XBRL komt tot volle bloei in 2008

In het artikel ‘XBRL dreigt voor de bloei al te verwelken’, stelt drs. Arjen Nijdam dat de adoptie van XBRL (eXtensible Business Reporting Language) in Nederland tot stilstand lijkt gekomen. Hij stelt dat het meer een praatstuk tussen overheid en bedrijfsleven is geworden en daarmee als een bloem in de knop dreigt te verwelken. Mr. M.H.A.F. Lokin van het Ministerie van Justitie/Nederlands Taxonomie Project is het hier niet mee eens.

Overheid en bedrijfsleven hebben in 2007 juist hard gewerkt om gegevensuitwisseling met behulp van XBRL in 2008 tot volle bloei te laten komen. Toezichthouders, overheidsorganisaties, accountants en softwareleveranciers zijn intensief bezig met XBRL. Niet alleen als concept, maar vooral met de praktische invulling van de voorzieningen die daadwerkelijke gegevensuitwisseling mogelijk maken. De Nederlandse Taxonomie en de procesinfrastructuur is gereed, softwareleveranciers hebben het ‘mappen’ van de taxonomie met hun software voor elkaar, en services zijn beschikbaar voor de uitwisseling van XBRL-berichten. Accountantskantoren zijn bezig met het wijzigen van hun processen en beraden zich op de strategische gevolgen die de integratie van de samenstellings- en aangiftepraktijk – door de harmonisatie van fiscale en commerciële waarderingsgrondslagen die in versie 2.0 van de Nederlandse Taxonomie is verwerkt – met zich mee brengt.

Na de eerste ervaringen met het aanleveren van jaarrekeningen aan de Kamer van Koophandel en andere testtrajecten in 2007, zijn er voor 2008 afspraken gemaakt met de convenantpartners over de aan te leveren aantallen jaarrekeningen, aangiften en statistiekopgaven. Met de aangekondigde aantallen is XBRL het stadium van praten ruimschoots voorbij.

Complexiteit reduceren

Als gevolg van ineffectieve en inefficiënte rapportagestructuren is het domein van de financiële rapportages in de loop der jaren complex geworden. Juist met de keuze voor XBRL als standaard en het gebruik van de Nederlandse Taxonomie wordt deze complexiteit in de uitvoering gereduceerd. De ontwikkeling van de Nederlandse Taxonomie heeft geleid tot vereenvoudigingen in het fiscaal jaarrapport, de fiscale jaarrekening en de voorstellen om te komen tot een verkorte winstaangifte.

Voor ondernemers en accountants wordt het alleen maar eenvoudiger. Als de financiële software kan schakelen met de Nederlandse Taxonomie, is er voor de samenstellers van financiële rapportages niet zoveel meer te doen. Het bekijken van de aan te leveren rapportages (voor een eigen gevoel van controle) en het op de knop ‘verzenden’ drukken is feitelijk alles wat er moet gebeuren.

Je hoeft je als ondernemer of accountant niet meer druk te maken over de in de Nederlandse Taxonomie gehanteerde gegevensdefinities; de Nederlandse Taxonomie is gezaghebbend. Dat wil zeggen dat alle uitvragende overheidspartijen er voor instaan dat de daarin gehanteerde begrippen en definities én de door hen uit te vragen set van gegevens in overeenstemming zijn met de geldende wetgeving. De politieke druk die vanuit het speerpunt administratieve lastenverlichting aan XBRL ‘kleeft’, heeft deze gezaghebbendheid juist mogelijk gemaakt.

Dat softwareleveranciers aan de slag moeten met XBRL is evident en dat daar kosten aan verbonden zijn ook. Toch zijn er ook voor softwareleveranciers financiële voordelen. Door de eenduidige afspraken over (de inhoud én vorm van) elektronische gegevensuitwisseling komt er een einde aan het ontwikkelen én onderhouden van een breed scala aan uitwisselingsprotocollen. Het eenmalig investeren in kennis en toepassing en meervoudig gebruik is hierin dan ook het credo.

Nederlandse aanpak uniek

In het buitenland zijn weliswaar een aantal zogenoemde uitvragende partijen aan de slag met XBRL, zoals The Bank of Spain en de SEC in de Verenigde Staten. Nederland is het eerste land waar verschillende overheidspartijen in samenwerking aan de slag zijn gegaan met harmonisatie en standaardisatie van uit te vragen financiële gegevens, waarbij XBRL als standaard en werkinstrument is gekozen. Het unieke van de Nederlandse aanpak, namelijk het domeinoverstijgend inrichten van een eenduidige gegevensdefinitie en een generieke procesinfrastructuur, is recent overgenomen door de Australische overheid. Een aantal Nederlandse convenantpartijen – accountants én softwareleveranciers – heeft in november in Australië met succes hun praktijkervaringen gepresenteerd.

De Nederlandse aanpak heeft zich bewust niet gericht op pilots, maar op een directe ‘real time’ implementatie in nauwe samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Met deze aanpak is duidelijk niet de weg van de minste weerstand gekozen; het vergde veel tijd en inspanning, maar levert naar de overtuiging van alle betrokkenen uiteindelijk veel meer op. De kinderziektes zijn in de 2.0 versie van de Nederlandse Taxonomie grotendeels overwonnen. Het NTP heeft daarnaast een belangrijke bijdrage geleverd aan optimalisering van de XBRL-standaard zelf, door het creëren van een versioning-mechanisme (het bijhouden van verschillende versies van dezelfde gegevens in een database). Softwarepakketten die XBRL-enabled zijn, laten – en daar ligt natuurlijk ook een belang voor de softwareleveranciers – een breed scala aan toepassingsmogelijkheden zien.

Geen afwachtende houding

Dat deze aanpak ook de (internationale) XBRL-wereld aanspreekt wordt onderstreept door het feit dat het 17e congres van XBRL International gelijktijdig met het Nationale Taxonomie Evenement plaatsvindt in Eindhoven van 5 tot en met 9 mei 2008. Andere (buitenlandse) overheden en buitenlandse accountants en softwareleveranciers willen daar kennis nemen van de praktijkvoorbeelden die het NTP en de convenantpartners op het evenement laten zien. Praktijksituaties die duidelijk maken dat van een afwachtende houding geen sprake is, laat staan van een achterstand ten opzichte van andere landen.

Kortom, vanuit het Nederlands Taxonomie Project zien we dat de tijd van praten en afwachten lang achter ons ligt. Overheid en bedrijfsleven zijn nadrukkelijk betrokken, werken aan reële praktijkcases en gaan in 2008 voor de volumes. Het Nederlands Taxonomie Project en de convenantpartijen gaan voor zorgvuldigheid. Daarmee komt XBRL tot volle bloei.

Mr. M.H.A.F. Lokin, Ministerie van Justitie/Nederlands Taxonomie Project (www.xbrl-ntp.nl)