Hoe smart is SMART?

Al sinds de lessen Engels die ik bijna dertig jaar geleden in de brugklas voorgeschoteld kreeg, dacht ik dat ‘smart’ staat voor slim of intelligent. Dus zou Smart IT moeten staan voor slimme informatie technologie. En ja, heel veel technologie bevat enorm intelligente oplossingen. Vooral technisch intelligente oplossingen. Maar oplossingen voor welke problemen? Laten we niet aan het doel van it voorbijgaan. Het gaat niet om de techniek, maar om de processen die we ermee ondersteunen en de resultaten die wij, mensen, door die processen boeken. Informatie technologie op zichzelf kan nooit het uiteindelijke doel zijn.

Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Welke schakels zijn er en welke is de zwakste? Om resultaten te kunnen boeken heb je drie soorten schakels nodig in de ketting. People, Process, Product. Oftewel Mensen, Processen en Ondersteunende middelen. Onder die laatste vallen wat mij betreft ook it-middelen, die pas smart kunnen worden als we ze slim selecteren en intelligent toepassen. Smart is in deze niet hetzelfde als S.M.A.R.T. Voor processen geldt hetzelfde. We kunnen er veel intelligentie in kwijt en zo hele mooie processen ontwerpen. Maar als ze niet doelmatig worden toegepast heb je er weinig aan. Alles staat of valt met de schakels ‘Mensen'. Die zijn productiefactor om resultaten te boeken en ze beslissen als enige ook over de andere twee typen schakels.

Hoe zit het dan met Smart IT? Als we kijken naar het gedrag van ‘de gemiddelde Nederlander' en hoe ‘smart' we met it omgaan, laat ik dat dan illustreren met een paar statistieken. Hoewel de it-branche zeker niet meer gestuurd wordt vanuit een ‘technologie push', laten we ons nog graag verleiden door mooie nieuwe technologie. Die gemiddelde Nederlander stelt vervolgens de vraag 'Wat kost dat?' en kijkt daarbij uitsluitend naar aanschafkosten voor hard- en software. Ruim drie kwart van de gemiddelde Nederlanders vindt zichzelf smart genoeg om op basis van directe kosten voor hard- en software een aankoopbeslissing te nemen. Betekent ‘smart' bij nader inzien  ‘als een kip zonder kop'?  

Een veel kleinere groep, 10 tot 15 procent, kijkt iets verder. Er zijn immers ook implementatiekosten en overige kosten om nieuwe it-middelen werkend te kunnen implementeren en te leren gebruiken.

Nog steeds heeft niemand zich bekommerd om de kosten die na de implementatie terugkomen, zodra we er mee gaan werken. Beheerkosten, onderhoud, nutsvoorzieningen. In de praktijk is dat toch nog eens drie keer zoveel als het bedrag dat gemoeid is met het ‘in productie' kunnen nemen. Ook die kosten zijn een direct gevolg van de aankoopbeslissing. En zo hebben we nog eens bijna 10 procent beschreven, die zo ‘smart' is om hierover na te denken voordat wordt geïnvesteerd. De kip heeft toch een kop.

De laatste 5 procent van ‘Mensen' is pas echt smart bezig. Als wij mensen echt smart zijn beslissen we niet als kip, met of zonder kop, maar investeren we in gouden eieren. De vraag wat een investering ons gaat opleveren  is toch vele malen interessanter dan de oer-hollandse vraag 'Wat kost dat?'. Deze beslissers rekenen voordat ze een investeringsbesluit nemen nauwkeurig uit  in een business case wat de investering gaat opleveren. Hoe worden processen er beter van? Hoe gaan mensen betere resultaten bereiken? Alle directe en indirecte gevolgen van een besluit worden op voorhand meegewogen in de business case. Uiteraard zijn de kosten hierin een onderdeel. En achteraf wordt die business case op een aantal momenten nog eens teruggerekend. Hebben ze inderdaad een goede investering gedaan? Wat moeten ze voortaan anders meewegen? Daarvan worden ze nog slimmer en wordt voor hen Informatie Technologie echte Smart IT.

Zo aan het eind van dit relaas kun je van jezelf als investeerder een inschatting maken. Je behoort wellicht tot het hele kleine deel van de beslissers die al goed kijkt naar gouden eieren die echt rendement opleveren. Dan bent je smart en je past Smart IT toe, of...

Je bent de zwakste schakel. Tot ziens.