Linux is 'free' software

Sito Dekker doet in zijn discussiestuk 'Open source: ernstige aanslag op professionalisering IT' (Computable, 15 juni) een aantal uitspraken over 'open source' die naar mijn mening wel enige aanvulling vereisen.

Met enige regelmaat hebben Microsoft en 'open source'-ontwikkelaars het met elkaar aan de stok over de zakelijke grondslag van softwareontwikkeling en -distributie. In die zin bevat het verhaal 'Eerlijk zullen we alles delen' van Craig Mundie, senior vice president van Microsoft, in Computable weinig nieuws. 'Shared source', Mundie's alternatief voor 'open source', deelt de broncode met klanten en partners, maar verder gaat Microsoft niet. Niets nieuws onder de zon, maar de getergde reacties uit de 'open source' wereld zijn er niet minder om. Een kleine bloemlezing: Eric S. Raymond: "Het is bedrog, oplichterij, zwendel ... Microsoft probeert gewoon mensen gratis voor zich te laten werken!"; Alan Cox: "In de visie van Microsoft draait 'shared source' nog steeds om het controleren en bezitten van code."; en Linus Torvalds: "Het gaat niet om zoiets kleinzieligs als intellectuele eigendomsrechten.". Lees ook het antwoord van Craig Mundie, GPL devalueert waarde van ideeën, op deze reacties. Al deze artikelen zijn vertaald door Peter Wesselink.   Natuurlijk bleven de reacties van lezers niet uit: 'Free software' prima te combineren met andere business-modellen; 'Open source' en het communistisch gedachtegoed; 'Kruis OSS met MS', Kapitalistische jacht op Linux is open, Linux is 'free' software, Het nobele doel van 'open source', 'De strijd gaat om geld versus vrijheid', 'Opkomst Open Source symptoom van volwassenheid', 'De beweging' en de beroepseer, Bron van verwarring, Een miskend softwarebakker en Kritiek deert 'open source'-criticaster niet.

Om te beginnen is er het verschil tussen 'free' software en 'open source'. Linux valt onder de GPL, en is daarmee 'free' software, en geen open 'source'. Er bestaat een enorm filosofisch verschil tussen de twee, dat adequaat (wel in het engels) wordt uitgelegd op http://www.gnu.org/philosophy/free-software-for-freedom.html.
Er steekt in elk geval veel meer achter 'free' software dan Dekker vermoedt. Ik zal zijn vijf punten gebruiken om dat uit te lichten.

Vijf maal kritiek

Punt 1 - Dekker ziet de free software wel heel erg eenzijdig. Free software is geen verplichting om andermans software in te duiken om die te verbeteren, maar biedt heel bewust wel de mogelijkheid. Er wordt in de free software-wereld heel veel hergebruikt. Er zijn programmabibliotheken voor vrijwel elke functionaliteit, zoals componenten voor grafische gebruikersinterfaces en programma's die aan elkaar kunnen worden geknoopt. Wat free software (en open source - oss) hier als extra heeft is dat als de functionaliteit van deze componenten je niet bevalt, dat je de mogelijkheid hebt hier wijzigingen in aan te brengen, of gericht voorstellen tot wijzigingen te doen aan de auteur.
Ik ben zelf medeontwikkelaar in enkele free software-projecten. Hoewel ik onze 'toeleveranciers' al enkele keren om wijzigingen of 'fixes' heb gevraagd, en over het algemeen heb gekregen, pieker ik er zelf niet over om de database, of het besturingssysteem waar onze software op draait aan te passen, als ik het kan vermijden. Ik beschouw ze als componenten. En ik ga zeker niet mijn hoogst persoonlijke GNU/Linux-distributie samenstellen. Maar als het moet, heb ik de vrijheid. Ik zie niet in hoe het hebben van keuzes slecht kan zijn.
Ik denk dat Dekker hier voornamelijk als ontwikkelaar naar de oss kijkt, en niet als gebruiker naar de free software. Vrijheid is waar het om draait, niet om softwareontwikkeling.
Punt 2 - Of free software/oss wel of niet een 'mongolian hordes'-manier van ontwikkelen is, is in feite niet van heel groot belang. Van belang is het resultaat. Weer terugkijkend naar het vrijheidsaspect, is de efficiëntie niet het eerste belang. De free software-wereld hoeft bovendien geen aandeelhouders tevreden te stellen: persoonlijk meet ik mijn efficiëntie af aan hoeveel plezier ik beleef aan het werk, en de hulp die ik anderen daarmee bied om hun doelen te bereiken.
Punt 3 - Dit punt is te gek voor woorden. Hij beweert hier dat vrijwilligerswerk (in welke vorm dan ook) in feite een economisch delict zou moeten zijn! Want bedenk wel dat als een advocaat pro deo-werk doet, dat hij daarmee een betaalde advocaat het brood uit de mond stoot. En als ik thuis een feestje organiseer dan doe ik schade aan de lokale horeca? Alsjeblieft zeg. Het staat hem vrij om mij te betalen voor mijn werk, maar niemand gaat mij voorschrijven dat ik mijn vrije tijd niet mag weggeven.

Pretenties

Punt vier - Weer de eerste misvatting: het primaire doel is niet het maken van uitstekende software. Niet van de free software-wereld, en niet van de 'proprietary'-wereld. Ieder maakt software die goed genoeg is om zijn doel te bereiken. In de 'proprietary'-wereld betekent dat vaak 'goed genoeg om gekocht te worden', in de free software-wereld meestal 'goed genoeg om ons technisch probleem op te lossen, terwijl onze vrijheid gewaarborgd blijft'.
Ik vind het redelijk pretentieus dat hij aanneemt dat het zijn plaats is te bepalen hoe wij onze persoonlijke doelen invullen. Volgens de gepresenteerde redenering zouden mensen acuut moeten stoppen met voetballen, postzegels verzamelen en boeken schrijven. Er zijn tenslotte nobeler doelen die uw tijd nodig hebben.
Punt vijf - Hier kan ik me nog redelijk in vinden. Ik zou graag hebben dat men een rustiger standpunt innam over free software en oss, hoewel Microsoft-kopstukken de laatste tijd ook vreemde uitspraken doen (anti-Amerikaans, een 'kanker'). Maar om het woord 'professioneel' hiervoor te gebruiken... professioneel betekent alleen maar dat je het voor je beroep (professie) doet. Het woord heeft geen enkele relatie met gedragsvormen of kwaliteit van het geleverde product.
Een full-time bankrover (klungelig of succesvol) is ook een professional. Ik denk niet dat de 'proprietary'- dan wel de free software/oss-softwaremakers daar graag mee geassocieerd worden.
 

Emile Heyns Arn