Overheid investeert fors in digitale transformatie
Hoe gaan organisaties om met digitale transformatie? Enigma Research deed in opdracht van Computable onderzoek en concludeerde dat het thema bij 93% van de respondenten op de agenda staat. Het onderzoek vond voor de vierde keer plaats, we spreken dus over de drie-meting.
Tekst: ANTON VAN ELBURG Beeld: ENVATO
Digitale ontwikkelingen zetten organisatieveranderingen in gang, en vice versa. Digitale transformatie is een breed begrip en kan verschillende redenen hebben. Net als in de voorgaande twee metingen is ‘modernisering of optimalisering van de werkomgeving’ met 20% de meest genoemde reden over alle branches heen.
De verschillen tussen branches zijn echter groot. Zo is in de gezondheids- en welzijnszorg (22%) en de techniek (17%) het ‘opvangen van het tekort aan personeel’ een veelgenoemde reden om digitaal te transformeren, terwijl dat aspect in de andere branches helemaal geen rol speelt.
Verder is opvallend dat de factor ‘compliancy’ in de sectoren onderwijs (23%), bouw (18%) en techniek (33%) veel genoemd wordt en in de andere branches nauwelijks. Naar de achtergrond van dit verschil is het gissen.
Het ligt voor de hand om transformeren te associëren met ‘wendbaar worden’ of ‘nieuwe markten betreden’. Toch worden deze redenen met respectievelijk 8% en 4% relatief weinig opgegeven. Uitzonderingen zijn er ook: ‘wendbaarheid’ is 23% van groot belang in het onderwijs en ‘new business’ met 17% in de techniek.
Overheid investeert fors in digitale transformatie
Net als vorig jaar zeggen bijna alle respondenten (93%) dat hun bedrijf inspanningen verricht dan wel budget heeft om digitaal te transformeren. Eén tot vijf ton wordt door 11% genoemd als het beschikbare budget, net zo vaak als vijf miljoen of meer.
Wat betreft de verschillende branches valt de forse investering door de overheid op. Eén derde van de overheidsorganisaties zegt in 2025 een budget van twee miljoen euro of meer uit te trekken voor de digitale transformatie.
Daarnaast zijn het ook organisaties werkzaam in de zakelijke dienstverlening (23%), de ict-branche (16%) en de gezondheids- en welzijnszorg (15%) die vaker een budget van twee miljoen of meer uittrekken.
Een kwart van de respondenten zegt niet te weten hoe groot het budget in hun organisatie is en dat komt vaker voor naarmate de organisatie groter is. Onder degenen die het wel weten, wordt procentueel een hoger budget genoemd naarmate men bij een grotere organisatie werkt. Beslissers kunnen verder vaker een inschatting maken van het budget dan professionals.
Ruim twintig procent totale ict-budget voor digitale transformatie
De kosten die gemaakt worden voor de digitale transformatie vallen voornamelijk onder het ict-gerelateerde budget. De helft (49%) noemt de post ‘ict/ informatievoorziening’ en nog eens 14% zegt dat de kosten onder ‘digital’ vallen. Gemiddeld wordt 22% van het totale ict-gerelateerde budget voor de digitale transformatie gereserveerd.
Bij drie op de tien vallen de kosten die gemaakt worden voor de digitale transformatie niet onder het ict-gerelateerde budget, maar onder de post ‘bedrijfsvoering’. Deze post wordt opvallend vaker genoemd in vergelijking met de voorgaande metingen. Nog eens één op de zes boekt de kosten onder ‘business development’.
Twee derde heeft meer budget voor digitale transformatie
Net als voorgaande jaren komt er ook dit jaar bij een ruime meerderheid (67%) van de organisaties meer budget vrij en/of is er de afgelopen twee jaar al meer budget vrijgekomen vanwege de behoefte om digitaal te transformeren.
Bij de branches gezondheids- en welzijnszorg (80%) en de overheid (76%) gebeurt dit het meest; in de sectoren bouwnijverheid en -installatie (50%) en onderwijs/ opleiding (54%) het minst. Middelgrote en grote bedrijven maken vaker budget vrij dan kleine en micro-organisaties.
Gezondsheidszorg besteedt het meeste uit
Bij micro- en kleine organisaties pakt ruim de helft de digitale transformatie volledig intern op. Middelgrote- en grote bedrijven kiezen in zeven op de tien gevallen voor een externe partij. Het zijn verder vaker bedrijven in de branches techniek (67%) en ict (52%) die de transformatie volledig intern uitvoeren. Organisaties binnen de gezondheids- en welzijnszorg kiezen het vaakst voor (gedeeltelijk) externe uitvoering (84%).
Gemiddeld wordt door organisaties 37% van het budget dat gereserveerd is voor de digitale transformatie extern besteed door één of meerdere partners in te schakelen. Dit is nagenoeg een even groot deel als voorgaande jaren.
Digitaal transformeren wordt urgenter
In vergelijking met voorgaande jaren wordt er steeds meer vaart gemaakt met de digitale transformatie. Waar in de nul-meting nog 50% aangaf dat het proces langer dan drie jaar zal duren, trekt nu nog maar 36% hier langer dan drie jaar de tijd voor uit. Eén op de tien verwacht de digitale transformatie binnen één jaar te voltooien. Een kwart heeft een traject van tussen de één en twee jaar voor ogen en nog eens 27% verwacht de digitale transformatie in een tijdsbestek van twee tot drie jaar te kunnen uitvoeren.
Hoe groter de organisatie, hoe langer het tijdspad is dat men heeft uitgetrokken voor de digitale transformatie. Van de grote organisaties met meer dan 250 fte trekt 46% er langer dan drie jaar voor uit, terwijl slechts 11% van de micro-organisaties er langer dan drie jaar over denkt te doen. Verder duurt de digitale transformatie bij de gezondheids- en welzijnszorg (57%) en de overheid (56%) opvallend vaker langer dan drie jaar in vergelijking met de andere sectoren.
Kritieke succesfactoren
De top drie van kritieke succesfactoren is niet veranderd ten opzichte van vorig jaar:
- Adoptie (16%);
- Commitment van de medewerkers (11%);
- Betrekken van de eindgebruikers (9%).
Beslissers noemen nog vaker ‘adoptie’ dan professionals (20% versus 13%). Professionals zeggen vaker dan beslissers dat ‘commitment van de medewerkers’ een kritieke succesfactor is (13% versus 10%).
Zonder gekwalificeerd personeel is er geen beginnen aan om welk it-project dan ook te voltooien, en personeelsgebrek is dan ook de meest genoemde factor die digitale transformatie in de weg kan staan. De ‘complexiteit van het it-landschap’ en de ‘bedrijfscultuur’ komen daar vlak achteraan.
Nog eens een kwart noemt de ‘digivaardigheid van het personeel/ klanten’. Het zijn vaker de professionals die de ‘complexiteit van het it-landschap’ noemen (35% vs. 23% van de beslissers). Beslissers zien de ‘digivaardigheid van het personeel/ klanten’ meer als een remmende factor (31% vs. 22% professionals). Een ‘gebrek aan kennis’ wordt nog eens in zijn totaliteit door één op de vijf genoemd; dit is opvallend vaker dan vorig jaar (16%).
Het onderwijs en de overheid zien de meeste beren op de weg; zij benoemen procentueel de meeste factoren die een digitale transformatie lastig maken. Verder is er een verband in het aantal genoemde factoren dat de digitale transformatie lastig maakt en de grootte van de organisatie. Naarmate de bedrijfsomvang toeneemt, worden er meer belemmerende factoren genoemd.
Microsoft blijft belangrijkste speler bij de digitale transformatie
Bij de leveranciers waarvan het meeste gebruik wordt gemaakt binnen de digitale transformatie, voert Microsoft met stip de lijst aan met 22%.
Microsoft (2%) is ook de organisatie die het vaakst wordt genoemd als externe implementatiepartner. Als adviseur moet Microsoft (3%) alleen KPMG (4%) voor zich laten.
Onderzoeksverantwoording
Computable heeft samen met Enigma Research voor de vierde keer een onderzoek uitgevoerd naar de stand van zaken rondom digitale transformaties. Dit onderzoek is een vervolg (3-meting) op de onderzoeken die de afgelopen drie jaar rond dezelfde tijd zijn gehouden.
Methode en veldwerkperiode
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van kwantitatief online onderzoek. De respondenten zijn benaderd via een adressenbestand en via de eigen mediakanalen van Computable. Het veldwerk heeft plaatsgevonden van 23 juni t/m 23 juli 2025.
Steekproef
De totale steekproef heeft een omvang van 358 personen; 246 personen rondden de vragenlijst volledig af. Van deze 246 vallen er 26 buiten de doelgroep; dit maakt dat het totaal aantal volledig ingevulde vragenlijsten binnen de doelgroep op 220 uitkomt.
