Het UMC Utrecht meldt een doorbraak in de cognitieve aansturing van een stemcomputer. Het heeft bij een vrouwelijke ALS-patient elektroden geplaatst die hersenactiviteiten meten en die signalen draadloos omzetten naar een spraakcomputer. Volgens het ziekenhuis is het uniek in de wereld dat deze techniek door een patiënt thuis wordt gebruikt.
‘Deze techniek is vergelijkbaar met het aansturen van een spraakcomputer via een drukknop door een nog bruikbare spier in bijvoorbeeld nek of hand. Als er geen bruikbare spieractiviteit is, kan dus nu het hersensignaal worden gebruikt’, lichten de specialisten toe.
Zender in lichaam
Uit deze signalen wordt de muisklik berekend, waarmee de spraakcomputer wordt aangestuurd. De patiënt wordt intensief begeleid. Kort na de operatie startte ze samen met de onderzoekers een ontdekkingstocht, op zoek naar de juiste instellingen van het apparaat en naar de perfecte manier om de hersenactiviteit onder controle te krijgen. Het begon met een ‘eenvoudig’ spel waarbij ze de techniek van het klikken oefende. Toen dat goed verliep, ging ze over op de spraakcomputer. Inmiddels kan ze de spraakcomputer gebruiken zonder hulp van het onderzoeksteam.
Het implantaat is geleverd door één van de r&d-afdelingen van het Amerikaanse medisch technologiebedrijf Medtronic. Ramsey: ‘De software voor decodering van de hersensignalen is gebaseerd op een combinatie van BCI2000 (geschreven in C) en eigen C-routines. Veel van de ontwikkelde algoritmen zijn ontwikkeld in Matlab. Een deel van de spellingsoftware is dus wetenschappelijk en opensource. We sluiten onze signaaldecodeersoftware aan op commerciële spraakprogramma’s. In dit geval was dat Tobii Communicator 5 maar het kan een willekeurige andere zijn.’
Badmuts met elektroden
‘Dat een patiënt de techniek nu in de thuissituatie gebruikt, via onzichtbare, geïmplanteerde elektroden, is uniek en gebeurt nergens anders ter wereld. Als het implantaat bij drie mensen goed blijkt te werken hopen de onderzoekers een grotere, internationale trial te kunnen starten’, aldus de betrokkenen.
Ramsey: ‘We hopen dat dit resultaat het onderzoek naar meer geavanceerde implantaten stimuleert, zodat in de toekomst niet alleen mensen met communicatieproblemen, maar ook mensen met bijvoorbeeld een dwarslaesie, geholpen kunnen worden.’
