De gemeente Utrecht start een project digitale veiligheid, waarbij vrijwilligers buurtgenoten helpen om zich te weren tegen cybercriminaliteit. Na een korte training gaan ze aan de slag om bewoners te informeren over de risico’s van digitale oplichting. In Breda loopt sinds 2019 een vergelijkbaar project dat als voorbeeld dient voor de Domstad.
Vanaf april van dit jaar moeten de eerste zogeheten stadsmakers digitale veiligheid starten. De gemeente benadert bewoners die al actief zijn als Whatsapp-groepsbeheerder van een wijkteam of cyberouder en iedere Utrechter kan zich aanmelden.
De gemeente Utrecht hoopt in het eerste jaar zo’n twintig stadsmakers te werven. Aanmelden loopt via de medewerkers veiligheid van de wijkbureaus. Het streven is om in het jaar 2022 structureel zeker veertig ‘beveiligers’ te hebben (ongeveer vier per wijk). Stadsmakers digitale veiligheid zetten zich voor een bepaalde periode in. Twee keer per jaar wordt in een gezamenlijke evaluatie van deelnemers en de gemeente nagegaan in hoeverre er nog op de inzet van de stadsmaker kan worden gerekend.
Coordinator Stadsmakers digitale veiligheid Esmee Roossien: ‘We merken dat het waarschuwen en informeren van inwoners door buurtgenoten goed werkt. Waarschijnlijk geldt dat ook voor het onderwerp cybercriminaliteit. Veel mensen vinden het eng of schamen zich als ze op een verkeerde link klikken.’
Politie
‘Om stadsmaker te worden is geen kennis nodig van cybercriminaliteit, maar het is wel mooi meegenomen’, staat in de februari-nieuwbrief van Utrecht Tech community waarin de oproep is geplaatst.
Om een goede basiskennis van digitale veiligheid te geven, wordt een tweedelige training met de politie georganiseerd. Daarin wordt ingegaan op verschillende soorten cybercriminaliteit, wie de slachtoffers en daders zijn, en wat slachtoffers van cybercriminaliteit kunnen doen als het toch misgaat. Ook krijgen de deelnemers van de training les in hoe ze die kennis kunnen overbrengen op buurtgenoten.
Roossien kan niet precies aangeven wat de kosten van het project zijn: ‘We bekijken per jaar hoeveel budget er nodig is voor dit project. Een vast bedrag kunnen we niet noemen. Het betreft budget voor trainingen (trainers en faciliteiten), campagne en communicatiekosten en een kleine attentie voor de stadsmakers.’
Breda
In Breda is in 2019 een soortgelijk project gestart onder de naam Digitale Buurtambassadeurs (DBA). Het Utrechtse plan is daarop gebaseerd. Om die reden is er contact met Breda geweest om kennis en ervaringen te delen. Bij het initiatief in Brabant is gestart met dertig deelnemers.
Om het handelen van de vrijwilligers duidelijk af te kaderen, is een aantal spelregels afgesproken. Vrijwilligers geven bijvoorbeeld alleen mondeling advies en mogen geen directe ondersteuning bieden op computers, laptops en mobieltjes. Ook is afgesproken dat de digitale buurtambassadeur in principe nooit toegang krijgt tot privacy-gevoelige gegevens.
