Morgen, zaterdag 1 juli, worden de gele praatpalen langs de Nederlandse snelwegen uitgezet. Automobilisten zijn dan aangewezen op een mobiele telefoon om hulpdiensten in te schakelen bij pech of een ongeluk. Automobilistenvereniging ANWB heeft een speciale Wegenwacht-app ontwikkeld.
Decennialang konden pechvogels langs de snelweg hulp inroepen met de praatpalen. Omdat ze steeds minder worden gebruikt door de opkomst van mobiele telefoons en opkomende autoalarmsystemen als e-call, besloot de minister van Verkeer & Waterstaat in het najaar van 2014 de praatpalen op 1 juli 2017 uit te zetten en vervolgens te laten verwijderen.
Een woordvoerder van de ANWB vertelt dat de verbindingen met de meldkamers via GPS tot stand kwamen. Een paar jaar terug waren de praatpalen nog via een onderliggend vast netwerk verbonden. ‘Behalve de palen is er dus geen netwerk meer dat weggehaald hoeft te worden. Het is overigens een netwerk van het Rijk.’
Rijkswaterstaat heeft Van Doorn Geldermalsen de opdracht gegeven de telefoonzuilen uit het straatbeeld te halen. Zusterbedrijf Ecoleon gaat de praatpalen vervolgens een nieuw leven geven, bijvoorbeeld als laadpaal of informatiezuil, en verkoopt ze ook aan geïnteresseerden. Ook Domeinen Roerende Zaken, het onderdeel van het ministerie van Financiën, gaat praatpalen (honderd stuks) verkopen. Verder zal een aantal musea een exemplaar van dit iconisch communicatiemiddelen voor hun collectie ontvangen.
Het verwijderen van alle 3300 bakens langs de Nederlandse snelwegen gaat maanden duren. Om weggebruikers duidelijk te maken dat de apparaten niet meer werken, worden de praatpalen in het weekend van 1 juli voorzien van een hoes.
De ANWB heeft een gratis Wegenwacht-app voor smartphones ontwikkeld. Via de app kan een bestuurder of passagier en pechmelding doorgeven. De Wegenwacht ziet dan precies waar – dat kan ook in het buitenland zijn – iemand met zijn auto staat.
Vanwege de grote aandacht voor dit onderwerp, is een speciale pagina opgezet over de Praatpaal: Afscheid van een Icoon (https://www.anwb.nl/wegenwacht/informatie/praatpaal).
57 jaar geschiedenis
In een online historisch overzicht vertelt de automobilistenvereniging dat zij al in de jaren ‘dertig het idee had om langs doorgaande wegen telefoonposten te plaatsen. Toen steun van de overheid uitbleef, realiseerde de ANWB zelf een netwerk van gewone telefoonaansluitingen in woningen van leden. Andere leden met pech konden daar dan bellen. Een emaillen bord naast de huisdeur duidde op de telefonische hulppost.
De ANWB ontwikkelde daarna een plan voor een praatpalennetwerk maar financiële steun van de overheid bleef lang uit. In 1970 plaatste Rijkswaterstaat de eerste palen – ontworpen door Philips – langs Rijksweg 28, autosnelweg Hoevelaken-Zwolle. In 1977 was het net landelijk dekkend en stonden er 1500 palen in de berm. De palen werden om de twee kilometer geplaatst, zodat weggebruikers bij pech niet meer dan een kilometer hoefden te lopen.
Eind jaren negentig telde Nederland 3500 praatpalen. Door de opkomst van de mobiele telefoon nam het gebruik van de praatpaal af. Toch kwamen er in 1999 nog meer dan honderdduizend pechmeldingen binnen via de gele palen; in 2011 was het aantal gedaald naar zo’n vijftigduizend, bijna drie procent van de 1,8 miljoen pechmeldingen dat jaar. In 2014 valt het doek met nog enig uitstel: pas op 1 juli 2017 worden alle praatpalen ontmanteld. Deze bakens op de weg verliezen dan na 57 jaar hun functie.
