Ict'ers en experts binnen de informatievoorziening (iv) moeten eerder betrokken worden bij het maken van beleid en wetten. Ze toetsen bijvoorbeeld vooraf of het haalbaar is om op een voorgestelde manier data uit te wisselen tussen ministeries en overheidsinstellingen of adviseren over security- en beveiligings-vraagstukken. Dat moet de uitvoerbaarheid van beleid versterken.
Dat stellen de cio’s van verschillende ministeries in de I-strategie Rijk 2021-2025. waarin het rijk de ict-plannen voor de komende vier jaar uit de doeken doet. De plannen zijn gisteren door staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken) naar de Tweede Kamer gestuurd. Gewerkt wordt aan een nauwere samenwerking tussen de mensen die het beleid maken en degenen die zijn belast met de uitvoering. Doel is dat digitalisering als hulpmiddel wordt ingezet in alle fases van de beleidscyclus. Mensen met kennis van digitalisering komen aan tafel te zitten zodra een ministerie beleid of zelfs wetgeving maakt.
In het nieuwe strategiestuk worden de tien voornaamste thema’s voor de informatievoorziening van het rijk voor de komende jaren bepaald. Ook het verantwoord benutten van data, veiligheid en openheid krijgen extra nadruk. De cio’s benoemen in het rapport de keuzes die nodig zijn voor de rijksoverheid. De nadruk ligt op de gezamenlijke opgaven, de rijksbrede voorzieningen die daarvoor vereist zijn, en de onderlinge afhankelijkheden.
Volgens cio Rijk Lourens Visser verschilt de nieuwe I-strategie van de oude ‘Strategische I-agenda’. De nieuwe strategie gaat meer dan haar voorganger uit van de maatschappelijke impact van digitalisering. Bovendien wordt vijf jaar vooruitgekeken, langer dan voorheen. ‘We bewegen steeds mee met de actualiteit; het is een soort routekaart,’ aldus Visser. Hij kondigt aan voortaan ieder jaar opnieuw naar de maatschappelijke opgaven, politieke prioriteiten en de financiële en technische mogelijkheden te zullen kijken. Waar nodig, worden plannen bijgesteld.
IV en ict vanaf de start erbij betrekken
Een goed voorbeeld van de nieuwe aanpak is het programma Veranderopgave Inburgering, Daarbij zijn IV (informatievoorzienings)-professionals vanaf de start betrokken, ook bij de uitwerking van de nieuwe wet. Maartje Roelofs en Saskia Boersma (ministerie van SZW): ‘We worden behoed voor fouten, omdat aan de voorkant al is meegedacht. Daardoor is de wet uiteindelijk beter uitvoerbaar.’ De I-component is al vroeg in het proces geïntegreerd. Bij de start van het programma is reeds nagedacht over de impact.
Roelofs en Boersma: ‘Als je eerst de wetgeving regelt en daarna de uitwerking, loop je het risico dat achteraf blijkt dat je ergens geen rekening mee had gehouden. Daarom hebben wij al bij de uitwerking van de wet teamleden met kennis van informatievoorziening betrokken. Natuurlijk is niet alleen IV-kennis nodig, maar ook de wil om anderen te begrijpen en de politieke context te snappen. Ons proces bleek best een uitdaging voor beide kanten, zowel voor beleidsmedewerkers als voor IV-teamleden.’
@Attila, politici leren niet hoe IT in elkaar zit, maar hopelijk wel hoe ze er beter mee om moeten gaan. Dat kan handig zijn bij besluiten over mega(lomane) projecten op basis van beloftes van de accountmanagers van wc-eenden. Denk aan de Belastingdienst, het UWV, enz. De vraag is hoeveel politici opsteken over IT en hoelang de “actieve herinnering” blijft, gezien de uitstroom van kamerleden.