Websites en apps van de overheid voldoen zelden aan alle vijftig criteria voor digitale toegankelijkheid. Nog geen tien procent van de websites en apps van ministeries, provincies, gemeenten en andere overheidsinstanties voldoet daar wel aan (275 van de ruim 3.400). Burgers met een beperking beschikken daardoor niet over alle mogelijkheden om in digitaal contact met de overheid te treden.
Dat blijkt uit een inventarisatie van het openbare register van toegankelijkheidsverklaringen door Computable. Van de ruim 3.400 websites en apps die verplicht zo’n verklaring moeten opstellen, voldoen er ruim achthonderd niet aan alle gestelde criteria voor toegankelijkheid zoals vastgelegd in de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). 1.050 apps en websites hebben hun eerste maatregelen genomen om de digitale inclusie te verbeteren en 1.225 voldoen gedeeltelijk aan die criteria voor digitale toegankelijkheid.
Voorbeelden van gemeenten waarvan onderdelen van de website en apps niet voldoen aan alle toegankelijkheidsnormen zijn: Nijmegen, Tilburg en Groningen. Ook opvallend veel onderdelen van websites van ministeries voldoen niet.
In september vorig jaar was al bekend dat de digitale toegankelijkheid bij de overheid niet echt vlotte. Nu, een halfjaar, later blijkt daar nog steeds veel aan te mankeren.
Digitale toegankelijkheid
In 2016 zijn Europese richtlijnen vastgesteld voor de toegankelijkheid van websites, apps en emails van overheden. Eind vorig jaar publiceerden 27 EU-lidstaten verplicht een rapportage over de status daarvan in hun land. Daaruit komt naar voren dat Nederland samen met Denemarken het hoogste aantal gerapporteerde toegankelijkheidsverklaringen in de EU heeft. Maar, dat de administratie op orde is, wil nog niet zeggen dat de sites ook toegankelijk zijn voor mensen met een beperking.
Bovendien is het lastig de resultaten te vergelijken tussen alle 27 lidstaten omdat elk land de rapportage anders heeft aangepakt. Ook verschilt per land de aanpak van digitale toegankelijkheid. Zo organiseert Polen elke maand een ‘toegankelijkheidswoensdag’ waarop ambtenaren in gesprek gaan met experts. Malta lanceerde een Facebook-campagne voor meer bewustwording en België heeft een tool om de toegankelijkheid te controleren. Ook in Nederland is er een aanbod aan initiatieven en kennisuitwisseling om de digitale toegankelijkheid van de overheid te verbeteren.
Logius
Hoewel de rapporten laten zien dat bijna geen van de onderzochte websites aan alle toegankelijkheidscriteria voldoet, betekent dat volgens Logius, dat onder meer de ict-dienstverlening binnen het Rijk monitort, dat de Europese richtlijn niet is geschonden. Daarin staat alleen dat overheidsinstanties ‘aantoonbaar moeten werken aan verbetering’. Ook bij een score van minder dan honderd procent kan een organisatie dus aan de richtlijn voldoen.
Logius maakte onlangs bekend dat MijnOverheid voldoet aan alle toegankelijkheidseisen voor mensen met een beperking. De website is makkelijk te begrijpen en daarnaast makkelijk te gebruiken.
Na een aantal verbeteringen te hebben doorgevoerd op MijnOverheid heeft Logius een nieuwe toegankelijkheidstoets (WCAG2.1) uitgevoerd. Uit de toetsing bleek dat de digitale omgeving waar burgers berichten van de overheid ontvangen en persoonlijke gegevens kunnen inzien, aan alle vijftig criteria van de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) voldoen.
AANGEPAST
Eerder stond in dit stuk dat de websites en apps van de overheid niet voldoen aan de wettelijke eisen.
Dat is niet juist. Ook als de sites en apps niet aan alle vijftig criteria van de WCAG voldoen, kan een site of app wel voldoen aan de wettelijke eisen zoals in Nederland is vastgelegd in het Tijdelijk Besluit Digitale Toegankelijkheid.
In Nederland worden namelijk de volgende wettelijke eisen gesteld:
- Maak je website of app toegankelijker door het toepassen van de standaard EN301 549. Dat is gelijk aan WCAG 2.1 A + AA.
- Publiceer voor ieder kanaal een toegankelijkheidsverklaring.
- Werk toe naar volledige toegankelijkheid.
Logius: ‘Met andere woorden, niet alleen websites met een A-status (voldoet aan alle ‘succescriteria’ van de standaard) voldoen aan alle eisen. Ook de websites met status B en zelfs status C voldoen aan de wet. Zolang ze door middel van het updaten van de verklaring laten zien dat ze planmatig werken aan verbetering.’
Nou nog zo’n zelfde toets voor sites van het bedrijfsleven. Ik durf er wel een wedje op te zetten dat die aanzienlijk slechter scoren!
Nul fouten scoren in een toegankelijkheidsonderzoek. Het is een hardnekkig misverstand dat overheidswebsites en -apps alleen dan voldoen aan de wettelijke toegankelijkheidsverplichting.
De Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn uit 2016 vormt hiervoor de basis. In de richtlijn staat:
Artikel 4. Toegankelijkheidseisen voor websites en mobiele applicaties
De lidstaten zorgen ervoor dat overheidsinstanties de noodzakelijke maatregelen nemen om hun websites en mobiele applicaties toegankelijker te maken door ze waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust te maken.
(bron: https://data.europa.eu/eli/dir/2016/2102/oj?locale=nl#d1e800-1-1 )
De controlevraag is dus niet “heeft de website of app nul fouten?”, maar “heeft de overheidsinstantie de noodzakelijke maatregelen genomen om de website of mobiele applicatie toegankelijker te maken?”
De toegankelijkheid verbeteren is geen project; het is een proces van continuverbetering. Daarmee moet worden doorgegaan totdat kan worden aangetoond dat volledig aan alle toegankelijkheidseisen is voldaan. Alleen dan kun je status “A – voldoet volledig” claimen. Genoegen nemen met minder is geen optie, want er kunnen dan nog steeds “noodzakelijke maatregelen” worden genomen om de toegankelijkheid te verbeteren.