De bouw van een groot datacentercomplex van Facebook in Zeewolde is een stap dichterbij gekomen. Een meerderheid van de gemeenteraad stemde gisteravond in met de benodigde wijziging van het bestemmingsplan. Er is veel weerstand onder inwoners, boeren en milieupartijen, en ook de landelijke politiek roert zich.
Elf voor, acht tegen. Met die uitkomst heeft de lokale politiek ervoor gekozen het Trekkersveld IV niet langer te bestempelen als landbouwgrond, maar als industrieterrein. Het gaat om tweehonderd hectare. Op het perceel, dat momenteel behoort tot Europa’s vruchtbaarste gronden, moet een complex van meerdere datacenters verrijzen in opdracht van Meta, het moederbedrijf van Facebook. De voorstemmers van de lokale PvdA/GroenLinks-fractie gaven de doorslag.
De besluitvorming over het nieuwe datacentercomplex verdient geen schoonheidsprijs. Volgens de NRC spelen er over dit onderwerp integriteitskwesties in de lokale politiek, waarbij onder meer de burgemeester wordt beticht van belangenverstrengeling en een kritisch raadslid door zijn eigen partij werd vervangen voor iemand die Facebook graag naar het Trekkersveld ziet komen. Voorstanders klagen over slechte berichtgeving in de media en ongewenste druk vanuit de landelijke politiek.
Nog niet definitief
Het is nog niet definitief dat Meta’s plannen in Zeewolde doorgaan. Zo is een deel van het terrein geen eigendom van de gemeente, maar van het Rijksvastgoedbedrijf dat aanvullende voorwaarden stelt. Belanghebbenden kunnen bovendien bezwaar maken bij de Raad van State. Daarnaast is er sinds kort jurisprudentie, waarbij de rechter oordeelde dat gemeenten niet zomaar deals mogen sluiten met een enkele marktpartij, zonder andere gegadigden in staat te stellen mee te bieden.
Ook is de landelijke politiek kritisch over het energie- en waterverbruik van grote datacenters. De beoogde regeringspartijen schrijven in hun landelijke coalitieakkoord dat grote datacenters meer duurzame energiebronnen opeisen dan ze aan maatschappelijke en economische meerwaarde opleveren. De NOS berekende dat het energieverbruik van het nieuwe datacentercomplex van Meta vergelijkbaar is met 460.000 huishoudens. Om dit duurzaam op te wekken, zouden 115 windmolens of veertien vierkante kilometer aan zonnepanelen nodig zijn.
Resumerend:
We ruilen landbouwgrond in voor industriegrond; binnen de ruimtelijke ordening een nagenoeg onomkeerbare stap.
We bouwen op die landbouwgrond een grote, betonnen, energieslurpende doos.
We geven voedselvoorziening op, we brengen een extra belasting aan op het toch al overbelaste energienet, waarmee de zowel de mogelijkheid tot het voeden van de eigen bevolking als de leveringszekerheid van energie aan de eigen bevolking negatief beïnvloeden.
Het potentieel voor werkgelegenheid is zeer beperkt; eenmalig de bouw en structureel bewaking en fysieke dienstverlening binnen het datacenter. De werkgelegenheid die gecreëerd wordt draagt niet duurzaam bij aan de kenniseconomie die Nederland wenst te zijn.
De restwarmte van het datacenter kan, zonder additionele behandelingen, niet direct gebruikt worden.
Aan de batenkant levert het de grondeigenaren een (eenmalige) hoeveelheid geld op. Het effect op de werkgelegenheid had ik al benoemd. Het levert bij een beperkte groep politici een bepaalde hoeveelheid prestige op. Ik snap werkelijk niet waarom dit een goed idee is.
@Robert D: Groen Links lijkt wel patent te hebben ‘samenwerking’ met milieu verwoestende bedrijven als Vattenfall dat hele wouden opstookt in die zwaar vervuilende biocentrales. Een houtkacheltje in je tuin mag niet meer, maar een miljoenen kuub hout verstokende centrale in een dichtbevolkte wijk mag dus wel… Nu DIT weer! Opnieuw staat GL weer aan de bakermat van een zwaar milieubelastend project.
De ‘beloning’ is inderdaad een vorm van prestige: meestal wordt dit soort stemgedrag beloond met een leuk baantje hier of daar. Ik heb dat in de eigen gemeente ook meegemaakt: de stem voor een omstreden milieu verwoestend project leverde een fraai burgemeestersbaantje ‘elders’ op…
Houd de carrières van de stemmers maar eens in de gaten de komende maanden/jaren… Dit gaat ze geen windeieren leggen!
Het CBS heeft een jaar geleden aangegeven dat het elektriciteitsgebruik van datacenters in de periode 2017 – 2019 met 66 % is gestegen, van 1,6 naar 2,7 miljard kilowattuur (TWh). Dat was destijds 2,7 % van het elektriciteitsverbruik van Nederland. VVD staatssecretaris Dilan Yesilgöz heeft vandaag haar antwoorden gepubliceerd op kamervragen van CDA kamerlid Henri Bontenbal over het elektriciteitsverbruik door datacenters in Nederland. (De brief, Overheidsidentificatienr 00000001003214369000, is officieel gedateerd op 16-12-2021, dus nog net vóór de raadsvergadering in Zeewolde.)
In de brief staat dat gezien de mogelijke groei van datacenters, de elektriciteitsbehoefte kan oplopen tot 5 – 15 miljard kilowattuur (TWh) in 2030.
Dit betekent onder andere een flinke extra investering bij TenneT, de beheerder van het hoogspanningsnet en het offshore transport, dus meer doorbelaste transportkosten. Groene elektriciteitsopwekking is relatief kleinschalig en verspreid, meer geschikt voor lokaal gebruik. De consumptie door datacenters is juist sterk geconcentreerd en zou beter vlakbij een conventionele of nucleaire centrale kunnen plaatsvinden vanwege de transkosten en de transportverliezen. Daarom zijn de ambtenaren van EZK nogal kritisch op het beleid van Zeewolde.
Opmerkelijk dat Groenlinks/PvdA Zeewolde zelfs de landelijke VVD rechts gepasseerd is.