Terwijl Europese overheden en bedrijven hun digitale infrastructuur moderniseren, klinkt regelmatig het argument dat Europese aanbieders van cloud- en it-diensten simpelweg niet over de schaal of de technologie beschikken om te concurreren met Amerikaanse hyperscalers. Maar klopt dat beeld nog wel?
Tekst: Robbert Hoeffnagel Beeld: ENVATO
Nieuwe voorbeelden uit onder andere Duitsland en Frankrijk wijzen op een ander verhaal. Zowel het Franse Outscale, een dochterbedrijf van Dassault Systèmes, als het Duitse Schwarz Digits, onderdeel van de Schwarz Gruppe (het ruim een half miljoen medewerkers tellende moederbedrijf van Lidl en Kaufland), positioneren zich nadrukkelijk als Europese alternatieven. Beide organisaties bouwen hun infrastructuur niet alleen voor intern gebruik, maar stellen deze ook beschikbaar voor externe klanten, met een focus op gegevenssoevereiniteit, veiligheid en Europese wetgeving.
Soevereine cloud uit de Dassault-stal
Outscale werd in 2010 het interne cloudplatform van Dassault Systèmes, vooral bekend van softwareoplossingen voor de industrie als PLM- en CAD-toepassingen. Het doel: een eigen cloudomgeving ontwikkelen die voldoet aan hoge eisen rond gegevensbescherming en digitale onafhankelijkheid. Inmiddels is Outscale volledig onderdeel van Dassault en uitgegroeid tot wereldwijde speler met 32 datacenters, verspreid over Europa, de VS, China, India en Saudi-Arabië.
‘De numerieke onafhankelijkheid van Frankrijk is even belangrijk als de nucleaire onafhankelijkheid’, stelt ceo Philippe Miltin. Hij maakt hiermee een duidelijke koppeling tussen digitale infrastructuur en strategische autonomie. Outscale biedt haar diensten wereldwijd aan, maar richt zich – naast Dassault-klanten – specifiek op sectoren waar gegevensbescherming cruciaal is: overheid, defensie, gezondheidszorg en financiële dienstverlening.
Een concreet voorbeeld is de samenwerking met de bank BNP Paribas, dat zijn assetmanagementdivisie grotendeels laat draaien op de infrastructuur van Outscale. Volgens Miltin werd de cloudomgeving van Outscale pas na zes maanden van intensieve audits geaccepteerd als veilige ‘second cloud’. ‘We zijn geen vervanging van hyperscalers’, benadrukt hij, ‘maar wel de logische keuze voor gevoelige workloads.’
Outscale gebruikt hiervoor een volledig eigen softwarestack, inclusief een zelfontwikkelde open source orchestrator (Tina). Daardoor is het bedrijf volledig onafhankelijk van Amerikaanse technologie zoals VMware. Bovendien werkt Outscale samen met Mistral AI om Europese klanten een soevereine omgeving te bieden voor generatieve ai-toepassingen. ‘We zien dat ook industriële klanten buiten de klassieke publieke sector steeds meer belang hechten aan Europese ai-oplossingen,’ aldus Miltin.
‘Net zoals Amazon de interne it-omgeving transformeerde tot AWS, zetten Dassault Systèmes en Schwarz hun interne platformen in de markt’
Cloud uit de supermarkt
Aan de andere kant van het spectrum vinden we Schwarz Digits, de digitale tak van de Duitse Schwarz Gruppe. Dit conglomeraat, eigenaar van supermarktketens Lidl en Kaufland, besloot jaren geleden om de eigen it-infrastructuur uit te bouwen tot een volwaardig cloudplatform: Stackit. Sinds 2022 is Stackit ook beschikbaar voor externe klanten, met nadruk op Duitse datacenters en Europese compliance.
Schwarz Digits telt inmiddels meer dan 7500 medewerkers en boekte in 2023 een omzet van 1,9 miljard euro. Daarmee behoort het tot de grootste Europese spelers in dit domein. Volgens co-ceo Rolf Schumann is digitale soevereiniteit ‘geen luxe, maar de basis van onze vrijheid’. Het bedrijf heeft zich geprofileerd als alternatief voor Amerikaanse aanbieders, met nadruk op ‘geen compromissen’ bij veiligheid en controle over data.
Stackit biedt onder meer Kubernetes, cloud storage en infrastructuurdiensten aan, met focus op gereguleerde sectoren zoals de overheid, industrie en gezondheidszorg. De technologie is volledig in eigen beheer ontwikkeld en wordt onder andere gebruikt door klanten als SAP, Bayern München en de haven van Hamburg.
Daarnaast bundelt Schwarz Digits zijn cloudaanbod met securitytechnologie van XM Cyber, eveneens een dochterbedrijf. Een recente samenwerking met Google Workspace laat zien dat het bedrijf zelfs met Amerikaanse techreuzen samenwerkt, mits volledige versleuteling en datacontrole gewaarborgd zijn. Klanten gebruiken Google-diensten, maar Schwarz garandeert dat Google geen toegang heeft tot de versleutelde data.
‘Gebruik hyperscalers voor generieke toepassingen, kies voor Europese aanbieders bij gevoelige data en strategische IT’
Europese schaal is allang een feit
De cases van Outscale en Schwarz Digits tonen aan dat schaalbaarheid geen exclusief Amerikaans domein is. Beide bedrijven investeren jaarlijks honderden miljoenen euro’s in infrastructuur en softwareontwikkeling. Ze bedienen niet alleen eigen interne gebruikers, maar ook grote externe klanten in gevoelige sectoren.
Bovendien is het model dat deze bedrijven hanteren vergelijkbaar met dat van Amerikaanse hyperscalers. Net zoals Amazon ooit zijn interne it-omgeving transformeerde tot AWS, zetten Dassault Systèmes en Schwarz hun interne platformen in de markt. Met als verschil dat ze dit doen binnen de kaders van Europese wetgeving en met expliciete aandacht voor soevereiniteit.
Ook belangrijk voor Nederland
En er zijn meer van dit soort voorbeelden (zie kader). Het zijn stuk voor stuk robuuste bedrijven met uitstekende dienstverlening. Hun belangrijkste nadeel? Vaak zijn ze buiten hun eigen land of markt nog te weinig bekend.
Voor Nederland bieden zij echter kansen. Wij zijn momenteel extreem afhankelijk van Amerikaanse cloudaanbieders. Microsoft beheerst naar schatting meer dan 90% van de markt voor e-mail- en productiviteitssoftware. AWS en Google volgen op afstand. Lokale of Europese alternatieven zijn nauwelijks bekend bij it-managers of worden als te klein beschouwd.
Toch is ook hier de discussie op gang gekomen. Binnen de rijksoverheid en bij kritieke sectoren groeit het besef dat digitale onafhankelijkheid meer is dan een juridische nuance. Het is een voorwaarde om regie te houden over persoonsgegevens, intellectueel eigendom en nationale veiligheid.
Volgens Philippe Miltin moet de discussie niet draaien om ‘of-of’, maar om ‘en-en’. ‘Gebruik de hyperscalers voor generieke toepassingen, maar kies voor Europese aanbieders bij gevoelige data en strategische it.’ De voorbeelden van Outscale en Schwarz Digits tonen dat dit geen theorie is, maar praktijk. Europese soevereine clouds bestaan, draaien op volle capaciteit en voldoen aan de hoogste eisen. Wat nog ontbreekt, is bewustzijn en vertrouwen bij beleidsmakers en it-beslissers. Tijd om dat te veranderen.
Nog veel meer Europese opties
Outscale en Schwarz Digits zijn niet de enige Europese bedrijven die én klanten van hun moedermaatschappij én eigen commerciële klanten hebben. Kijk ook eens naar:
- Airbus en Airbus Defence and Space – Vooral bekend als fabrikant van vliegtuigen en ruimtevaartproducten, ontwikkelt de divisie Airbus Defence and Space echter ook beveiligde communicatie- en cloudoplossingen, vooral voor overheden en defensieklanten.
- Deutsche Telekom en T-Systems – T-Systems begon als interne it-dienstverlener voor Deutsche Telekom, maar levert inmiddels uitgebreide clouddiensten, systeemintegratie en cybersecurityoplossingen aan overheden en bedrijven in heel Europa. Ook biedt men SAP-hosting.
- Leonardo en Leonardo Labs – Italiaans defensie- en ruimtevaartbedrijf Leonardo ontwikkelt cloud- en ai-omgevingen, vooral voor defensie en overheid. Het bedrijf biedt onder andere it- en cloud-diensten aan andere Europese landen voor beveiligde communicatie en data-analyse.
- Thales Group en Thales Cloud Protection & Licensing – Thales is actief in defensie, luchtvaart en security. Het bedrijf biedt clouddiensten, waaronder sovereign cloudoplossingen via Thales Cloud Protection & Licensing (voorheen Gemalto). Thales ontwikkelt end-to-end versleuteling, key management en soevereine cloudinfrastructuren voor kritieke sectoren, inclusief financiële instellingen en overheden.
- Nog meer spelers: 4iG, (Hongaije, overheid, telecom, defensie), Asseco (Polen, actief in 60 landen met hosted ERP, cloudidnetsen enz), ČEZ ICT Services (Tjechië, soevereine IT-leverancier), Indra/Minsait (Spanje, cloud, cybersecurity, softwareontwikkeling) en Tietoevry (Finland/Zweden, cloud, data, softwareplatformen).
