De broncode van software die voor of door openbare diensten wordt geschreven, is in België de facto open source. Op verzoek moet deze ook beschikbaar worden gesteld.
De nieuwe richtlijn werd door een adviseur van Alexander De Croo, de Belgische minister van Digitale Agenda, gemeld aan het Open Source Observatory van de Europese Commissie, zo staat op de site van de Europese Commissie.
België deed vorig jaar aanbevelingen voor wijzigingen aan de Europese richtlijn voor open data en het hergebruik van overheidsinformatie. Die aanbevelingen stellen dat deze richtlijn (de zogenaamde PSI-richtlijn) ook algoritmen en computerprogramma’s zou moeten bevatten. Uiteindelijk werd een compromis opgesteld waarbij ‘lidstaten de toepassing van deze richtlijn kunnen uitbreiden tot computerprogramma’s.’
Volgens de adviseur van De Croo stelt het ter beschikking stellen van software burgers en bedrijven in staat om deze te hergebruiken, nieuwe ideeën te ontwikkelen en in ruil daarvoor te delen.
De nieuwe versie van de richtlijn is sinds 16 juli 2019 van kracht. De federale overheid gaat nu met de regionale overheden samenzitten om te bekijken hoe kan voldaan worden aan de vraag van burgers om overheidssoftware in te kijken. België is, na Frankrijk, de tweede EU-lidstaat die software als overheidsinformatie beschouwt.
Hoe Nederland de nieuwe richtlijn gaat omzetten in wetten is nog niet duidelijk, maar het land stelt dat de ambitie van het voorstel wordt gesteund. Wel moet er meer duidelijkheid komen over de gevolgen van het voorstel voor kennisinstellingen en over de verhouding met de AVG.
Een goede zaak, dit voorkomt dat iedere overheid, samenwerkingsverband, of gemeenschappelijke regeling opnieuw het wiel gaat uitvinden.
Het heeft mij al langer verbaast, dat onze overheid software laat maken, die daarna eigendom is van de makers en niet van de klant.
Ach Ron, we weten allemaal hoe de overheid wordt getilt door de grote IT clubs.
Gebrek aan deskundigheid binnen de overheid en niet nader gespecificeerde belangen liggen er aan ten grondslag dat er steeds weer voor de zelfde oplichters gekozen wordt.
Zelfs als deze mistanden dankzij ‘vervelende’ mensen als Rene Veldwijk goed onderbouwd aan het licht komen wordt er niets mee gedaan. Al vaker heb ik en genoeg anderen oplossingen aangedragen maar de belangen zijn gewoon te groot.
Helaas heb je gelijk, Pascal……….
Pascal,
Je gaat een beetje populistisch door de bocht want René Veldwijk had het de laatste opinie wel over vage contracten maar hij vergeet dat de voorwaarden hiervan uiteindelijk door de overheid opgesteld worden. En contractuele zinnetje in contract dat de opdrachtnemer het personeel van opdrachtgever overneemt dwingt tot offshoring. Onderhoudskosten voor de code worden bepaald door de arbeidskosten en een uitbesteding van de uitbesteding los je niet op met open source.
De PSI-richtlijn gaat trouwens om open overheidsdata en in navolging daarvan openheid in de algoritmen, de burgers vragen niet om inzichtelijkheid in de overheidssoftware – ze kunnen de code toch niet lezen – maar transparantie in de besluitvorming. Hierbij gaat het niet om de vermeende vage contracten welke eenvoudig te achterhalen zijn maar om de achterkamertjes van sommige (belasting)deals. Ik heb zelf trouwens de nodige onderzoeken gedaan naar falende ICT projecten bij de 3-letterige ZBO’s van de overheid en de oplichters bleken niet de grote IT leveranciers te zijn.
De hoofdredacteur van Computable was trouwens erg geïnteresseerd in deze informatie maar de integriteit belemmerd me om met naam en functies opinies hierover te schrijven. De beschuldiging van oplichting is makkelijk gemaakt maar in veel gevallen is er dus geen sprake van opzet, de ruimte van interpretatie in de eisen is een commercieel spel welke uiteindelijk maar één winnaar kent en vele verliezers. En laatste hebben uiteindelijk wel kosten in de aanbesteding maar geen inkomsten, als ik zou gaan winkelen zoals overheid uitvraagt dan zou ik gearresteerd worden voor diefstal.
@Ewout, jij schrijft:
Onderhoudskosten voor de code worden bepaald door de arbeidskosten en een uitbesteding van de uitbesteding los je niet op met open source.
Zodra iets OpenSource is, zal/kan het door meerdere overheden gebruikt (kunnen) worden.
De kosten zijn dan (hopelijk) ook te delen, dat scheelt een hoop geld.
Nu hebben we iets minder dan 300 gemeenten in Nederland, die bijna allemaal verschillende software gebruiken.
Zodra hier een éénheid in is, bij voorkeur OpenSource, dan zijn niet alleen eventuele kosten te delen, maar is het ook makkelijker om personeel uit te lenen, of over te nemen.
Nu kan een gemeente als Amsterdam niet overgaan op de software van Boerenkoolstronkeradeel, maar andersom kan wel, mogelijk dat in een kleinere gemeente niet alles gebruikt wordt, maar de mogelijkheid is er wel.
Een bijkomend voordeel is ook, dat de beveiliging op een centraal punt geregeld kan worden, iets dat de kans op lekken kan verkleinen.
v.w.b. openheid, naast dat het ministerie bij gelijke geschiktheid de voorkeur heeft voor OpenSource, is er ook nog OpenData.
Hiervoor heeft de overheid een aantal websites opgezet en er is natuurlijk ook nog de Wet Hergebruik Overheids Data.
Het vreemde: de meeste overheden weten niet, dat ze alleen auteursrechten hebben, wanneer ze dit vermelden.
Dit in tegenstelling tot “de rest”, want die hebben zonder vermelding automatisch auteursrechten.
Kon.Wilhelmina heeft dit ooit zo besloten, omdat het schrijven van een overheid met publieke middelen is betaald 🙂
@Ewout
Zou je voorbeelden kunnen geven van dergelijke extreme eisen in aanbestedingen zonder betrokken partijen te noemen?
Ron Bakker,
De source code van veel maatwerk projecten is feitelijk al open alleen niet vrijelijk gedeeld, opdrachtgever heeft niet automatisch het recht om deze te verspreiden of aan te passen omdat er auteursrechten op de code zitten zoals jezelf ook al aangeeft. Als de overheid software laat maken die ze vrijelijk wil distribueren dan zal er vanaf het begin rekening gehouden moeten worden met de bijbehorende licentie structuren.
En om te voorkomen dat iedereen het wiel uit gaat vinden zal ook rekening gehouden moeten worden met het governance model aangaande het onderhoud van de code. Een merocratisch model waar iedereen wijzigingen aan de centrale code kan doen levert namelijk al snel problemen op. En uiteindelijk zal ook rekening gehouden moeten worden met de lifecycles want hoe ouder de code hoe duurder het onderhoud.
Voor wat betreft je idee aangaande ‘common ground’ voor de Wet Hergebruik Overheidsinformatie zijn er initiatieven genoeg. Helaas spelen hierin nog teveel politieke aspecten onder druk van de plaatstelijke leveranciers omdat dit de stemmen zijn die tellen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Van moeten naar willen gaat om maatschappelijke draagvlak waarin de overheid een stuk vertrouwen terug moet zien te winnen. En één van de bezwaren in de eerdere PSI-richtlijn ging om de drempels die er waren voor kleine organisaties want hoe kan slager in Boerenkoolstronkeradeel profiteren van de digitale transformatie van zijn gemeente?
@KJ
Extreme eisen gaan de redelijkheid en billijkheid te buiten. ICT wordt namelijk nog weleens als de Haarlemmerolie voor organisatorische problemen gezien waardoor de NIET gekwalificeerde verwachtingen hoger zijn dan de gestelde eisen. Om in scope te blijven, de facto geldt in Nederland de term open source alleen die software die ook zodanig beschikbaar is gemaakt middels een licentie en ik denk dat dit ook geldt voor België omdat er anders sprake zou zijn van een marktverstoring door oneerlijke concurrentie. Open Source is namelijk net zo goed commerciële software alleen kent het een ander verdienmodel doordat er betaald moet worden voor het onderhoud in plaats van het gebruik.
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2017/10/11/onderzoek-open-source-software