overeenkomst is dat er een grondslag nodig is om persoonsgegevens te verwerken. Uitzonderingen daargelaten moet de betrokkene uitdrukkelijk om toestemming worden gevraagd. 

De wet geldt in principe ook voor overheidsinstellingen. Ook zij mogen niet verder gaan dan nodig is voor de uitvoering van wettelijk voorgeschreven taken. Handhaving van de openbare veiligheid valt daar onder. Maar waarnemers tekenen hierbij aan dat dit begrip in China snel kan worden opgerekt. Ze denken dat de Chinese staat voor zichzelf toch een bijzondere positie gaat creëren. Bovendien worden verschillen in de mate van handhaving voorzien. Zelfcontrole is niet altijd het sterkste punt van overheden. 

Voor de grote Chinese techbedrijven zal die handhaving zeker strenger zijn, zo wordt verwacht. Voor hen is het tijdperk van het ongebreidelde data graaien voorbij. Onder het Chinese publiek was de weerstand daartegen groot geworden.

Gelijkenis met GDPR

Een ommekeer beleeft China op gebied van de privacywetgeving. Het wetsvoorstel hiervoor toont een opvallende gelijkenis met de strenge Europese General Data Protection Regulation (GDPR). Net als bij de AVG mag een Chinese organisatie of persoon binnenkort niet meer gegevens verzamelen dan nodig is om een bepaald doel te bereiken. Een andere overeenkomst is dat er een grondslag nodig is om persoonsgegevens te verwerken. Uitzonderingen daargelaten moet de betrokkene uitdrukkelijk om toestemming worden gevraagd. 

De wet geldt in principe ook voor overheidsinstellingen. Ook zij mogen niet verder gaan dan nodig is voor de uitvoering van wettelijk voorgeschreven taken. Handhaving van de openbare veiligheid valt daar onder, maar waarnemers tekenen hierbij aan dat dit begrip in China snel kan worden opgerekt. Ze denken dat de Chinese staat voor zichzelf toch een bijzondere positie gaat creëren. Bovendien worden verschillen in de mate van handhaving voorzien. Zelfcontrole is niet altijd het sterkste punt van overheden. 

Voor de grote Chinese techbedrijven zal die handhaving zeker strenger zijn, zo wordt verwacht. Voor hen is het tijdperk van het ongebreidelde datagraaien voorbij. Onder het Chinese publiek was de weerstand daartegen groot geworden.